Đất Tổ sẽ là thành phố trực thuộc Trung ương vào năm 2045

Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ Trần Duy Đông.

Nói đến Phú Thọ là rừng cọ đồi chè, là nói về Đền Hùng và Giỗ Tổ. Nhưng giờ đây Phú Thọ đã là một địa phương rộng lớn, tiếp giáp với 7 tỉnh, thành khác, có không gian trải dài từ đồng bằng lên khắp miền núi cao, có dân số hơn 4 triệu người đa sắc màu văn hóa. Và đặc biệt là trung tâm sản xuất ô tô, xe máy lớn nhất của cả nước với công nghệ quốc tế. Phú Thọ bây giờ tựa bức tranh toàn cảnh chứa đựng thách thức, cơ hội, tiềm năng và cả những khó khăn rất mới.

Ông Trần Duy Đông - Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ, trao đổi với phóng viên Báo Đại đoàn kết về những giải pháp đột phá của Đất Tổ khi địa phương này đang có tiềm năng rất lớn từ dư địa không gian phát triển mới.

3 giải pháp lớn và phát triển đồng bộ hạ tầng

PV: Thưa ông, tỉnh Phú Thọ hiện đang hướng tới là một trung tâm công nghiệp, dịch vụ, logistics và du lịch lớn nhất khu vực miền núi phía Bắc. Giải pháp đột phá của Phú Thọ là gì để cán đích này?

Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ Trần Duy Đông: Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Phú Thọ lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030, đã đề ra 3 giải pháp lớn:

Thứ nhất, đẩy mạnh cải cách hành chính: đơn giản hóa và giảm chi phí thủ tục, nhất là về đầu tư, xây dựng, đất đai, môi trường, để công dân và nhà đầu tư dễ tiếp cận. Triển khai đồng bộ dịch vụ công trực tuyến mức độ 4, ứng dụng AI xử lý hồ sơ, giám sát tiến độ. Phấn đấu Phú Thọ có các chỉ số PAR INDEX, PCI, SIPAS, PAPI cấp tỉnh thuộc nhóm địa phương tốt nhất cả nước.

Thứ hai, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; tiên phong ứng dụng công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Duy trì chất lượng giáo dục toàn diện và mũi nhọn thuộc tốp đầu cả nước, đưa Phú Thọ trở thành trung tâm giáo dục chất lượng cao, trong đó chú trọng AI, khoa học dữ liệu, vi mạch bán dẫn... Thu hút, trọng dụng chuyên gia, nhà khoa học, kỹ sư công nghệ cao và công nghiệp chủ lực về làm việc tại tỉnh. Hình thành các trường đại học tầm cỡ quốc gia và khu vực; các cơ sở đào tạo, dạy nghề trọng điểm.

Phú Thọ thu hút thêm ít nhất 1 doanh nghiệp công nghệ cao hàng đầu thế giới đầu tư, sản xuất tại tỉnh để đóng vai trò dẫn dắt; có tối thiểu 1 doanh nghiệp, nhà đầu tư lớn trong và ngoài nước đặt trung tâm dữ liệu khu vực tại tỉnh và 1 trường đào tạo nghề về các lĩnh vực công nghệ số, công nghệ mới. Hình thành tối thiểu 1 khu nghiên cứu, ứng dụng công nghệ, đổi mới sáng tạo để hỗ trợ doanh nghiệp. Xây dựng, nâng cấp trung tâm dữ liệu lớn, trung tâm điều hành thông minh của tỉnh.

Ông Trần Duy Đông kiểm tra công trình xây dựng trọng điểm.

Thứ ba, xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ, hiện đại với trọng tâm là phát triển nhanh hạ tầng số, hạ tầng các khu công nghiệp, hạ tầng logistics, hạ tầng giao thông kết nối nội vùng, liên vùng và hạ tầng đô thị mới.

Hoàn thiện nhanh các tuyến giao thông liên vùng, giao thông kết nối các tuyến cao tốc, kết nối với các trung tâm đô thị, công nghiệp, dịch vụ, du lịch, văn hóa của tỉnh và các ga đường sắt tốc độ cao. Nâng cấp các tuyến quốc lộ đạt cấp II, mở rộng tối thiểu 4 - 6 làn xe đối với đoạn qua đô thị; các tuyến đường tỉnh cơ bản đạt cấp II, III.

