ĐBQH đề nghị cần giải pháp xử lý 2.200 dự án, tương đương hơn 235 tỷ USD để chống lãng phí

Đại biểu Quốc hội Đặng Bích Ngọc phát biểu (Ảnh: Quang Vinh)

Đại biểu Quốc hội (ĐB) Đặng Bích Ngọc (Đoàn Hòa Bình) cho biết, trong công tác thực hành tiết kiệm chống lãng phí qua giám sát tại các địa phương cho thấy vẫn còn phổ biến tình trạng các dự án đầu tư chậm, thậm chí không thực hiện. Đơn cử, theo bà Ngọc: Nhiều công trình, dự án dở dang kéo dài, bỏ hoang trong thời gian dài gây bức xúc trong cử tri và Nhân dân. Tài sản công, trụ sở làm việc dôi dư bị bỏ hoang, thiếu sự bảo quản của các cơ quan gây hỏng hóc, xuống cấp nghiêm trọng, để không suốt thời gian dài ở các tỉnh, thành phố mà chưa được xử lý đã tạo những bất bình trong xã hội; đặc biệt là những trụ sở dôi dư ở các trung tâm thành phố lớn.

Bà Ngọc cũng đưa ra dẫn chứng: Theo số liệu báo cáo của Bộ Tài chính, đến cuối năm 2024, có trên 11.000 nhà, đất là tài sản công chưa được khai thác, sử dụng hợp lý, tập trung vào các trụ sở cơ quan, trường học, trạm y tế. Chưa kể sắp tới khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, sáp nhập tỉnh thì số lượng tài sản công dôi dư lại tiếp tục tăng lên. Theo Báo cáo tổng hợp của Bộ Nội vụ sẽ có khoảng 4.226 trụ sở dôi dư.

Bà Ngọc cho hay, còn tình trạng lãng phí trong thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia, cụ thể: nhiều nội dung chi cho công tác tuyên truyền, tập huấn, thăm quan, học tập kinh nghiệm chiếm một phần kinh phí không nhỏ. Tuy nhiên hiệu quả của những nội dung này mang lại không rõ rệt, còn chung chung, không thể định lượng, khó kiểm soát, khó đánh giá. Điều này đòi hỏi phải có những đợt tổng kiểm tra, giám sát, nắm tình hình để có những giải pháp căn cơ, quyết liệt nhằm thực hiện có hiệu quả nguồn lực Nhà nước, nhất là trong bối cảnh hiện nay cả hệ thống chính trị đang tập trung tinh gọn bộ máy.

Nêu rõ từ 1/7/2025, khi chính quyền địa phương 2 cấp chính thức đi vào hoạt động đòi hỏi việc thực hiện phòng chống tham nhũng lãng phí cần phải được quan tâm hơn, thực hiện đầy đủ, toàn diện hơn, để công tác phòng chống lãng phí trở thành thói quen, thành văn hóa của mỗi cán bộ đảng viên, người dân trong giai đoạn mới, bà Ngọc đề nghị tiếp tục rà soát, hoàn thiện thể chế về thực hành tiết kiệm chống lãng phí, quy định chặt chẽ chế tài xử lý trách nhiệm gây lãng phí đối với tổ chức, cá nhân.

Bên cạnh đó, bà Ngọc kiến nghị, Bộ Tài chính tiếp tục tham mưu cho Chính phủ rà soát tổng thể số hóa tài sản công từ Trung ương đến địa phương, hoàn thiện thể chế để hướng dẫn tổ chức thực hiện phân loại, chuyển đổi, đấu giá, xử lý hiệu quả các tài sản dôi dư trước đây và tài sản công dôi dư sau sáp nhập trong giai đoạn hiện nay, hướng dẫn tổ chức thực hiện đồng bộ trong cả nước.

