Đất rừng U Minh hạ: Viết tiếp câu chuyện về tinh thần vươn lên trong thời bình

Từ trung tâm thị trấn U Minh về xã Khánh Lâm, huyện U Minh, chúng tôi đi trên con đường nhựa rộng 8m, hai bên đường là những ngôi nhà khang trang san sát. Đằng sau là những cánh đồng lúa – tôm cho thu nhập ổn định, xa xa là những tán rừng tràm, keo lai xanh mướt. Tất cả tạo nên một bức tranh tươi đẹp về vùng đất U Minh hạ, từng là căn cứ của Khu ủy, Trung ương Cục miền Nam khi xưa.

Vùng căn cứ anh hùng

Cùng đi trên xe để về khu vực kinh Dớn Hàng Gòn (ấp 3, xã Khánh Lâm), ông Huỳnh Văn Chiến (Năm Chiến) du kích xã Khánh Lâm trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cho biết, nơi đây chất chứa những kỷ niệm gian khó, đau thương nhưng đầy hào hùng của địa phương.

Dớn Hàng Gòn, nơi máy bay B52 địch từng rải bom khiến 65 người chết và hơn 100 người bị thương vào năm 1969

Thời chiến đồn địch đóng 4 phía, cứ sau mỗi đợt địch đưa quân vào đánh rút ra thì ngay sau đó, pháo địch ở các đồn và các tàu chiến ngoài biển nã vào, trên không máy bay thả bom liên tiếp. Năm tháng dài, khu vực kinh Dớn Hàng Gòn chịu bom đạn giày xéo như vậy. Đau xót nhất là năm 1969, khi máy bay B52 của địch rải bom đã gây mất mát lớn cho đồng bào ta.

Cả khu vực dài khoảng 2km, trải rộng bị tàn phá tang hoang, nặc nồng mùi thuốc súng. Vụ ném bom khiến 65 người thiệt mạng, hơn 100 người bị thương. Như gia đình ông Hai Ẩn có 4 người, thiệt mạng toàn bộ. Không có ván gỗ, mọi người tập trung lại lấy ván xuồng đóng quan tài mà không đủ để đưa tiễn đồng bào, nhiều người chôn chung 1 quan tài.

Mất mát đó càng khơi dậy tinh thần chiến đấu kiên trung của ông Năm Chiến: “Ngày đó không nghĩ đến chết chóc gì hết chơn. Chiến đấu để giải phóng dân tộc, một lòng chống lại áp bức bất công. Anh em ai cũng vậy, chỉ vì một lý tưởng”.

Đau thương không làm những người con nơi đất rừng U Minh nhụt chí mà càng nung nấu quyết tâm chống giặc. Bà con nơi đây đã biến đau thương thành sức mạnh, ngày càng gắn kết với lực lượng quân giải phóng, quyết thắng địch.

Ông Năm Chiến là một trong số ít nhân chứng lịch sử còn lại của xã Khánh Lâm

Ông Dương Văn Bé (Ba Bé), cũng là du kích địa phương bảo rằng: “Mấy má nuôi bộ đội như nuôi con". Bộ đội bị thương gửi dân nuôi, có gì bà con cũng dành cho.

“Quân với dân ngày xưa rất gắn bó, rất thương yêu. Nhân dân đùm bọc bộ đội mới đánh giặc được. Đi tới đâu đói bụng là dân nấu cơm cho ăn, không kể ngày đêm. Mấy má, mấy chị lúc nào cũng cơm nước cho, thấy bộ đội là giết gà, vịt cho ăn. Rất là thân thương” - Ông Ba Bé hồi tưởng.

