Thu nhập của giáo viên Âm nhạc Mỹ thuật kém hấp dẫn nên nguồn cung cho các trường ít đi

Năm học 2025-2026, Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh đã cơ bản hoàn thành đợt 1 tuyển dụng giáo viên. Đối lập với các môn cạnh tranh cao như lý, toán cũng có những môn Âm nhạc, Mỹ thuật, công nghệ rất ít ứng viên tham gia ứng tuyển so với nhu cầu.

Theo đó, ở cấp tiểu học, môn Âm nhạc cần 180 giáo viên nhưng chỉ có 46 ứng viên đăng ký; môn Mỹ thuật cần 194 giáo viên nhưng chỉ nhận được 30 hồ sơ. Ở cấp trung học cơ sở, môn Âm nhạc có 65 ứng viên cho 223 vị trí, trong khi môn Mỹ thuật chỉ có 57 ứng viên so với nhu cầu 235 giáo viên.

Theo lãnh đạo nhiều trường trên địa bàn Thành phố, nguyên nhân chính của thực trạng trên xuất phát từ việc ít sinh viên theo học sư phạm ngành Mỹ thuật và Âm nhạc, dẫn đến việc tuyển dụng giáo viên 2 môn học này càng trở nên khó khăn. Điều này khiến các trường phổ thông gặp nhiều trở ngại trong việc ổn định đội ngũ giáo viên và triển khai chương trình giảng dạy hiệu quả.

Thiếu giáo viên môn Mỹ thuật và môn Âm nhạc, nhiều trường học mời giáo viên thỉnh giảng

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, thầy Đinh Phú Cường - Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Nguyễn Văn Luông (phường Bình Phú, Thành phố Hồ Chí Minh) cho biết: “Trong năm học trước, nhà trường thiếu một giáo viên Âm nhạc và một giáo viên Mỹ thuật, do đó phải huy động thêm giáo viên thỉnh giảng để tránh gây ảnh hưởng đến công tác giảng dạy cho học sinh. Sau khi báo cáo tình hình thực tế và đăng ký nhu cầu tuyển dụng giáo viên với Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh, nhà trường đã được bổ sung giáo viên, qua đó ổn định nhân sự cho năm học mới”.

Thầy Đinh Phú Cường - Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Nguyễn Văn Luông (phường Bình Phú, Thành phố Hồ Chí Minh). Ảnh: webiste nhà trường

Theo thầy Cường, một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng thiếu giáo viên môn Âm nhạc và Mỹ thuật tại bắt nguồn từ việc triển khai Chương trình Giáo dục phổ thông năm 2018. Khi áp dụng chương trình mới, nhiều trường trung học phổ thông bắt đầu đưa thêm các môn học và hoạt động giáo dục liên quan đến nghệ thuật vào giảng dạy. Điều này tạo ra nhu cầu rất lớn về đội ngũ giáo viên chuyên môn ở bậc học này.

Trước sự xuất hiện của nhu cầu mới, một bộ phận giáo viên Âm nhạc và Mỹ thuật đang công tác tại các trường tiểu học và trung học cơ sở đã xin chuyển lên giảng dạy tại các trường trung học phổ thông. Sự dịch chuyển này làm cho nguồn nhân lực ở cấp tiểu học và trung học cơ sở giảm đáng kể, khiến nhiều trường rơi vào tình trạng thiếu giáo viên.

Ngoài ra, tại Thành phố Hồ Chí Minh có rất nhiều trung tâm dạy nghệ thuật với mức thu nhập khá cao. Điều này tạo ra sự cạnh tranh lớn và khiến các trường công lập càng khó tuyển giáo viên âm nhạc và mỹ thuật, nhất là khi nguồn đào tạo sư phạm cho hai môn này còn ít.

“Bên cạnh đó, các trường công lập phải tuân thủ yêu cầu chặt chẽ về bằng cấp và chuẩn đào tạo khi tuyển dụng giáo viên. Trong khi đó, nhiều ứng viên có năng khiếu và kỹ năng giảng dạy tốt nhưng họ không có bằng sư phạm, dẫn đến việc không thể đứng lớp chính khóa. Thêm vào đó, nguồn cung giáo viên còn hạn chế do hai ngành học này mang tính đặc thù, đòi hỏi năng khiếu và quá trình đào tạo bài bản.

Do vậy, tôi cho rằng giải pháp căn cơ nhất hiện nay là tăng cường đặt hàng đào tạo tại các trường sư phạm, gắn đào tạo với nhu cầu cụ thể của từng địa phương. Đồng thời, các trường cần xem xét cơ chế linh hoạt hơn trong sử dụng giáo viên thỉnh giảng và có chính sách thu hút phù hợp để giữ chân giáo viên nghệ thuật trong trường công lập. Chỉ khi giải quyết được bài toán nguồn cung và tạo môi trường làm việc hấp dẫn hơn, các trường mới có thể giảm áp lực thiếu giáo viên âm nhạc và mỹ thuật trong những năm tiếp theo”, thầy Cường nêu quan điểm.

Cùng bàn vấn đề này, cô Trần Thị Thúy Hằng - Phó Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Linh Trung (phường Linh Trung, Thành phố Thủ Đức) cho biết, trong hai năm học gần đây, nhà trường không có giáo viên môn Mỹ thuật cơ hữu. Tình trạng này kéo dài ít nhiều cũng tạo áp lực về công tác quản lý nhân sự của nhà trường.

