Đạp xe đi làm, giải pháp cho giao thông đô thị?

Từ sở thích đến thói quen

Hà Nội, một trong những thành phố có phong trào đạp xe thể thao mạnh nhất cả nước, đang chứng kiến sự bùng nổ của các câu lạc bộ xe đạp. Từ những cung đường quanh Hồ Tây, Hồ Gươm đến các giải đua xe đạp mở rộng, đạp xe là cách rèn luyện sức khỏe, là cơ hội kết nối cộng đồng.

Các câu lạc bộ xe đạp ở Hà Nội thu hút hàng nghìn thành viên, từ học sinh, nhân viên văn phòng đến những người trung niên muốn duy trì sức khỏe. Phong trào này đã khuyến khích một số người chuyển từ đạp xe thể dục sang sử dụng xe đạp như phương tiện đi làm. Anh Nguyễn Huy Phong, một nhân viên văn phòng ở quận Đống Đa, chia sẻ: “Tôi bắt đầu đạp xe để tập thể dục, nhưng sau đó nhận ra nó giúp tiết kiệm thời gian khi tránh được kẹt xe và còn tốt cho môi trường.” Những câu chuyện như anh Phong không hiếm, đặc biệt khi giá xăng dầu tăng cao và nhận thức về lối sống bền vững ngày càng được nâng cao.

Tuy nhiên, việc sử dụng xe đạp đi làm vẫn còn hạn chế. Trên thực tế, đa số người đạp xe ở Hà Nội chủ yếu phục vụ mục đích thể dục quanh Hồ Tây vào sáng sớm hoặc chiều muộn. Những người đi làm bằng xe đạp thường là nhóm có khoảng cách từ nhà đến cơ quan gần, muốn kết hợp vận động và tiết kiệm chi phí. Điều này cho thấy, dù phong trào đạp xe thể dục đang phát triển, việc biến nó thành thói quen đi làm hàng ngày vẫn cần nhiều động lực và các điều kiện phù hợp.

Phong trào đạp xe thể thao đã khuyến khích một số người chuyển sang sử dụng xe đạp như phương tiện đi làm.

Lời giải cho vấn đề môi trường đô thị?

Hà Nội đang đối mặt với những thách thức lớn về môi trường đô thị, từ ô nhiễm không khí, tiếng ồn đến ùn tắc giao thông. Theo báo cáo, lượng khí thải CO2 từ các phương tiện giao thông chiếm tỷ lệ lớn trong tổng khí thải tại các đô thị lớn tại Việt Nam. Xe đạp, với đặc điểm không phát thải và không gây tiếng ồn, từ lâu đã được xem là giải pháp lý tưởng để giảm thiểu ô nhiễm tại nhiều quốc gia trên thế giới. Ngày Xe đạp Thế giới (3/6) do Liên Hợp Quốc khởi xướng từ năm 2018 đã nhấn mạnh vai trò của xe đạp như một biểu tượng của giao thông bền vững. Tại Hà Nội, các sự kiện như Tuần lễ “Ta đi xe đạp” do Ashui.com và NetZero.vn tổ chức vào tháng 6/2025 với chủ đề “Tạo nên những vùng phát thải thấp” đã thu hút sự chú ý của cộng đồng, khuyến khích sử dụng xe đạp để cải thiện chất lượng không khí.

Việc giảm sử dụng xe máy, ô tô và chuyển sang xe đạp có thể cắt giảm đáng kể lượng khí CO2, góp phần vào mục tiêu đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 của Việt Nam. Thế nhưng, hạ tầng giao thông tại Hà Nội chưa thực sự thân thiện với xe đạp. TS Nguyễn Xuân Thủy, chuyên gia giao thông, nhận định: “Đường sá và kết cấu hạ tầng Việt Nam chưa tạo thuận lợi cho người đi xe đạp, đặc biệt khi xe đạp phải lưu thông chung với xe máy và ô tô”. Khí hậu khắc nghiệt, mùa hè nóng bức và mùa đông lạnh giá, cũng là rào cản khiến nhiều người ngại đạp xe đi làm. Những vấn đề này đòi hỏi sự đầu tư đồng bộ từ chính quyền và thay đổi nhận thức của người dân.

Hướng đi bền vững

Một trong những giải pháp để thúc đẩy xu hướng đạp xe đi làm là kết hợp xe đạp với phương tiện công cộng. Tại Hà Nội, mô hình này đã xuất hiện, đặc biệt kể từ khi tuyến đường sắt trên cao Cát Linh - Hà Đông đi vào hoạt động. Anh Trần Mạnh Lâm, một người sử dụng xe đạp gấp, cho biết: “Tôi mang xe đạp lên tàu điện từ ga Cát Linh, xuống ga Nguyễn Xiển rồi đạp 3km đến chỗ làm. Tổng thời gian chỉ mất 20 phút, nhanh hơn đi xe máy”. Hệ thống xe đạp công cộng cũng đang được thí điểm tại Hà Nội. Từ năm 2022, thành phố triển khai 1.000 xe đạp tại 85 điểm ở các quận trung tâm như Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa. Dù đạt được một số kết quả tích cực với hơn 340.000 chuyến đi, mô hình này vẫn gặp khó khăn do thiếu hạ tầng đồng bộ và quy định pháp lý chưa hoàn chỉnh.

Tuyến đường ưu tiên cho xe đạp ven sông Tô Lịch dài 2,3km, kết nối với xe buýt và đường sắt đô thị, là một bước tiến đáng chú ý, nhưng vẫn chưa đủ để tạo thói quen sử dụng xe đạp trong giao thông hàng ngày. So sánh với các thành phố như Copenhagen hay Amsterdam, nơi có làn đường riêng cho xe đạp và hệ thống xe đạp công cộng tích hợp chặt chẽ với tàu điện, xe buýt, Hà Nội cần học hỏi nhiều về quy hoạch đô thị. Những thành phố này đã chứng minh rằng kết hợp xe đạp và phương tiện công cộng giúp giảm ùn tắc và tạo nên một môi trường sống lành mạnh.

Để biến xu hướng đạp xe đi làm thành thói quen phổ biến, thành phố cần đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng giao thông.

Xu hướng đạp xe đi làm tại Hà Nội mang lại nhiều lợi ích: cải thiện sức khỏe, tiết kiệm chi phí, giảm ô nhiễm môi trường và góp phần xây dựng đô thị bền vững. Tuy nhiên, để biến xu hướng này thành thói quen phổ biến, thành phố cần đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng giao thông, như xây dựng làn đường riêng cho xe đạp, mở rộng hệ thống xe đạp công cộng và tích hợp tốt hơn với phương tiện công cộng. Đồng thời, người dân cũng cần thay đổi nhận thức, vượt qua những bất tiện ban đầu để đón nhận lối sống xanh. Đạp xe đi làm không chỉ là một lựa chọn cá nhân mà còn là hành động chung tay vì một Hà Nội trong lành hơn. Hãy bắt đầu ngày mới với chiếc xe đạp, vừa rèn luyện sức khỏe, vừa góp phần bảo vệ môi trường!

Xu hướng đạp xe đi làm tại Hà Nội mang lại nhiều lợi ích: cải thiện sức khỏe, tiết kiệm chi phí, giảm ô nhiễm môi trường và góp phần xây dựng đô thị bền vững. Tuy nhiên, để biến xu hướng này thành thói quen phổ biến, thành phố cần đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng giao thông, như xây dựng làn đường riêng cho xe đạp, mở rộng hệ thống xe đạp công cộng và tích hợp tốt hơn với phương tiện công cộng.

Gia Minh/VOV.VN