Ông Ba Bé cũng kể lại chiến công của ông Phan Văn Thuấn bằng giọng điệu đầy tự hào. Trong một trận đánh ác liệt, ông Thuấn trúng bom mìn của địch, ổ bụng đầy vết thương. Ông cột khăn ngang bụng để tiếp tục chiến đấu đến khi ngất xỉu tại chỗ. Đồng đội cõng về, may gặp được y sỹ dọc đường, mổ phẫu thuật tại chỗ với 9 đoạn ruột bị thủng. Ông Thuấn thoát chết, trở thành biểu tượng của người lính anh dũng diệt giặc để người dân vùng đất rừng U Minh noi theo.

Vẹn nghĩa đồng bào

Ngày nay, khu vực kinh Dớn Hàng Gòn còn “Bia Căm thù” để tưởng nhớ bà con nhân dân đã mất trong trận B52 ném bom. Hàng năm, vào ngày 11/9, lễ kỷ niệm được tổ chức. Khi những người cựu chiến binh như ông Ba Bé, Năm Chiến ngồi lại với nhau, họ nhớ về đồng bào đã ngã xuống khi xưa, họ vẫn kể về những giây phút ác liệt của cuộc chiến, bởi đó là sự thật lịch sự không thể thay đổi được.

Bên cạnh đó, họ chia sẻ với nhau về những mô hình kinh tế hiệu quả, những cách làm hay để cùng vươn lên. Tinh thần cách mạng của những người lính khi xưa nay vẫn còn đó, nhưng ý chí vượt khó được dùng vào mặt trận phát triển kinh tế.

Ông Ba Bé kể lại trang sử hào hùng của đại phương

Ông Ba Bé đã gần 80 tuổi nhưng vẫn sản xuất, cặp vợ chồng già ngày ngày chăn nuôi, ruộng vườn để có thu nhập ổn định: “Chiến tranh xong thì tôi về ở đất của ông bà ở đây, được 2 ha. Làm cũng được lắm, ngoài làm ruộng, tôi chăn nuôi thêm. Nỗi năm bán 3 lứa heo, cũng kiếm được hơn 100 triệu. Tổng thu nhập năm hơn 200 triệu, sống rất thoải mái. Đất nước hòa bình rồi thì kinh tế thấy phát triển đều hết, nhân dân ở đây bây giờ kinh tế đỡ lắm, thấy mà phấn khởi”.

Không chỉ đường về khu vực Dớn Hàng Gòn, nay ô tô đã chạy bon bon mà vùng căn cứ cách mạng khi xưa bao gồm: xã Khánh Lâm, Khánh Hòa, Khánh Hội và xã Khánh Tiến ngày nay, luôn được được quan tâm, đầu tư nhiều về cơ sở vật chất, hạ tầng. Các hộ dân ngày trước có công nuôi chứa cách mạng điều kiện kinh tế còn khó khăn, được quan tâm hỗ trợ xây dựng nhà tình nghĩa.

Ông Năm Chiến chính là một trong số ít chứng nhân lịch sử còn lại ở địa phương, thấy rõ sự đùm bọc của bà con khi xưa với cách mạng và nay là sự chăm lo của Đảng, Nhà nước với nhân dân.

“Khi Đài phát thanh phát tin giải phóng đất nước, nhân dân ai cũng hồ hởi, phấn khởi dữ lắm. Không có kể cách nào để thể hiện hết được niềm vui. Ngày nay, vùng đất mình thay đổi nhiều lắm rồi. Đảng, Nhà nước chăm lo cho nhân dân, lo từng chút, từ cuộc sống, nhà cửa, rồi đường xá, trường trạm đầy đủ hết” - Ông Năm Chiến bày tỏ.

Đường về kinh Dớn Hàng Gòn đã được đầu tư cơ bản

U Minh hạ - Vùng đất đầy tiềm năng

Đời sống người dân xã Khánh Lâm đang ngày càng nâng cao, thu nhập bình quân đầu người hiện đạt 59 triệu đồng/người/năm. Năm 2010, tỷ lệ hộ nghèo của xã còn khoảng 30%, nay còn 5%.

