ĐBQH: Tư nhân tham gia làm đường sắt, phải kiểm soát việc thuê nước ngoài hay bán lại dự án

ĐBQH Hoàng Văn Cường phát biểu

Chiều 18-6, Quốc hội thảo luận về dự án Luật Đường sắt (sửa đổi).

Tham gia ý kiến, đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) quan tâm đến khoản 9, điều 5, dự thảo luật, quy định miễn thuế nhập khẩu đối với hàng hóa phục vụ dự án đường sắt mà trong nước chưa sản xuất được.

Theo ông Cường, hiện tại, Việt Nam chưa có ngành công nghiệp đường sắt, nên tất cả các hàng hóa, thiết bị, kể cả các sản phẩm thuộc danh mục Nhà nước dự định đặt hàng, trong nước đều chưa sản xuất được.

Do vậy, nếu quy định như trên, rất có thể các doanh nghiệp sẽ đi thuê bên ngoài sản xuất, rồi nhập về lắp ráp. “Như thế sẽ giết chết ngành công nghiệp đường sắt trong nước” – đại biểu Cường nhận định.

Từ lo ngại đó, vị ĐBQH đoàn Hà Nội đề nghị bổ sung quy định: Không được nhập khẩu các sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ, kể cả linh kiện để lắp ráp thành các sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ thuộc danh mục nhà nước giao nhiệm vụ, đặt hàng cho các tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam.

Ngoài ra, ĐBQH Hoàng Văn Cường tán thành với quy định giao cho UBND cấp tỉnh tổ chức lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch khu vực TOD đối với đường sắt quốc gia và đường sắt địa phương.

Tuy nhiên, ông bày tỏ băn khoăn khi khoản 5, điều 25 quy định: Đối với đường sắt quốc gia, UBND cấp tỉnh có dự án đường sắt đi qua được quyền chỉ định nhà đầu tư làm đường sắt, được thực hiện luôn dự án án phát triển đô thị khu vực TOD.

Theo đại biểu Cường, nếu quy định như thế này, rất có thể doanh nghiệp đăng ký đầu tư không phải vì đường sắt mà vì muốn lấy đất làm các khu đô thị TOD. Do vậy, nếu muốn ưu đãi nhà đầu tư thì nên thêm vào khoản 3, điều 26 là: Nhà đầu tư đường sắt sẽ được ưu tiên khi tham gia đấu giá, đấu thầu dự án đô thị khu vực TOD.

ĐBQH Nguyễn Minh Đức phát biểu

Cũng tham gia ý kiến về dự thảo luật này, đại biểu Nguyễn Minh Đức (đoàn TP HCM) nêu rõ, việc hoàn thiện hành lang pháp lý để khơi thông nguồn lực huy động đầu tư xã hội hóa đồng bộ quy hoạch kết nối các vùng kinh tế là yêu cầu cấp bách.

Đồng thời, đây cũng là nền tảng pháp lý để phát triển các dự án trọng điểm quốc gia như đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, đường sắt đô thị, đường sắt Hà Nội - Lào Cai...

Ông Đức đánh giá cao việc dự thảo luật này đã cơ bản thể chế hóa kịp thời một số nội dung trong nghị quyết của Bộ Chính trị, Quốc hội về phát triển kinh tế tư nhân, trong đó đã mở rộng đối tượng hình thức đầu tư để huy động mọi nguồn lực kinh tế tư nhân tham gia phát triển đường sắt.

Theo ông Đức, việc mở rộng kinh tế tư nhân tham gia đường sắt có điểm lợi sẽ huy động được nguồn vốn, bởi đầu tư cho đường sắt đòi hỏi vốn rất lớn.

Tuy nhiên, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại của Quốc hội đề nghị, cần phải có những quy định rất chặt chẽ, đảm bảo có cơ chế, chính sách thận trọng, đặc biệt là những vấn đề liên quan đến nhiệm vụ an ninh quốc phòng để tránh các trường hợp các dự án có thể bị chuyển nhượng hay bán cho các nhà đầu tư khác, trong đó có đầu tư nước ngoài.

Ông Đức cũng cho rằng cần giới hạn phạm vi áp dụng các cơ chế đặc thù cho một số dự án quan trọng cấp bách chứ không phổ quát, áp dụng chung cho tất cả các dự án đường sắt.

Tiến Hưng