Đây là đất nước sở hữu 'mỏ vàng vô hình' trị giá 24 tỷ USD: Lượng vàng lên đến gần 500 tấn, có thể khai thác thêm nhiều loại quặng khác

Witwatersrand từng là trung tâm của cơn sốt vàng vào cuối thế kỷ 19. Cơn sốt này sôi động đến mức đã đặt nền móng cho sự ra đời của thành phố Johannesburg. Theo ước tính, khoảng 40% lượng vàng từng được khai thác trên Trái đất có nguồn gốc từ đây, để lại phía sau những đồi quặng đuôi khổng lồ. (Quặng đuôi là vật chất dạng bùn được thải ra trong quá trình chế biến khoáng sản).

Tiến sĩ Steve Chingwaru, một nhà luyện kim 26 tuổi đến từ Zimbabwe, gần đây đã thực hiện một nghiên cứu chỉ ra rằng có đến 6 tỷ tấn quặng đuôi xung quanh các mỏ tại Johannesburg có thể chứa tới 460 tấn “vàng vô hình.”

Ảnh minh họa.

IFL Science giải thích rằng vàng không phải lúc nào cũng tồn tại dưới dạng miếng kim loại sáng lấp lánh. Trong một số trường hợp, kim loại quý này bị “khóa” bên trong các khoáng chất khác, khiến mắt thường không thể phát hiện – đó chính là vàng vô hình.

Tiến sĩ Chingwaru đã định lượng được số vàng đang bị “giam giữ” trong các đồi quặng đuôi tại Witwatersrand. Ông cũng tìm ra phương pháp xử lý quặng đuôi hiệu quả hơn, trong khi những phương pháp hiện tại chưa tận dụng hết tiềm năng khai thác.

Trong một thông báo, ông Chingwaru cho biết: “Trước đây, nồng độ vàng trong quặng đuôi rất thấp và không đáng giá. Tuy nhiên, khi các mỏ vàng cao cấp dần cạn kiệt, hoạt động khai thác buộc phải mở rộng sang những nguồn có hàm lượng vàng thấp hơn. Đặc biệt, với việc nhiều hầm mỏ đã sâu tới 4 km dưới lòng đất, phương án này đang trở nên khả thi hơn.”

Theo ông, các phương pháp khai thác hiện tại chỉ thu được khoảng 30% lượng vàng có trong quặng. Vì vậy, nghiên cứu của ông tập trung vào việc tách nốt 70% lượng vàng còn lại từ đá vàng găm (pyrite) theo cách an toàn hơn.

Ngoài ra, những biện pháp khai thác quặng đuôi hiện nay còn gây tác động nghiêm trọng đến môi trường. Ông Chingwaru cảnh báo rằng khi các hợp chất sunfua bị oxy hóa, chúng sẽ tạo ra axit sunfuric – một chất có thể thấm vào mạch nước ngầm và gây ô nhiễm nặng nề.

Đây là vấn đề đáng lo ngại tại một số khu vực ở Johannesburg. Người dân địa phương bày tỏ quan ngại rằng nguồn nước ngầm của họ đang bị nhiễm độc do hiện tượng thoát nước mỏ axit từ quặng đuôi.

Tiến sĩ Chingwaru nhấn mạnh rằng chính vì lý do này, ông muốn làm rõ tiềm năng kinh tế và lợi ích môi trường của việc tái xử lý các đồi quặng đuôi một cách khoa học.

Ông cũng cho biết, nếu xử lý đá vàng găm đúng cách, có thể loại bỏ nguyên nhân chính gây ra tình trạng thoát nước mỏ axit, đồng thời mang lại giá trị kinh tế. Phương pháp này không chỉ giúp thu hồi các kim loại quý như đồng, coban và niken mà còn giảm thiểu, thậm chí loại bỏ hoàn toàn tình trạng ô nhiễm kim loại nặng cũng như axit từ quặng đuôi.

Nghiên cứu của ông cho thấy quặng đuôi tại Johannesburg chứa một lượng vàng khổng lồ, trị giá khoảng 450 tỷ rand Nam Phi (tương đương 24 tỷ USD).

Vấn đề đặt ra là liệu phương pháp mới này có khả thi về mặt chi phí để khai thác vàng một cách hiệu quả hay không. Ông Chingwaru cho biết, ông đã thảo luận với nhiều quan chức cấp cao trong ngành khai thác vàng tại Nam Phi, và họ tin rằng cách tiếp cận này có thể mở rộng quy mô để đảm bảo lợi nhuận.

Trao đổi với tờ Al Jazeera, ông chia sẻ: “Các quan chức đều nhận định rằng việc khai thác vàng từ quặng đuôi sẽ rất tốn kém, nhưng lợi nhuận vẫn có thể đạt mức khả quan – đặc biệt nếu giá vàng duy trì ở mức cao như hiện nay.”

Bảo Ngọc (t/h)