Đầu tư đồng bộ lưới điện truyền tải và phân phối; xây mới, nâng cấp các trạm biến áp, đường dây kết nối với các nguồn điện mới, đáp ứng nhu cầu phụ tải.

Phát triển hạ tầng số đồng bộ, hiện đại, có trung tâm dữ liệu lớn, trung tâm điều hành thông minh. Nâng cấp hạ tầng du lịch trọng điểm, đưa Phú Thọ trở thành trung tâm tổ chức các sự kiện văn hóa, du lịch tầm cỡ quốc gia, quốc tế. Đẩy nhanh tiến độ các dự án khu du lịch tại Tam Đảo II, Đại Lải, Thanh Thủy, Đầm Ao Châu, Ngòi Hoa, Hương Bình. Khai thác và phát huy giá trị của các hồ: Đầm Vạc, Hòa Bình, Thanh Lanh, Làng Hà, Bò Lạc, Vân Trục...

Quy hoạch, phát triển đồng bộ hạ tầng logistics, tập trung vào các đầu mối giao thông, khu công nghiệp, có hệ thống kho vận, cơ sở phân phối hiện đại gắn với sân bay Nội Bài, tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng... Sớm hoàn thành dự án Trung tâm Logistics ICD Bình Xuyên, mở rộng dự án Trung tâm Logistics ICD Việt Trì, tăng cường khả năng vận tải đường thủy...

Phú Thọ sẽ phát triển đô thị hai bên bờ các sông lớn, đường sắt, đường cao tốc. Phát triển đô thị mô hình TOD gắn với các ga của tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng và đường sắt đô thị của Hà Nội. Khuyến khích đầu tư nhà ở đô thị sinh thái chất lượng cao phục vụ chuyên gia, người nước ngoài, người có thu nhập cao. Phát triển đa dạng các loại hình nhà ở xã hội.

Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ Trần Duy Đông và đoàn công tác kiểm tra việc ứng phó bão số 10 tại xã Xuân Đài.

Làm giàu từ di sản

Vùng đồng bằng sông Hồng đã có mật độ phân bố công nghiệp và dịch vụ. Phú Thọ có tới 80% diện tích là đất nông lâm nghiệp và lại là vùng cửa ngõ giao lưu các tỉnh phía Bắc với Hà Nội, tỉnh có lợi dụng thế mạnh này để tạo vùng nông sản hàng hóa độc đáo cung cấp cho đô thị?

- Nằm ở vị trí chiến lược tiếp giáp Thủ đô Hà Nội, có nhiều tiềm năng nổi trội, Phú Thọ tiếp giáp 7 tỉnh, thành phố, có thị trường rộng lớn khoảng 30 triệu dân với hạ tầng kết nối đa dạng (đường cao tốc, đường sắt, đường thủy, gần sân bay Nội Bài…), càng củng cố vị thế cửa ngõ giao thương huyết mạch.

Vùng Đất Tổ hiện có lợi thế khác biệt và vượt trội về diện tích đất nông lâm nghiệp (770,6 nghìn ha) và địa hình đa dạng trải dài từ đồng bằng tới miền núi. Phú Thọ đã đề ra chiến lược “khác biệt hóa”, tránh cạnh tranh trực tiếp những gì đã bão hòa tại Đồng bằng sông Hồng, mà sẽ tập trung cung cấp thực phẩm an toàn cho cư dân đô thị, và phát triển du lịch nghỉ dưỡng cuối tuần.

Dù tỷ trọng nông nghiệp đang giảm (ước năm 2025 đạt 13,2%), tỉnh vẫn xác định đây là thế mạnh và cần tổ chức lại sản xuất theo chuỗi giá trị và chất lượng cao. Đến nay tỉnh đã có 609 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên, nhiều đặc sản đã hình thành chuỗi hàng hóa và khả năng xuất khẩu như chè (chè búp tím, chè xanh, chè đinh…), bưởi Đoan Hùng (đã xuất khẩu sang Anh, Hoa Kỳ, EU ), chè búp tím Thanh Ba (xuất khẩu sang Đài Loan (Trung Quốc), Nga, Trung Đông), rau củ quả (xuất khẩu ớt, măng sang Hàn Quốc, Nhật Bản, Canada)… mỳ gạo, cam Cao Phong, gà Lạc Thủy, mía Tân Lạc, cá nuôi lồng hồ thủy điện Hòa Bình... Ngoài ra cũng tập trung vào vật nuôi đặc sản có giá trị kinh tế cao cung cấp cho nhà hàng, khách sạn lớn tại Hà Nội.

