Đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật Bảo vệ môi trường

Đại biểu Lý Anh Thư, Đoàn An Giang phát biểu tại hội trường sáng 28/10

Việc thực hiện chính sách, pháp luật về BVMT còn nhiều hạn chế, bất cập

Sáng 28/10, trình bày trước Quốc hội Báo cáo tóm tắt kết quả giám sát chuyên đề "Việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành", thay mặt đoàn Tổng thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Lê Quang Mạnh cho rằng, một số chính sách của Luật Bảo vệ môi trường (BVMT) năm 2020 có hiệu lực thi hành cần được tiếp tục cụ thể hóa trong các pháp luật khác có liên quan.

Tổng thư ký Quốc hội chỉ ra sự chưa đồng bộ của hệ thống pháp luật như: Pháp luật về thuế, phí trong việc nâng cao hiệu quả của các công cụ kinh tế, thay đổi hành vi, thúc đẩy xã hội hóa trong BVMT; pháp luật về ngân sách nhà nước trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động của Quỹ BVMT Việt Nam để thúc đẩy các dự án về BVMT; pháp luật về đầu tư trong việc quy định về điều kiện kinh doanh đối với dịch vụ tư vấn lập hồ sơ; về thời gian giải quyết thủ tục hành chính trong lĩnh vực môi trường...

Cũng theo Báo cáo giám sát, việc ban hành, triển khai các chính sách mới về phân loại, thu gom và xử lý rác thải sinh hoạt rắn (CTRSH) chưa bảo đảm đúng lộ trình quy định; một số định mức kinh tế - kỹ thuật, đơn giá còn lạc hậu chưa tạo động lực đủ mạnh thúc đẩy xã hội hóa đầu tư cho BVMT, ứng phó với biến đổi khí hậu...; một số tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hướng dẫn kỹ thuật về tái sử dụng nước thải, chất thải rắn công nghiệp chưa theo kịp yêu cầu phát triển kinh tế tuần hoàn, sự phát triển nhanh của khoa học, công nghệ; lộ trình thực hiện một số nội dung còn chậm như: Thành lập thị trường các-bon trong nước, chuyển đổi phương tiện giao thông sử dụng nhiên liệu hóa thạch...

Trong phiên họp sáng 28/10, Quốc hội đã xem video clip về kết quả thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành

Một số nguyên nhân khác dẫn đến những hạn chế, bất cập trong quá trình thực hiện Luật BVMT đó là: Chậm hình thành thị trường công nghệ môi trường, ngành công nghiệp môi trường; chậm đổi mới, thay thế công nghệ sản xuất lạc hậu; công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật chưa được quan tâm triển khai đúng mức, thiếu đổi mới, đa dạng hóa; việc phân công, phân cấp và phối hợp giữa các cơ quan có lúc, có nơi chưa chặt chẽ và hiệu quả; công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm chưa đáp ứng yêu cầu, chế tài xử lý đối với một số hành vi gây ô nhiễm môi trường còn thấp, chưa đủ tính răn đe...

Đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật thông qua đầu nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI

Trên cơ sở chỉ ra nguyên nhân của hạn chế, bất cập, Báo cáo kết quả giám sát đã đưa ra những nhiệm vụ, giải pháp đột phá, đó là: Đổi mới tư duy và hoàn thiện thể chế, chính sách về BVMT và tổ chức thực thi quyết liệt, hiệu lực, hiệu quả; Tăng cường và đa dạng hóa nguồn lực cho BVMT; Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong lĩnh vực BVMT, ứng phó với biến đổi khí hậu...

Về nhiệm vụ, giải pháp cấp bách, hoàn thành đến cuối năm 2026, Đoàn giám sát đề nghị tổng kết, đánh giá việc thực hiện và đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật BVMT năm 2020, trình Quốc hội xem xét, thông qua đầu nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI.

Trước mắt, cần xem xét sửa đổi ngay một số điều của Luật này tại Kỳ họp thứ 10 để góp phần khơi thông nguồn lực, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội; sửa đổi quy định về lộ trình, thời gian áp dụng đối với các chính sách liên quan đến quản lý CTRSH phù hợp yêu cầu thực tế; sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật có liên quan như thuế, phí BVMT, ngân sách nhà nước, đầu tư...

Đại biểu Quốc hội dự phiên họp sáng 28/10

Bên cạnh đó, tổ chức rà soát, đánh giá và cập nhật, điều chỉnh (trong trường hợp cần thiết) các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch có liên quan đến BVMT, ứng phó với biến đổi khí hậu để đáp ứng yêu cầu "mở rộng và kiến tạo không gian phát triển mới", tăng trưởng kinh tế 2 con số trên cơ sở bảo đảm nguyên tắc xuyên suốt không đánh đổi môi trường lấy phát triển kinh tế đơn thuần, tôn trọng quy luật tự nhiên.

Ban hành và triển khai hiệu quả Kế hoạch hành động quốc gia về khắc phục ô nhiễm và quản lý chất lượng môi trường không khí giai đoạn 2025 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045; đồng thời thực hiện ngay các biện pháp cấp bách kiểm soát, ngăn chặn và khắc phục, cải thiện tình trạng ô nhiễm không khí, ô nhiễm môi trường...

Khẩn trương hoàn thành và đưa vào vận hành hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu môi trường quốc gia; tích hợp với hệ thống thông tin địa lý (GIS) để xây dựng bản đồ chất lượng môi trường; xây dựng hệ thống thông tin, dữ liệu báo cáo kiểm kê khí nhà kính trực tuyến; hoàn thiện hệ thống báo cáo giám sát và đánh giá hoạt động thích ứng với biến đổi khí hậu trực tuyến. Kiện toàn tổ chức bộ máy, nâng cao năng lực quản lý nhà nước về môi trường ở các cấp; đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức của doanh nghiệp, người dân trong tuân thủ quy định pháp luật về BVMT...

Đối với nhiệm vụ, giải pháp trung và dài hạn đến năm 2030, Báo cáo đưa ra 6 giải pháp chính đó là: Phòng ngừa, kiểm soát và ngăn chặn từ sớm, từ xa các nguy cơ gây ô nhiễm, sự cố môi trường, dự báo sớm tác động của biến đổi khí hậu; Khắc phục, cải thiện chất lượng môi trường có trọng tâm, trọng điểm; Tăng cường hiệu quả quản lý chất thải rắn và chất thải nguy hại; Hoàn thiện thể chế, chính sách ứng phó với biến đổi khí hậu; Nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về BVMT và ứng phó với biến đổi khí hậu; Tăng cường năng lực tổ chức bộ máy quản lý về BVMT.

HKD