Đẩy nhanh cải tạo chung cư cũ

Theo đề án, trên địa bàn thành phố có 474 chung cư được xây dựng trước năm 1975. Đến nay, 462 chung cư trong số này đã được kiểm định và xác định gồm 332 chung cư cấp B (chiếm 72%), 114 chung cư cấp C (25%) và 16 chung cư cấp D (3%). Có 5 chung cư được giải tỏa không cần kiểm định, 7 chung cư đang được rà soát lại nên chưa kiểm định.

Nâng cao chất lượng cuộc sống

Mục tiêu cụ thể của đề án là góp phần thực hiện chương trình cải tạo, chỉnh trang, tái thiết đô thị, nhằm từng bước xóa bỏ các chung cư cũ nguy hiểm, xuống cấp, xây dựng chung cư mới phục vụ tái định cư, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Đối với nhóm chung cư xây dựng trước năm 1975, đề án nhận định những bất cập, sự chưa đầy đủ của các quy định pháp luật hiện hành, từ đó kiến nghị Chính phủ xem xét, cho phép thành phố chủ động thực hiện các giải pháp phù hợp với tính chất đặc thù của mình. Đề án cũng phân tích, làm rõ những khó khăn, vướng mắc và nguyên nhân trong quá trình thực hiện cải tạo, xây dựng lại chung cư trên địa bàn thành phố từ khi có kết quả kiểm định năm 2016 đến nay.

Qua đó, đề án đề ra các chỉ tiêu, giải pháp, cơ chế đặc thù để thực hiện hiệu quả hơn trong giai đoạn 2025 - 2030, hướng tới mục tiêu hoàn thành cơ bản công tác cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư trên địa bàn thành phố. Bên cạnh đó, trong giai đoạn 2025 - 2035, thành phố phấn đấu hoàn thành cơ bản công tác cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ được xây dựng từ năm 1975 đến năm 1994.

Để hoàn thành chỉ tiêu, TP HCM sẽ triển khai đồng loạt nhiều nhóm giải pháp về: thể chế hành chính, chính sách, tài chính, đất đai, quản lý và công nghệ.

Theo Sở Xây dựng TP HCM, đến nay, đối với 16 chung cư cấp D, đã di dời toàn bộ 534 hộ dân tại 9/16 chung cư. Cụ thể, chung cư 128 Hai Bà Trưng (94 hộ); 23 Lý Tự Trọng (81 hộ); 6 bis Nguyễn Tất Thành (26 hộ); 40/1 Tân Phước (78 hộ); 47 Long Hưng (30 hộ); 170-171 Tân Châu (24 hộ); 440 Trần Hưng Đạo (21 hộ); 155-157 Bùi Viện (100 hộ); Tân Hòa Đông (80 hộ).

Thực tế cho thấy vấn đề cải tạo chung cư cũ đã được TP HCM quan tâm thúc đẩy từ sớm, bằng chứng là trong giai đoạn 2016 - 2020, TP HCM đã cải tạo, sửa chữa được 237/474 chung cư xây dựng trước năm 1975.

Toàn cảnh chung cư Vĩnh Hội Ảnh: CHÍ NGUYÊN

Vai trò quyết định của nhà nước

Ông Nguyễn Tiến Dũng, Tổng Giám đốc Công ty CP Sài Gòn Triển Vọng (Savista) - đơn vị chuyên quản lý vận hành nhà chung cư tại TP HCM, cho rằng việc cải tạo chung cư cũ là một điểm quan tâm đặc biệt khi xây dựng Luật Nhà ở 2023. Đã có rất nhiều cuộc họp để bàn về vấn đề này khi xây dựng luật. Hiện tại, Luật Nhà ở 2023 đã có hẳn một chương và nghị định quy định chi tiết về thủ tục này.

Nhưng điều quan trọng là triển khai, thực thi như thế nào. Bởi khó khăn nhất là tìm kiếm được chủ đầu tư đồng ý tham gia dự án và đạt được sự đồng thuận của người dân khi phải di dời và chấp nhận mức hoán đổi hợp lý. Chắc chắn vai trò của nhà nước là đặc biệt quan trọng và có tính quyết định, chứ không giống như đầu tư nhà ở thương mại. Các dự án dạng này chưa thu hút được chủ đầu tư vì sự phức tạp, nhiều rủi ro trong quá trình thực hiện và mức lợi nhuận không đủ hấp dẫn như đầu tư nhà ở thương mại.

Giải đáp, Sở Xây dựng TP HCM cho biết về cơ chế, chính sách ưu đãi thu hút doanh nghiệp tham gia đầu tư cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ đã thể hiện rõ ở Luật Nhà ở 2023 và Nghị định số 98/2024 của Chính phủ về cải tạo xây dựng lại nhà chung cư.

Theo đó, chủ đầu tư được hưởng các ưu đãi về đất đai như: được miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với diện tích đất thuộc phạm vi dự án.

Chủ đầu tư được phép kinh doanh đối với diện tích nhà ở còn lại sau khi đã bố trí tái định cư và diện tích kinh doanh thương mại, dịch vụ; được nhà nước hỗ trợ kinh phí di dời, cưỡng chế di dời và xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật. Ngoài ra, thành phố đang dự thảo nghị quyết quy định thêm các cơ chế ưu đãi, hỗ trợ đặc thù để thu hút chủ đầu tư tham gia thực hiện dự án trên địa bàn.

QUỐC ANH - CHÍ NGUYÊN - SƠN NHUNG