“Tôi cho rằng nguyên nhân chính của thực trạng trên xuất phát từ việc rất ít sinh viên theo học sư phạm ngành này, dẫn đến việc tuyển dụng giáo viên Mỹ thuật càng trở nên khó khăn. Điều này khiến các trường phổ thông gặp nhiều trở ngại trong việc ổn định đội ngũ giáo viên và triển khai chương trình giảng dạy một cách hiệu quả.

Việc thiếu giáo viên cơ hữu và khó tuyển dụng trong thời gian dài khiến chất lượng giáo dục nghệ thuật chưa được đảm bảo, đồng thời đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc đầu tư đào tạo, bồi dưỡng và thu hút nhân lực cho các môn học đặc thù này, nhằm đáp ứng nhu cầu giáo dục toàn diện cho học sinh.

Để khắc phục tình trạng trên, nhà trường vẫn bố trí đủ số tiết cho học sinh thông qua đội ngũ giáo viên thỉnh giảng, chủ yếu là giáo viên từ các trường khác còn thời gian trống sang hỗ trợ”, cô Hằng nêu quan điểm.

Một số ý kiến cho rằng, không ít giáo viên trẻ từ các trung tâm nghệ thuật có mong muốn về trường học dạy nhưng còn cân nhắc vì mức lương tại trường học không cao bằng ở trung tâm bên ngoài.

Cô Hằng cho biết: “Tôi cho rằng một phần nguyên nhân nằm ở nhận thức của nhiều bạn trẻ về nghề giáo viên nghệ thuật. Nhiều người nhìn từ bên ngoài và cho rằng công việc này có thu nhập thấp, ít cơ hội phát triển, trong khi thực tế họ chưa tìm hiểu kỹ về đặc thù công việc, các chính sách đãi ngộ riêng dành cho giáo viên tại Thành phố Hồ Chí Minh, cũng như những lợi thế khi làm việc trong hệ thống công lập. Chính cái nhìn chưa toàn diện này khiến nhiều bạn trẻ e ngại, dẫn đến tình trạng nguồn nhân lực cho các môn nghệ thuật như Mỹ thuật, Âm nhạc luôn trong tình trạng khan hiếm”.

Thu nhập của giáo viên nghệ thuật không đủ cạnh tranh với công việc bên ngoài

Thầy Lục Quốc Cường - Phó Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Lý Phong (phường An Đông, Thành phố Hồ Chí Minh) bày tỏ, tình trạng thiếu giáo viên âm nhạc và mỹ thuật đang là vấn đề chung tại nhiều trường trên địa bàn thành phố. Trong những năm gần đây, nhiều trường học phải đối mặt với khó khăn trong việc tuyển dụng giáo viên cho hai bộ môn này, tuy nhiên hiện tại nhà trường đã kịp thời bổ sung đội ngũ sau các đợt tuyển dụng.

Học sinh Trường Trung học cơ sở Lý Phong (phường An Đông, Thành phố Hồ Chí Minh). Ảnh minh họa: website nhà trường

“Theo tôi, tình trạng thiếu giáo viên Mỹ thuật và Âm nhạc hiện nay trước hết xuất phát từ nguồn tuyển còn hạn chế tại các trường đại học sư phạm. Số lượng sinh viên đăng ký theo học hai ngành này luôn thấp, trong khi nhiều học sinh có năng khiếu lại lựa chọn các lĩnh vực sáng tạo khác như thiết kế, truyền thông và đồ họa để cơ hội việc làm sau khi tốt nghiệp đa dạng hơn. Điều này khiến các cơ sở đào tạo không đủ đầu vào để cung ứng đội ngũ giáo viên cho các trường phổ thông, dẫn đến thiếu hụt kéo dài.

Ngoài ra, thu nhập của giáo viên nghệ thuật hiện chưa đủ sức cạnh tranh so với các công việc nghệ thuật bên ngoài, trong khi khối lượng công việc ngày càng tăng theo yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông mới, đặc biệt ở các hoạt động trải nghiệm và thực hành. Vì vậy, một bộ phận giáo viên trẻ có xu hướng rời trường học để làm nghề tự do hoặc chuyển sang các trung tâm năng khiếu để có thu nhập tốt hơn”, thầy Cường nêu quan điểm.

Đồng quan điểm trên, thầy Cường bày tỏ, để khắc phục tình trạng thiếu giáo viên tạm thời, các trường học có thể thực hiện một số biện pháp.

Thứ nhất, huy động giáo viên hiện có dạy tăng tiết hoặc kiêm nhiệm thêm các bộ môn nghệ thuật để đảm bảo chương trình học cho học sinh.

Thứ hai, mời giáo viên thỉnh giảng từ các trường khác, nhằm bổ sung nhân lực trong giai đoạn thiếu hụt.

“Về lâu dài, tôi cho rằng cần xem xét chính sách thu hút giáo viên các bộ môn nghệ thuật. Thực tế, khó khăn trong việc tuyển dụng giáo viên âm nhạc và mỹ thuật chủ yếu xuất phát từ nguồn tuyển hạn chế và các yêu cầu chặt chẽ về bằng cấp sư phạm. Nếu không có những giải pháp căn cơ, tình trạng thiếu giáo viên cho hai bộ môn này sẽ tiếp tục là thách thức lớn đối với các trường phổ thông”, thầy Cường nhấn mạnh.

Yên Đan