Đánh thuế nền tảng số nước ngoài như cơ sở thường trú từ 1/10/2025

Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp vừa được Quốc hội thông qua (14/6/2025) sẽ có hiệu lực từ ngày 1/10/2025 và áp dụng cho kỳ tính thuế thu nhập doanh nghiệp 2025 trở đi.

LỖ TỪ CHUYỂN NHƯỢNG BẤT ĐỘNG SẢN ĐƯỢC BÙ TRỪ THU NHẬP CHỊU THUẾ

Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp 2025 mở rộng phạm vi điều chỉnh đối với các doanh nghiệp nước ngoài cung cấp hàng hóa và dịch vụ tại Việt Nam thông qua nền tảng thương mại điện tử và nền tảng công nghệ số. Các nền tảng này được công nhận là cơ sở thường trú, điều này có thể ảnh hưởng đến cách áp dụng Hiệp định tránh đánh thuế hai lần giữa Việt Nam và các quốc gia khác.

Theo quy định mới, thu nhập từ đầu tư ở nước ngoài phải được kê khai và nộp thuế ngay tại thời điểm phát sinh thay vì chờ đến khi chuyển lợi nhuận về Việt Nam. Doanh nghiệp Việt Nam có thể khấu trừ phần thuế thu nhập doanh nghiệp đã nộp tại nước ngoài vào số thuế phải nộp trong nước.

Chính phủ được quyền linh hoạt áp dụng các quy định có lợi hơn trong khuôn khổ thuế quốc tế, như các nguyên tắc của Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) hoặc Liên hợp quốc (UN), nhằm đảm bảo quyền đánh thuế cho quốc gia nơi phát sinh thu nhập.

Một số loại thu nhập sẽ được miễn thuế, bao gồm thu nhập từ chuyển nhượng tín chỉ carbon, thu nhập từ phát hành và lãi của trái phiếu xanh, cũng như các khoản hỗ trợ trực tiếp từ ngân sách nhà nước hoặc Quỹ Hỗ trợ Đầu tư do Chính phủ thành lập. Việc miễn thuế này thể hiện định hướng khuyến khích phát triển bền vững và thân thiện với môi trường.

Khoản lỗ từ hoạt động chuyển nhượng dự án bất động sản hoặc dự án đầu tư có thể được bù trừ vào thu nhập chịu thuế từ các hoạt động kinh doanh khác, ngoại trừ những khoản đang được hưởng ưu đãi thuế. Tuy nhiên, các khoản thu nhập từ chuyển nhượng dự án thăm dò, khai thác và chế biến khoáng sản vẫn phải kê khai và nộp thuế riêng biệt, không được bù trừ.

Mức thuế suất thu nhập doanh nghiệp phổ thông vẫn là 20%. Đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa, nếu doanh thu dưới 3 tỷ đồng một năm thì được áp dụng mức thuế suất 15%; nếu doanh thu từ 3 tỷ đến dưới 50 tỷ đồng thì được áp dụng mức thuế suất 17%.

Các doanh nghiệp liên kết với doanh nghiệp lớn không đủ điều kiện là doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ không được hưởng mức thuế suất ưu đãi. Riêng doanh nghiệp siêu nhỏ, hợp tác xã không xác định được chi phí, và doanh nghiệp nước ngoài có thu nhập phát sinh tại Việt Nam sẽ nộp thuế theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu. Các mức cụ thể sẽ được quy định chi tiết trong nghị định.

Trong trường hợp có sự khác biệt giữa Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp 2025 và các luật khác liên quan đến ưu đãi thuế, luật này sẽ được ưu tiên áp dụng. Ngoại lệ chỉ áp dụng đối với các quy định được nêu trong Luật Thủ đô hoặc các nghị quyết của Quốc hội về cơ chế, chính sách đặc thù.

MỞ RỘNG ƯU ĐÃI, NỚI ĐIỀU KIỆN CHUYỂN TIẾP

Chính sách ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp tại Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp 2025 ó nhiều thay đổi quan trọng so với quy định trước đây.

Các lĩnh vực được hưởng ưu đãi được mở rộng, bao gồm sản phẩm và dịch vụ công nghệ số trọng điểm, nghiên cứu và phát triển, thiết kế, sản xuất, đóng gói và kiểm thử sản phẩm chip bán dẫn, xây dựng trung tâm dữ liệu và trung tâm trí tuệ nhân tạo, sản xuất và lắp ráp ô tô, cũng như dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa như hỗ trợ kỹ thuật, ươm tạo doanh nghiệp và vận hành khu làm việc chung.

