Dấu ấn 80 năm Quốc hội Việt Nam trên tem bưu chính

Từ nền móng pháp lý vững chắc

Ngày 6/1/1946, toàn thể nhân dân Việt Nam đã nô nức tham gia cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên để bầu Quốc hội Khóa I. Đây là một mốc son chói lọi, mở ra kỷ nguyên mới: kỷ nguyên của độc lập dân tộc gắn liền với dân chủ và chủ quyền nhân dân.

Quốc hội đã nhanh chóng ban hành Hiến pháp 1946. Đây là văn bản có ý nghĩa lịch sử và pháp lý quan trọng, khẳng định chủ quyền độc lập, tự do của dân tộc và đặt nền móng cho bộ máy nhà nước kiểu mới theo chế độ dân chủ nhân dân.

Tiếp đến, Hiến pháp năm 1959 là sự kết tinh của tư tưởng xây dựng chủ nghĩa xã hội, là kết quả của quá trình đấu tranh giải phóng dân tộc, đặt nền móng cho việc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Bộ tem “Hiến pháp nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa” năm 1960

Từ đây, ngày 7/7/1960, bộ tem “Hiến pháp nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa” đã được phát hành. Bộ tem gồm 1 mẫu tem, do họa sĩ Bùi Trang Chước thiết kế, giá mặt 12 xu, được in 3 màu tại Nhà in Tiến Bộ.

Biểu tượng của Quốc hội thống nhất

Ngày 30/4/1975, chiến dịch Hồ Chí Minh thắng lợi, kết thúc cuộc kháng chiến trường kỳ, đất nước thống nhất, non sông liền một dải.

Một năm sau, ngày 25/4/1976, nhân dân hai miền Bắc - Nam nô nức tham gia Tổng tuyển cử bầu Quốc hội thống nhất. Chào mừng sự kiện này, ngày 10/4/1976, bộ tem “Tổng tuyển cử bầu Quốc hội thống nhất” đã được phát hành. Bộ tem gồm 3 mẫu, do họa sĩ Trần Lương và Trần Huy Khánh thiết kế.

Bộ tem “Tổng tuyển cử bầu Quốc hội thống nhất” năm 1976

Thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, trên lãnh thổ Việt Nam tồn tại 2 dòng tem Cách mạng lưu hành tại 2 miền. Tem Việt Nam Dân chủ Cộng hòa do Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa phát hành được sử dụng tại miền Bắc Xã hội chủ nghĩa; tem Cộng hòa miền Nam Việt Nam do Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam phát hành, sử dụng tại vùng giải phóng ở miền Nam.

Từ ngày 24/6 - 3/7/1976, Quốc hội Khóa VI - Quốc hội của nước Việt Nam thống nhất với ý nghĩa kế tục sự nghiệp của 5 khóa Quốc hội trước, họp kỳ đầu tiên tại Hà Nội. Quá trình hòa nhập này được thể hiện sinh động qua bộ tem cuối cùng của 2 miền.

Bộ tem "Quốc hội thống nhất" năm 1976

Bộ tem "Quốc hội thống nhất" gồm 2 mẫu tem, do họa sĩ Lê Toàn Thiết kế, đều mang hình vẽ bản đồ Việt Nam, hoa đào, hoa mai và dòng chữ "Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một", "Độc lập, Thống nhất, Chủ nghĩa Xã hội". 2 mẫu tem cùng phát hành đúng ngày khai mạc Kỳ họp thứ Nhất, Quốc hội Khóa VI (24/6/1976), mang sứ mệnh tuyên bố với thế giới về sự thống nhất trọn vẹn của Việt Nam.

Cũng trong ngày 24/6/1976, tại Kỳ họp thứ Nhất, Quốc hội nước Việt Nam thống nhất đã quyết định đổi tên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa thành nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, hai dòng tem Cách mạng hòa làm một.

Bộ tem “Việt Nam thống nhất”

Bộ tem “Việt Nam thống nhất” được phát hành gồm 1 mẫu, do họa sĩ Đỗ Việt Tuấn và họa sĩ Nguyễn Hiệp thiết kế. Mẫu tem thể hiện hình ảnh bản đồ Việt Nam thống nhất trên nền trống đồng, biểu tượng của văn hóa Việt Nam. Từ thời điểm đó, trên lãnh thổ Việt Nam chỉ còn một dòng tem duy nhất với tiêu đề trên tem là “VIỆT NAM”.

Ghi dấu ngày trọng đại

Sự kiện bầu cử Quốc hội lần đầu tiên được Bưu chính Việt Nam thể hiện lại trên mẫu tem phát hành năm 1966 nhân kỷ niệm 20 năm ngày bầu cử Quốc hội đầu tiên (1946 - 1996). Bộ tem gồm 1 mẫu tem do họa sĩ Nguyễn Việt Tuấn thiết kế, được in hai màu tại Nhà in Tiến Bộ.

Bộ tem "Kỷ niệm 20 năm ngày Bầu cử quốc hội đầu tiên"

Năm 1986 là năm bản lề trong lịch sử Việt Nam với Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI, khởi xướng công cuộc Đổi mới toàn diện đất nước. Trong bối cảnh đó, Quốc hội cũng bắt đầu có những bước chuyển mình mạnh mẽ để đáp ứng yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền và phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Việc kỷ niệm 40 năm ngày Tổng tuyển cử đầu tiên (1946 - 1986) diễn ra trong không khí sôi nổi của những ngày đầu Đổi mới.

Bộ tem “Kỷ niệm 40 năm bầu cử Quốc hội đầu tiên”

Đánh dấu sự kiện này, ngày 6/1/1986, bộ tem “Kỷ niệm 40 năm bầu cử Quốc hội đầu tiên” đã được phát hành. Bộ tem gồm 2 mẫu do họa sĩ Đỗ Việt Tuấn thiết kế, được in hai màu tại Nhà in Tiến Bộ.

Bộ tem với phong cách thiết kế cô đọng, súc tích, in 2 màu, mang tính biểu trưng cao với hình vẽ nước Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng hình ảnh thể hiện sự đoàn kết của các tầng lớp nhân dân (công, nông, binh, trí thức)... đang háo hức đi bỏ phiếu bầu Quốc hội Việt Nam.

Kỷ niệm 80 năm Ngày Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam (1946 - 2026), nhằm góp phần tuyên truyền sâu rộng cho cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân nhận thức sâu sắc về ý nghĩa của Ngày Tổng tuyển cử đầu tiên của Quốc hội Việt Nam, Văn phòng Quốc hội phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ phát hành bộ tem "Kỷ niệm 80 năm ngày Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam".

Bộ tem "Kỷ niệm 80 năm ngày Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam"

Bộ tem gồm 2 mẫu, do họa sĩ Nguyễn Du thiết kế, được thể hiện theo phong cách thiết kế đồ họa, màu sắc mạnh, tươi vui thể hiện sức mạnh Quốc hội, của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Bố cục chặt chẽ, tạo hình mang tính biểu đạt cao và gắn chặt với nội dung của bộ tem.

Có thể thấy, đồng hành trong dòng chảy lịch sử dân tộc, tem bưu chính Việt Nam đã ghi lại những sự kiện, dấu ấn về sự ra đời, phát triển và khẳng định vị thế của Quốc hội trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Thái Minh