Ông Lê Thanh Mãi, Phó Chủ tịch UBND xã Khánh Lâm cho biết: “Xã Khánh Lâm là xã anh hùng, cũng là xã an toàn khu. Sau thời chiến, địa phương còn nhiều khó khăn nhưng Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tiếp tục phát huy truyền thống cách mạng ở vùng đất anh hùng để vươn lên. Đời sống kinh tế, xã hội của nhân dân ngày càng được nâng lên. Về kinh tế, hạ tầng giao thông được đầu tư đạt khoảng 90%; sông ngòi, kênh thủy lợi được nạo vét đảm bảo bà con phát triển sản xuất. Về Văn hóa – Xã hội được thực hiện tốt các phong trào, đời sống tinh thần bà con cũng cao hơn. Quốc phòng an ninh được đảm bảo. Nói chung so với trước đây thì xã đã có sự phát triển vượt bậc”.

Bộ mặt nông thôn ở vùng căn cứ cách mạng của huyện U Minh đã có nhiều thay đổi

Trồng rừng là thế mạnh kinh tế của người dân U Minh hạ

Đường giao thông nông thôn ở xã Khánh Hòa, huyện U Minh

Đất rừng U Minh hạ trong chiến tranh bị bom đạn tàn phá nặng nề, xóm làng điêu tàn, rừng cây xác xơ. Nhưng với tinh thần tự lực, tự cường, những người con đất rừng đã bắt tay vào công cuộc khôi phục và xây dựng quê hương.

Ngày nay, những cánh rừng xanh bạt ngàn được trải rộng, gắn liền với đó là nghề gác kèo ong truyền thống – nghề Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia; còn có những dòng kênh thơ mộng, những vườn tràm nguyên sinh đầy tiềm năng phát triển du lịch sinh thái và cũng đang là những điểm đến hấp dẫn du khách. U Minh hạ cũng đầy triển vọng phát triển lâm nghiệp, cùng với đó là sự trù phú về nông nghiệp, thủy sản. Huyện U Minh ngày nay cũng đang khoác lên mình một diện mạo mới.

Ông Trần Quốc Sự, Phó chánh Văn phòng UBND huyện U Minh cho biết: “Thời chiến U Minh là vùng căn cứ cách mạng, đây cũng là nơi thể hiện truyền thống, tinh thần đoàn kết chống giặc ngoại xâm của nhân dân. U Minh hiện nay vẫn phát huy truyền thống, thể hiện sự nhất trí, đồng lòng trong phát triển. Địa phương cũng đang trên đà phát triển, nhắc đến U Minh người ta còn nhắc đến khu công nghiệp Khí - Điện - Đạm Khánh An, đây là một trong những khu công nghiệp lớn của tỉnh, của vùng ĐBSCL. Đã qua, ngoài khu công nghiệp này thì huyện cũng quan tâm phát triển kinh tế - xã hội, tăng trưởng của huyện đều đảm bảo các chỉ tiêu”.

Di tích của cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt từng ở xã Khánh Hòa, huyện U Minh hiện nay

Vùng đất rừng U Minh hạ rất có tiềm năng phát triển du lịch sinh thái

U Minh hạ, từng được mệnh danh "địa ngục trần gian" nay đã hồi sinh mạnh mẽ, trở thành vùng đất giàu tiềm năng. Kinh tế - xã hội của huyện U Minh đang phát triển khá toàn diện. Từ năm 2009 đến nay, huyện đã xây dựng hơn 3.000 căn nhà cho hộ gia đình chính sách, hộ nghèo, hộ đồng bào dân tộc. Tỷ lệ hộ nghèo, năm 2008 của huyện là 16,7%; cuối năm 2024 huyện còn 723 hộ nghèo, chiếm 2,7%.

Câu chuyện về vùng đất rừng U Minh hạ vươn mình, không chỉ là minh chứng cho sức mạnh của lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết và ý chí vươn lên của người dân vùng đất rừng mà còn là của người dân “Vùng đất cực Nam tổ quốc” - Cà Mau.

Trần Hiếu-VOV/ĐBSCL