Bên cạnh đó, một số ưu đãi hiện hành đã bị loại bỏ hoặc thu hẹp phạm vi áp dụng, điển hình là các khu công nghiệp không còn được hưởng ưu đãi theo tiêu chí địa bàn, đồng nghĩa với việc các dự án đầu tư mới hoặc mở rộng trong khu công nghiệp sẽ không còn được miễn thuế trong hai năm và giảm thuế trong bốn năm tiếp theo như trước đây.

Ngoài ra, các khu kinh tế không nằm trong danh sách địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn hoặc đặc biệt khó khăn cũng bị cắt giảm mức ưu đãi, và những dự án đầu tư mới có tổng vốn đầu tư từ sáu nghìn tỷ đồng trở lên không còn được hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp như trước.

Luật mới cũng quy định rõ về việc áp dụng ưu đãi đối với các dự án đầu tư mở rộng. Theo đó, các dự án mở rộng trong lĩnh vực hoặc địa bàn được ưu đãi sẽ tiếp tục được hưởng ưu đãi thuế theo chính sách đang áp dụng cho dự án hiện hữu trong phần thời gian còn lại.

Trường hợp dự án hiện hữu đã hết thời gian ưu đãi, phần mở rộng nếu đáp ứng đủ điều kiện sẽ được hưởng ưu đãi tương đương với dự án đầu tư mới tại cùng địa bàn hoặc ngành nghề, ngoại trừ mức thuế suất ưu đãi. Doanh nghiệp cần hạch toán riêng thu nhập phát sinh từ phần mở rộng để được áp dụng chính sách này.

Một điểm đáng chú ý khác là quy định về điều khoản chuyển tiếp. Doanh nghiệp đang được hưởng ưu đãi thuế theo các quy định trước đây có quyền lựa chọn tiếp tục áp dụng chính sách cũ hoặc chuyển sang chính sách ưu đãi theo quy định mới nếu đáp ứng điều kiện. Đặc biệt, luật mới còn mở rộng khả năng tiếp cận ưu đãi cho cả những dự án đầu tư không thuộc diện được hưởng ưu đãi trước đây, tạo điều kiện thuận lợi và công bằng hơn cho các nhà đầu tư trong giai đoạn tới.

CHI PHÍ KHÔNG PHÁT SINH DOANH THU VẪN ĐƯỢC KHẤU TRỪ KHI TÍNH THUẾ

Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp sửa đổi đã có những thay đổi quan trọng liên quan đến việc xác định chi phí được trừ và không được trừ. Về nguyên tắc xác định chi phí được trừ, luật đã mở rộng phạm vi cho phép nhằm khuyến khích đầu tư, đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững.

Cụ thể, chi phí cho hoạt động nghiên cứu và phát triển không chỉ được khấu trừ mà còn được khấu trừ bổ sung với mức cao hơn chi phí thực tế, theo tỷ lệ do Chính phủ quy định. Ngoài ra, nguyên tắc chi phí tương ứng với doanh thu cũng được nới lỏng trong một số trường hợp nhất định.

Theo đó, các khoản chi như đầu tư vào nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, đóng góp xây dựng cơ sở hạ tầng công cộng có liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh, hay chi phí liên quan đến giảm phát thải khí nhà kính, trung hòa carbon, phát thải ròng bằng không và giảm ô nhiễm môi trường vẫn được chấp nhận là chi phí được trừ, mặc dù không trực tiếp tạo ra doanh thu tính thuế. Một số khoản chi khác theo quy định của Chính phủ cũng được phép tính vào chi phí được trừ.

Bên cạnh việc mở rộng chi phí được trừ, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp cũng quy định rõ hơn về các khoản chi phí không được trừ nhằm tăng cường tính minh bạch và tuân thủ pháp luật.

Các khoản chi không tuân thủ điều kiện và nội dung theo quy định của pháp luật chuyên ngành sẽ không được tính là chi phí hợp lý để khấu trừ. Đối với chi phí lãi vay, luật giới hạn việc khấu trừ lãi từ các khoản vay của các đối tượng không phải là tổ chức tín dụng nếu mức lãi suất vượt quá mức quy định của Bộ luật Dân sự hiện nay là 20%/năm. Quy định này thay thế cho cơ chế xác định chi phí lãi vay dựa trên lãi suất cơ bản của Ngân hàng Nhà nước trước đây.

Về điều kiện thanh toán không dùng tiền mặt, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp 2025 không còn quy định cứng mức 20 triệu đồng như trước. Thay vào đó, ngưỡng thanh toán không dùng tiền mặt để được tính là chi phí được trừ sẽ do Nghị định hướng dẫn của Chính phủ quy định, đảm bảo sự thống nhất với quy định của pháp luật về thuế giá trị gia tăng.

Mỹ Văn