Đất cội nguồn có tới 2 di sản của nhân loại (Hát Xoan và Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương) nhưng kinh tế du lịch chưa cao và còn mang tính thời vụ. Ông chia sẻ rõ hơn về giải pháp để thay đổi điều này?

- Phú Thọ rất tự hào có hai di sản này. Bảo vệ và phát huy giá trị di sản là nhiệm vụ trọng tâm xuyên suốt, đặc biệt luôn có báo chí đồng hành (đăng hàng ngàn tin, bài, phóng sự mỗi năm) về Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương, Hát Xoan và Lễ hội Đền Hùng. Phú Thọ lại giàu truyền thống lịch sử, văn hóa, nhiều danh lam tuyệt đẹp (Long Cốc, Miền Đồi, hồ Đại Lải...) và khu di tích lịch sử đặc biệt Quốc gia, hội tụ đầy đủ sắc thái văn hóa đặc trưng vùng trung du, miền núi và đồng bằng Bắc Bộ.

Hiện Phú Thọ đã có tour, tuyến du lịch liên tỉnh phục vụ du khách về cội nguồn Đền Hùng, với rất nhiều chương trình như “Tour đêm Đền Hùng”, "Đêm Di sản", “Trở về Cội nguồn - Linh thiêng Đất Tổ”, “Về miền Đất Tổ - Cội nguồn dân tộc”, và còn mở rộng kết nối tới những miền Tây Bắc, Đông Bắc…

Đồng thời với việc làm mới sản phẩm du lịch hát Xoan, Phú Thọ đã tăng cường quảng bá di sản, ký hợp tác với những người có sức ảnh hưởng, đại sứ du lịch để thu hút sự chú ý từ cộng đồng mạng và giới trẻ… Tỉnh đã khai thác giá trị di sản từ tour du lịch chuyên biệt như "Hành trình Di sản hát Xoan". Đất Tổ đang đào tạo nghệ nhân, truyền dạy hát Xoan cho giới trẻ, bồi dưỡng kỹ năng hướng dẫn du lịch tại các làng Xoan gốc, đặc biệt là kỹ năng ngoại ngữ để có thể tiếp cận khách du lịch quốc tế dễ dàng hơn tới di sản.

Đầu tư hạ tầng và tiện ích du lịch tại các điểm du lịch gắn với hát Xoan để du khách mua hàng lưu niệm, các sản vật địa phương, sản phẩm OCOP, và cũng để du khách nghỉ ngơi, lưu trú lâu hơn. Di sản của Đất Tổ đã trở thành động lực kinh tế du lịch. Du khách về cội nguồn không chỉ là hành trình tri ân mà còn là trải nghiệm văn hóa - du lịch đặc sắc. Sẽ là một thương hiệu điểm đến du lịch chất lượng, khác biệt trên bản đồ du lịch quốc gia và quốc tế.

Truyền dạy hát Xoan cho giới trẻ.

Việc liên kết và phát triển đô thị động lực (Việt Trì, Vĩnh Yên, Hòa Bình), những việc phải làm và mục tiêu đầu tiên trong giai đoạn 2025 - 2030 phải đạt được là gì cho 3 vùng, thưa ông?

- Việc hợp nhất 3 tỉnh Phú Thọ - Vĩnh Phúc - Hòa Bình là bước đi chiến lược để hình thành trung tâm hành chính - kinh tế mới có độ tích hợp cao về địa lý, đa dạng về nguồn lực, cân bằng về không gian phát triển..., tạo nên các hành lang kinh tế xuyên suốt từ đồng bằng - trung du - miền núi.

