Đẩy mạnh mô hình tưới ngập khô xen kẽ, hướng tới nền nông nghiệp lúa bền vững

Quang cảnh hội thảo. Ảnh: Trọng Lợi

Hội thảo nhằm tổng kết kết quả thực hiện dự án năm 2025 và xây dựng kế hoạch cho năm 2026, trong khuôn khổ dự án "Công nghệ tưới ngập khô xen kẽ trong canh tác lúa thích ứng với biến đổi khí hậu tại Gia Lai" do Tổ chức Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) tài trợ thông qua Công ty Green Carbon Japan Vietnam.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng tác động mạnh đến nông nghiệp, đặc biệt là cây lúa-loại cây gắn bó chặt chẽ với đời sống của nông dân-việc ứng dụng các giải pháp canh tác bền vững, tiết kiệm tài nguyên và giảm phát thải khí nhà kính trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Một trong những giải pháp nổi bật được nhấn mạnh tại hội thảo là kỹ thuật tưới ngập khô xen kẽ (AWD-Alternate Wetting and Drying), do Viện Nghiên cứu Lúa Quốc tế (IRRI) phát triển từ năm 2003 và đã được áp dụng tại nhiều quốc gia.

Tại Gia Lai, mô hình tưới AWD được triển khai thí điểm trên diện tích 10,4 ha tại phường Quy Nhơn Đông, bước đầu mang lại kết quả tích cực. Theo TS. Phạm Vũ Bảo, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp Duyên hải Nam Trung Bộ, kỹ thuật này giúp tiết kiệm tới 4.400 m³ nước mỗi vụ, giảm số lần tưới, đồng thời duy trì điều kiện sinh trưởng tốt cho cây lúa. Đặc biệt, mô hình đã giúp giảm đáng kể phát thải khí nhà kính: tổng lượng khí thải CO₂ tương đương (CO₂e) chỉ còn 1,95 tấn/ha/vụ, giảm khoảng 70% so với phương pháp canh tác truyền thống (6,47 tấn/ha/vụ).

Đại diện HTX Nông nghiệp Nhơn Bình 2 tham gia trao đổi, đánh giá về những ưu điểm mà mô hình canh tác lúa theo công nghệ tưới ngập khô xen kẽ đem lại. Ảnh: Trọng Lợi

Dù còn một số hạn chế do điều kiện thời tiết không thuận lợi khiến mức giảm phát thải chưa đạt như kỳ vọng, nhưng các kết quả ban đầu đã khẳng định tiềm năng lớn của AWD trong phát triển nông nghiệp lúa bền vững, giảm chi phí sản xuất, tăng khả năng chống chịu trước biến đổi khí hậu. Đồng thời, góp phần vào mục tiêu giảm phát thải quốc gia và tiến tới xây dựng hệ thống đăng ký tín chỉ carbon theo tiêu chuẩn quốc tế Gold Standard.

Các đại biểu tham dự hội thảo cũng đã cùng nhau đánh giá hiệu quả bước đầu của mô hình, trao đổi kinh nghiệm thực tế trong quá trình triển khai, phân tích những khó khăn, thuận lợi, đồng thời thảo luận định hướng mở rộng mô hình trong các vụ mùa tiếp theo, đặc biệt tại khu vực phía Đông Gia Lai, nơi có điều kiện canh tác tương đồng.

Việc mở rộng mô hình AWD sẽ cần đi kèm với đầu tư vào hệ thống quan trắc và giám sát phát thải khí nhà kính, xây dựng hồ sơ tín chỉ carbon đạt chuẩn quốc tế, đồng thời huy động các nguồn lực tài chính khí hậu. Bên cạnh đó, sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên, từ cơ quan quản lý ngành nông nghiệp, chính quyền địa phương, viện trường, doanh nghiệp, tổ chức quốc tế đến người nông dân, là yếu tố then chốt để đảm bảo thành công và lan tỏa của mô hình.

TS. Phạm Vũ Bảo, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp Duyên hải Nam Trung Bộ cho rằng, tưới ngập khô xen kẽ là bước tiến kỹ thuật, hướng đi chiến lược để hình thành nền nông nghiệp thông minh, xanh và phát triển bền vững tại Gia Lai. Ảnh: Trọng Lợi

Ông Phan Tiến Thành, Quản Lý Phát Triển Kinh Doanh-Công ty TNHH Green Carbon Japan Vietnam, kết lại: Tưới ngập khô xen kẽ không chỉ là một bước tiến kỹ thuật, mà còn là hướng đi chiến lược để hình thành nền nông nghiệp thông minh, xanh và phát triển bền vững tại Gia Lai. Thành công bước đầu của mô hình sẽ là nền tảng để xây dựng thương hiệu "lúa gạo giảm phát thải", mở rộng ra thị trường trong nước và quốc tế và xa hơn là tham gia thị trường tín chỉ carbon toàn cầu.

TRỌNG LỢI