Đào tạo ngành Luật: Nâng cao chất lượng đào tạo là hướng đi bền vững

Sinh viên Trường Đại học Kinh tế - Luật, Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh trong một sự kiện của trường. Ảnh NT

Khoảng cách giữa các trường chuyên ngành và đa ngành đã rút ngắn

Theo TS Nguyễn Huy Hoàng - Phó Chánh án Tòa án Nhân dân Khu vực 7, TP Hồ Chí Minh, trước kia, khoảng cách giữa trường danh tiếng và trường chưa danh tiếng rất xa. Tuy nhiên, gần đây, ông nhận thấy sự chuyển biến rất rõ nét khi chất lượng đào tạo đã được rút ngắn giữa trường danh tiếng và trường chưa danh tiếng. Ông đánh giá rất cao về sự chuyển mình phát triển này.

TS Nguyễn Huy Hoàng cho rằng nếu quy định cứng đại học đa ngành, không chuyên không được đào tạo ngành Luật thì chưa hợp lý, bởi chương trình đào tạo của các trường đa ngành đang ngày càng tiến bộ hơn, với sự đa dạng trong phương pháp đào tạo. Ông nhận định từ khi có sự cạnh tranh giữa trường đơn ngành và đa ngành, các môn học, cơ sở vật chất,… đều tốt hơn nhiều.

TS, luật sư Hà Hải, Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP Hồ Chí Minh nhận định chủ trương nâng cao chất lượng đào tạo ngành Luật và một số ngành như Sư phạm, Y tế là rất đúng bởi đây là ba lĩnh vực quan trọng. Trong đó, ngành Luật liên quan đến vấn đề chủ quyền quốc gia. Tuy nhiên, việc chỉ đào tạo ngành Luật ở trường đơn ngành cần được tính toán kỹ lưỡng bởi vấn đề xã hội hóa giáo dục, trong đó có xã hội hóa trong dạy Luật và học Luật đang là xu thế, như một cỗ xe tăng đang đi.

TS, luật sư Hà Hải cho biết, thực tế, hiện nay có 155 luật sư nước ngoài, gần 60 công ty luật đang hoạt động tại TP Hồ Chí Minh. Các luật sư này không học bất cứ trường luật nào tại Việt Nam nhưng họ vẫn hoạt động nghề nghiệp, thậm chí chiếm 45% thị phần pháp lý, chiếm gần 2.400 tỷ đồng trong số 5.000 tỷ đồng. Từ đó, ông cho rằng cần xây dựng chính sách bảo hộ pháp lý, bảo hộ thị trường. Chủ trương đúng nhưng cần xem lại cách làm và điều quan trọng là cần quan tâm tới chất lượng giảng dạy, tạo cảm hứng cho người học, giảng viên.

Nhu cầu nhân lực ngành Luật rất lớn

PGS.TS Bùi Anh Thủy Trưởng Khoa Luật, Trường Đại học Văn Lang, dẫn chứng tại nhiều quốc gia, các trường đại học đa ngành vẫn đào tạo ngành Luật. Theo PGS.TS Bùi Anh Thủy, cùng với nhu cầu nhân lực ngành Luật đang thiếu hụt so với quy mô dân số 104 triệu dân và tốc độ phát triển của nền kinh tế với hơn 900.000 DN, khoảng trên 5 triệu hộ kinh doanh, việc đào tạo Luật trong trường đại học đa ngành mang lại lợi thế lớn khi sinh viên Luật có cơ hội học tập cùng các ngành khác như kinh tế, quản trị, công nghệ thông tin, truyền thông, y tế…

TS Nguyễn Quang Huy (Trường Đại học Công nghệ Sài Gòn) cũng dẫn chứng, ngành Luật tại Nga được đào tạo cả ở những trường chuyên ngành và các trường đa ngành. Từ đó, ông Huy cho rằng thay vì hạn chế mô hình đào tạo, chúng ta nên tập trung nâng cao chất lượng đào tạo bằng các biện pháp như: nâng cao chuẩn đầu vào và chuẩn đầu ra; tăng cường chất lượng đội ngũ giảng viên; cải thiện cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ giảng dạy. Nâng cao chất lượng đào tạo chính là hướng đi bền vững hơn so với việc hạn chế cơ sở đào tạo.

PGS.TS Lê Vũ Nam - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế - Luật, Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh đánh giá chủ trương của Đảng và Nhà nước về kiểm soát và nâng cao chất lượng đào tạo luật là đúng đắn cần thiết, thể hiện trong Nghị quyết 27, Nghị quyết 49 và gần đây là Nghị quyết 66. Tuy nhiên, phương thức thực hiện mới là vấn đề quan trọng. Theo tinh thần Nhà nước kiến tạo, Nhà nước ban hành chuẩn đầu ra, tổ chức giám sát; cơ sở không đáp ứng sẽ chịu chế tài, chứ không nên chỉ xoay quanh việc có đào tạo chuyên ngành hay không.

Theo PGS.TS Lê Vũ Nam, Quyết định 678 của Bộ GD&ĐT cần được rà soát vì một số quy định còn cứng nhắc, chưa tạo điều kiện cho đổi mới sáng tạo. Ông lấy ví dụ các quy định về nhóm môn học và khối kiến thức khiến các trường liên ngành như Trường Đại học Kinh tế - Luật khó tích hợp kiến thức kinh tế vào chương trình luật. Tăng cường các học phần tự chọn có thể là một giải pháp. Hơn nữa, mọi sự thay đổi cần có lộ trình rõ ràng, vì đào tạo, nhất là đào tạo luật ảnh hưởng đến cả cuộc đời người học. Vì vậy, cần có cách tiếp cận khoa học và đặt lợi ích người học lên hàng đầu.

PGS.TS Lê Vũ Nam cho biết thêm, vấn đề then chốt là đội ngũ giảng viên, vì đây là điều kiện để mở ngành, tuyển sinh và duy trì ngành học. Nhà nước có đầy đủ công cụ để kiểm tra, giám sát về vấn đề này. Theo PGS.TS Lê Vũ Nam, việc nâng cao chất lượng đào tạo ngành Luật không phụ thuộc vào mô hình đa ngành hay đơn ngành. Đa ngành có lợi thế vì luật là một nghề không tách rời kiến thức xã hội, kinh tế, công nghệ, trí tuệ nhân tạo. Luật sư phải vận dụng kiến thức liên ngành để xử lý các tình huống thực tế…

"Chúng tôi ủng hộ chủ trương nâng cao chất lượng đào tạo của Đảng và Nhà nước, đồng thời chia sẻ khó khăn với các cơ sở đào tạo. Trên tinh thần vì người học và vì sự phát triển xã hội, mỗi cơ sở đào tạo Luật cần phát huy thế mạnh riêng để tạo ra đổi mới sáng tạo và những dấu ấn đặc thù, đa dạng hóa sản phẩm đào tạo trên cơ sở vẫn bảo đảm chất lượng", PGS.TS Lê Vũ Nam nêu quan điểm.

An Nhiên