Khu vực Phú Thọ (cũ) là trục dịch vụ tổng hợp, trung chuyển hàng hóa, du lịch văn hóa và nông nghiệp đặc sản, kết nối đồng bằng với miền núi. Khu vực Vĩnh Phúc (cũ) là cực tăng trưởng công nghiệp, logistics và đô thị hiện đại, động lực chính về thu ngân sách, sản xuất và việc làm. Khu vực Hòa Bình (cũ) là vùng kinh tế xanh, du lịch sinh thái, rừng, thủy điện, bản sắc dân tộc. Phú Thọ đặt mục tiêu đạt tỷ lệ đô thị hóa từ 35-40%/năm để năm 2045 trở thành thành phố trực thuộc Trung ương. Hình thành mạng lưới đô thị phân tầng chức năng với các trung tâm vùng như Vĩnh Yên - Việt Trì - Hòa Bình, gắn kết các cực vệ tinh như Phúc Yên, Thanh Thủy, Lương Sơn, Yên Lạc, Tân Lạc (cũ).

Phú Thọ quy hoạch 4 vùng động lực chính. Vùng Việt Trì mở rộng lõi đô thị trung tâm tỉnh theo hướng về phía Vĩnh Yên. Tập trung phát triển dọc theo các tuyến cao tốc Nội Bài - Lào Cai, cao tốc Tuyên Quang - Phú Thọ, đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, đường Hồ Chí Minh, Quốc lộ 2. Giữ vai trò quan trọng trong liên kết phát triển chung, là trung tâm chính trị - hành chính, văn hóa của tỉnh, có công nghiệp, thương mại, logistics, văn hóa, thể thao, giáo dục đào tạo, y tế và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Vùng đô thị Vĩnh Phúc (cũ) cũng sẽ mở rộng đô thị kết nối với Việt Trì. Là trung tâm kinh tế, tài chính, ngân hàng, sản xuất ô tô, xe máy, điện tử, công nghiệp công nghệ cao của vùng và cả nước. Vùng đô thị Hòa Bình - Lương Sơn (cũ) sẽ là trung tâm công nghệ cao, văn hóa, du lịch sinh thái, logistics. Vùng phía Tây Phú Thọ và Hòa Bình (cũ) sẽ là nông nghiệp chất lượng cao gắn du lịch nghỉ dưỡng, khám phá.

Phú Thọ sẽ có nhiều hành lang kinh tế gắn kèm. Phía Bắc có các đô thị, trung tâm công nghiệp - dịch vụ quan trọng. Tại trung tâm thì phát triển gắn với tuyến giao thông kết nối trục dọc Bắc - Nam, kết nối Việt Trì - Tam Nông - Thanh Thủy - Hòa Bình. Phía Đông gắn với Quốc lộ 2C, Vùng Thủ đô, phía Nam kết nối Việt Trì - Hòa Bình...

Đền Hùng tỉnh Phú Thọ nhìn từ trên cao.

Một khát vọng thịnh vượng của Đất Tổ giàu bản sắc văn hóa, song phát triển công nghiệp có ảnh hưởng gì đến môi trường du lịch cội nguồn, sinh thái và nghỉ dưỡng, thưa ông?

- Định hướng đến năm 2030 Phú Thọ trở thành trung tâm công nghiệp lớn của cả nước về ô tô - xe máy, điện tử, công nghệ số, nhưng phải xanh và bền vững. Chúng tôi huy động hiệu quả mọi nguồn lực nhưng lựa chọn công nghệ cao làm động lực chính. Phải là công nghệ tiên tiến, có tác động lan tỏa, kết nối chuỗi sản phẩm và cung ứng toàn cầu; hạn chế khai thác khoáng sản, tài nguyên, sử dụng nhiều đất đai. Phú Thọ làm nghiêm ngặt thanh tra, kiểm tra và kiên quyết xử lý sai phạm về tài nguyên, môi trường, khai thác. Kiểm soát và sớm di dời các cơ sở công nghiệp gây ô nhiễm ra ngoài trung tâm đô thị.

Sẽ là một Đất Tổ với hơn 4 triệu dân thịnh vượng, có đời sống cao và người dân cảm thấy hạnh phúc trong môi trường sinh thái trong lành, đáng sống.

Trân trọng cảm ơn ông!

Việc hợp nhất 3 tỉnh Phú Thọ - Vĩnh Phúc - Hòa Bình là bước đi chiến lược để hình thành trung tâm hành chính - kinh tế mới có độ tích hợp cao về địa lý, đa dạng về nguồn lực, cân bằng về không gian phát triển..., tạo nên các hành lang kinh tế xuyên suốt từ đồng bằng - trung du - miền núi.

Tùng Duy (thực hiện)