“Đề nghị Quốc hội, Chính phủ và các địa phương tăng cường kiểm tra, giám sát, kiểm toán các Dự án đầu tư chậm tiến độ, không đưa dự án vào hoạt động đã tồn tại từ lâu, ảnh hưởng trực tiếp đến công tác đầu tư tại các địa phương, gây lãng phí nguồn lực đất đai để có giải pháp xử lý dứt điểm. Kiên quyết xử lý thu hồi các dự án không thực hiện, thực hiện không hiệu quả để tạo nguồn đất sạch thu hút đầu tư và tạo quỹ đất cho người dân sản xuất”, bà Ngọc nói.

Đại biểu Quốc hội Trịnh Xuân An phát biểu (Ảnh: Quang Vinh)

Bày tỏ quan điểm đồng tình với sự quyết liệt của Chính phủ trong việc xử lý dứt điểm khó khăn, vướng mắc của các dự án chậm triển khai, tồn đọng để khơi thông nguồn vốn cho phát triển. Tuy nhiên ĐB Trịnh Xuân An (Đoàn Đồng Nai) kiến nghị, việc xử lý các dự án vướng mắc không nên chỉ dừng lại ở Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng và Khánh Hòa như Nghị quyết 170 mà cần có giải pháp tổng thể đối với 2.200 dự án trên toàn quốc, tương đương hơn 235 tỷ USD.

Ông An cho rằng, Chính phủ cần sớm phân loại và báo cáo cấp có thẩn quyền. Quốc hội có cơ chế chung, đồng thời phân quyền cho phép các địa phương được chủ động cao nhất có thể để xử lý các dự án vướng mắc tạo nguồn lực cho phát triển kinh tế xã hội. Việc xử lý đưa các dự án vào triển khai cần gắn với nguyên tắc nếu có lợi cho địa phương, người dân và doanh nghiệp thì kiên quyết ủng hộ triển khai.

Cùng với việc xử lý các dự án này, ông An cũng đề nghị, Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương tiếp tục quan tâm triển khai Nghị quyết số 74 của Quốc hội về đẩy mạnh thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, trong đó tập trung xử lý đối với 55 dự án không hiệu quả, 13 dự án trọng điểm chậm tiến độ và hơn 800 dự án chậm hoặc chưa triển khai đưa đất vào sử dụng.

Trước đó, trong buổi sáng ĐB Nguyễn Quốc Luận (Đoàn Yên Bái) bày tỏ phân vân về kết quả thực hiện việc sắp xếp, xử lý nhà đất, tài sản công của các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp nhà nước chưa cao.

Ông Luận chỉ rõ: Theo Báo cáo của Chính phủ, tính đến hết tháng 12/2024 vẫn còn 62.739 cơ sở chưa được cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án sắp xếp lại và xử lý theo quy định.

Ông Luận cũng lo ngại, trong thời gian tới đây khi chúng ta thực hiện sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã, bỏ cấp huyện cũng sẽ có một số lượng lớn cơ sở vật chất, nhà đất, tài sản công dôi dư cũng rất lớn. Theo Báo cáo của Chính phủ thì riêng trụ sở công dự kiến dôi dư là 4226 trụ sở.

Do vậy, bên cạnh những quy định hiện hành, ông Luận đề nghị Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương cần tiếp tục có những chỉ đạo hết sức quyết liệt trong việc sắp xếp, xử lý tài sản, nhà đất công dôi dư; rà soát, chỉnh sửa, bổ sung hoặc ban hành mới các văn bản hướng dẫn, đơn giản hóa thủ tục, phân cấp mạnh cho các địa phương, cơ quan, đơn vị trong thực hiện.

Đồng thời, tiếp tục rà soát lại tất cả các tài sản, cơ sở vật chất, nhà đất của các bộ, ngành, cơ quan trung ương, các tập đoàn, tổng công ty hiện nay không có nhu cầu sử dụng hoặc sử dụng không hiệu quả để bàn giao về cho các địa phương quản lý, sử dụng hoặc xử lý theo quy định của pháp luật để đảm bảo tận dụng tối đa nguồn lực tài sản công, tránh thất thoát, lãng phí.

Việt Thắng