Đâu là 'át chủ bài' của hải quân Nga trong cuộc xung đột tiềm tàng ở Bắc Cực?
Tàu phá băng kiêm tàu tuần tra Ivan Papanin nếu được trang bị tên lửa hành trình Kalibr-K sẽ là vũ khí đầy uy lực của Nga trong trường hợp xảy ra xung đột ở Bắc Cực.
Dự án mang tên "Arktika" (Bắc Cực)
Tàu phá băng kiêm tàu tuần tra Ivan Papanin là sản phẩm đầu tiên thuộc dự án 23550 (tàu còn có tên gọi khác là Arktika hoặc Ermak) được phát triển từ năm 2016, sau khi bộ quốc phòng Nga khép lại dự án tàu phá băng quân sự mang số hiệu 21180. Dự án 21180 chỉ đóng được duy nhất 1 tàu với tên gọi ILya Muromets.
Tàu đa năng Ivan Papanin được phòng thiết kế Almaz phát triển, khởi công đóng tại nhà máy Admiralty ở thành phố St. Betersburg vào năm 2017. Năm 2019, tàu Ivan Papanin được hạ thủy.
Hiện nay, trong dự án 23550, Bộ Quốc phòng Nga đang triển khai đóng con tàu thứ 2 với tên gọi là Nikolai Zubov. Tàu Nikolai Zubov sẽ được hạ thủy vào năm 2024.
Tổ hợp tên lửa hành trình Kalibr-K có khả năng cơ động được bố trí trên tàu phá băng Ivan Papanin. Các bệ phóng được đặt trong 3 container.
Chiếc tàu phá băng đa năng này mang tên Chuẩn đô đốc Ivan Papanin, người hai lần nhận danh hiệu anh hùng Liên Xô. Ông có tên đầy đủ là Ivan Dmitriyevich Papanin, là Tiến sĩ địa lý kiêm nhà nghiên cứu Bắc Cực của Liên Xô.
Giới chuyên gia nhận định rằng, nếu tàu phá băng Ivan Papanin được trang bị tên lửa hành trình Kalibr-K thì đây sẽ là vũ khí đầy uy lực của Nga trong trường hợp xảy ra xung đột ở Bắc Cực. Đặc biệt khi tên lửa hành trình Kalibr có thể phóng từ biển với tầm bắn 1.400km.
Việc đặt các bệ phóng trong container có thể dễ dàng cơ động, đưa tổ hợp lên bất kỳ điểm nào trên bờ của vùng biển Bắc Cực để tham chiến. Tầm bắn của tên lửa hành trình Kalibr trên cạn đạt 2.600km.
Nhiệm vụ tuần tra tuyến đường biển phương Bắc
Tàu tuần tra đa năng Ivan Papanin sẽ hoạt động trên những vĩ độ Bắc, với chức năng đầu tiên là cảnh giới tuần tra.
Nếu xảy ra chiến tranh, nhiệm vụ đầu tiên của con tàu này là tiêu diệt các mục tiêu trên biển, trên không của đối phương. Vì vậy, tàu được trang bị tổ hợp pháo AK-176.
Tàu Ivan Papanin còn được Hải quân Nga sử dụng vào mục đích thám hiểm.
Trong điều kiện băng tuyết khắc nghiệt của vùng Bắc Cực, Ivan Papanin có thể độc lập tác chiến mà không cần đến sự hỗ trợ từ bên ngoài, vì vỏ thép thân tàu được thiết kế tăng cường.
Tàu sử dụng động cơ đẩy Azipod, kết hợp với trạm radar hàng hải, giúp thủy thủ đoàn có thể đánh giá chính xác thực trạng kết cấu của các khối băng vùng Bắc Cực.
Địa bàn hoạt động chính của tàu Ivan Papanin là Bắc Cực, vì vậy đặc điểm thiết kế của con tàu này cũng rất đặc biệt, để thích ứng được với điều kiện khắc nghiệt của môi trường.
Tàu có lượng choán nước gần 9.000 tấn, chiều dài 114m, chiều rộng 20m. Mũi tàu được thiết kế tròn, khối cao tầng được đưa về đuôi tàu, phần mũi tàu có bãi để trực thăng cất, hạ cánh, có nhà để máy bay trực thăng.
Thủy thủ đoàn gồm 60 người, có thể tiếp nhận bổ sung 50 người, thời gian hoạt động độc lập trên biển là 70 ngày.
Trên thực tế, Ivan Papanin là tàu tuần tra, nhưng đồng thời nó có thể thực hiện nhiều chức năng khác, ví dụ như tàu phá băng, tàu kéo.
Độ dày tối đa của băng mà tàu Ivan Papanin có thể phá lên tới 1,7m, còn những lớp băng dày 1m thì tàu có thể hóa giải bình thường trong quá trình di chuyển.
Trong dự án đóng tàu 23550, Nga đã tích hợp chức năng tác chiến và chức năng đảm bảo hậu cần trong một con tàu.
Tàu được trang bị hệ thống phát hiện và tiêu diệt mục tiêu khá hiện đại, trong đó đặc biệt phải kể tới thiết bị quan sát điện tử, hệ thống dò tìm mục tiêu, hệ thống điều khiển vũ khí, tổ hợp radar Pozitiv có thể phát hiện mục tiêu và dẫn đường cho tên lửa, thiết bị định vị, và hệ thống tác chiến điện tử trên tàu...
Ngoài ra, tàu Ivan Papanin còn sở hữu thiết bị chuyên dụng để thực hiện hoạt động tìm kiếm cứu nạn, cứu hộ và kéo tàu.
Tàu Ivan Papanin còn được sử dụng để vận chuyển các module nhà xưởng, các module trạm y-tế, các module nhà ở, và cả các đoàn chuyên gia tới các trung tâm khoa học, các căn cứ quân sự của Nga ở vùng Bắc Cực.
Khoang lạnh của tàu được dùng để vận chuyển thủy, hải sản.