ĐBQH TRẦN HOÀNG NGÂN: CẦN CÓ CHIẾN LƯỢC THU HÚT CÁC NHÀ ĐẦU TƯ LĨNH VỰC CÔNG NGHỆ CAO, QUẢN TRỊ HIỆN ĐẠI

Thảo luận về Nghị quyết của Quốc hội về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu, đa số đại biểu Quốc hội thống nhất cao việc ban hành Nghị quyết theo thủ tục rút gọn tại Kỳ họp thứ 6. Tuy nhiên, để song hành, thu hút được nhà đầu tư có chất lượng cần tiếp tục theo dõi, cập nhật và rút ra những bài học kinh nghiệm theo những văn bản quy định của các nước vừa công bố khi triển khai áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu. Cổng Thông tin điện tử Quốc hội đã có cuộc trao đổi với đại biểu Trần Hoàng Ngân, đại biểu Quốc hội Thành phố Hồ Chí Minh về vấn đề này.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân, đại biểu Quốc hội Thành phố Hồ Chí Minh

Phóng viên: Thưa đại biểu, 35 năm qua, Việt Nam luôn là một trong những điểm đến hấp dẫn, thu hút các nhà đầu tư quốc tế. Vậy khi Việt Nam tham gia áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu theo sáng kiến của các nước OECD và được các nước G20 thông qua, Việt Nam sẽ được gì và mất gì?

ĐBQH Trần Hoàng Ngân: 35 năm qua, Việt Nam là một trong những điểm đến hấp dẫn, thu hút các nhà đầu tư quốc tế. Từ thứ hạng 121 quốc gia trong thu hút đầu tư nước ngoài những năm đầu đổi mới đến nay chúng ta đứng trong top 25 của các quốc gia thu hút đầu tư nước ngoài. Đã thu hút được một lượng dự án rất lớn, trên 38.000 dự án đang còn hoạt động, với số vốn đăng ký là 453 tỷ USD và giải ngân thực hiện là 287 tỷ USD. Chúng ta cũng nhìn nhận rằng khu vực có vốn đầu tư nước ngoài đã có những đóng góp nhất định vào sự phát triển kinh tế của nước ta, trong đó 16% tổng vốn đầu tư xã hội đến từ vốn đầu tư nước ngoài, 14% tổng thu ngân sách, 9,4% lao động và đặc biệt là 73% giá trị kim ngạch xuất khẩu đến từ khu vực FDI. Tuy nhiên, hiện tượng chuyển giá, trốn thuế, tránh thuế vẫn diễn ra rất lớn ở khu vực có vốn đầu tư nước ngoài. Theo báo cáo của Bộ Tài chính, trong 2 năm gần đây số doanh nghiệp FDI lỗ lên tới trên 55%, dĩ nhiên có nhiều nguyên nhân nhưng chúng ta cần phải phân tích rõ hơn đâu là nguyên nhân dẫn đến các doanh nghiệp này lỗ nhưng vẫn tăng doanh thu, đó là điểm cần lưu ý.

Về áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu được Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế thế giới khởi xướng từ tháng 6/2013, đến nay đa số các thành viên đều ủng hộ. Khi áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu sẽ giúp thu hút đầu tư nước ngoài trên toàn cầu, đảm bảo tính minh bạch, công bằng giữa các quốc gia. Việt Nam chúng ta nếu áp dụng mức thuế tối thiểu toàn cầu thì sẽ được gì và mất gì, tôi nghĩ rằng chúng ta được rất nhiều. Thứ nhất là chúng ta đảm bảo được quyền và lợi ích hợp pháp của Việt Nam.

Thứ hai là chúng ta sẽ thu được một khoản thuế bổ sung từ thuế tối thiểu toàn cầu. Theo đánh giá của Tổng cục Thuế thì trong 619 các tập đoàn đa quốc gia thì hơn 1.000 thành viên đang có mặt tại Việt Nam có khả năng chúng ta thu được thuế đó.

Thứ ba là đảm bảo được sự công bằng, bình đẳng giữa các doanh nghiệp trong nước với doanh nghiệp, nhà đầu tư nước ngoài. Vừa qua chúng ta có những ưu đãi rất lớn đối với các nhà đầu tư nước ngoài dẫn đến các doanh nghiệp trong nước cũng mất đi một số cơ hội trong việc đầu tư. Như vậy, ở đây ta thu thuế là đảm bảo sự công bằng.

Thứ tư là thể hiện sự tiến bộ và minh bạch trong hệ thống quản lý thuế, môi trường đầu tư kinh doanh chúng ta tiệm cận với xu thế chung của thế giới. Sau cùng chúng ta vẫn giữ nguyên được các chính sách ưu đãi đối với các trường hợp áp dụng các doanh nghiệp mà không thuộc đối tượng áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu.

Phóng viên: Thưa đại biểu, đến nay thuế không còn là công cụ thu hút các nhà đầu tư nước ngoài nữa, vậy chiến lược thu hút đầu tư FDI của Việt Nam trong bối cảnh hiện nay nên theo hướng nào?

ĐBQH Trần Hoàng Ngân: Tôi nghĩ rằng, để tiếp tục có thể thu hút được các nhà đầu tư nước ngoài đến Việt Nam chúng ta, đặc biệt là thu hút các nhà đầu tư công nghệ cao, công nghệ tiên tiến, quản trị hiện đại cũng như sớm thể chế hóa Nghị quyết 50 của Bộ Chính trị trong thu hút vốn đầu tư nước ngoài. Tôi đề nghị, bên cạnh việc tiếp tục đầu tư nâng cao hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội quốc gia, chúng ta cần tiếp tục đầu tư nhiều hơn nữa cho hạ tầng về giao thông để góp phần giảm chi phí logistics, chi phí sản xuất kinh doanh cho doanh nghiệp.

Thứ hai, hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu nhân lực cho các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, nhất là lĩnh vực công nghệ cao và kinh tế xanh.

Thứ ba, hỗ trợ thủ tục hành chính vì các nhà đầu tư nước ngoài cũng rất ngại thủ tục hành chính của ta. Cho nên tôi đề nghị chúng ta nên học tập kinh nghiệm một số quốc gia, người ta có một bộ phận chỉ lo các thủ tục hành chính cho doanh nghiệp nước ngoài họ đến, họ chỉ nói về dự án đầu tư, còn lại tất cả các thủ tục xin phép là tổ chức này lo hết miễn phí. Cho nên, ta nên có một đầu mối đứng ra làm các thủ tục này cho các nhà đầu tư nước ngoài.

Tiếp theo, nên xem xét có chính sách ưu đãi nhất là vấn đề về hỗ trợ tài chính trực tiếp; khi bàn về Nghị quyết 98, Thành phố Hồ Chí Minh có đề nghị ba ưu đãi những ưu đãi về tài chính trực tiếp bị cắt. Tôi nghĩ rằng Chính phủ nên sớm có kiến nghị Quốc hội để cho áp dụng đến tất cả các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài về công nghệ cao, những nhà đầu tư chiến lược áp dụng trên toàn quốc sẽ giúp chúng ta tạo được thế cạnh tranh. Lưu ý ưu tiên xu thế phát triển hiện nay, ưu tiên phát triển kinh tế xanh kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, thân thiện với môi trường để hướng tới Net Zero giảm phát thải khí nhà kính năm 2050.

Phóng viên: Xin cảm ơn đại biểu.

Hải Yến