Để các doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư nhà ở xã hội phải 'cởi trói' thủ tục pháp lý

Tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc về tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội do Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì, nhiều doanh nghiệp đã kiến nghị các giải pháp đẩy nhanh việc đầu tư xây dựng dự án.

Để gỡ nút thắt cho nhà ở xã hội, các doanh nghiệp địa ốc đang đồng loạt kiến nghị Chính phủ và các bộ ngành vào cuộc, "bật đèn xanh" cho nhiều cơ chế đặc thù.

Đại diện Tổng công ty Đầu tư và Phát triển Công nghiệp (Becamex IDC) cho hay, để tăng nguồn cung nhà ở xã hội cần sớm xây dựng quỹ nhà ở quốc gia gắn với cơ sở dữ liệu về dân số, thu nhập, từ đó chúng ta có sự chuẩn bị về kế hoạch xây dựng, phát triển, tránh sự bị động. Phải làm sao thủ tục pháp lý đơn giản nhất với cơ chế một cửa.

“Nếu như chúng ta chuẩn hóa, sử dụng công nghệ mới, thiết kế mẫu, sẽ giúp giảm giá thành, tăng chất lượng sản phẩm, rút ngắn thời gian thi công rất nhiều. Một điểm quan trọng nữa là chương trình cho vay ưu đãi với thời gian dài và lãi suất cố định. 100% các quốc gia thành công trong xây dựng nhà ở xã hội đều có chính sách cho vay 25 năm với lãi suất cố định. Điều này rất cần thiết, vừa cho đối tượng mua nhà vừa cho chủ đầu tư”, đại diện Becamex IDC nói.

Tập đoàn Vingroup khẳng định, sẵn sàng hoàn thành mọi nhiệm vụ mà Chính phủ, Thủ tướng giao trong lĩnh vực nhà ở xã hội. Bản thân Tập đoàn Vingroup đã đăng ký từ nay đến năm 2030 xây dựng 500.000 căn hộ.

Vingroup kiến nghị cho phép các địa phương được chỉ định thầu, chỉ định nhà đầu tư. Đồng thời, cho phép các địa phương rút ngắn thủ tục hoặc cho làm song song. Ví dụ, cùng lúc có thể vừa làm quy hoạch, vừa làm thủ tục đầu tư xây dựng thì sẽ rút ngắn nhiều thời gian. Nếu chúng ta làm xong quy hoạch rồi đến khâu đầu tư, tài chính sẽ tạo ra nhiều thủ tục hành chính.

Bà Đặng Thị Kim Oanh, Tổng giám đốc Công ty CP Địa ốc Kim Oanh cho biết, ngoài các dự án nhà ở xã hội, công ty triển khai nhà ở thương mại giá hợp lý (950 triệu - 1,6 tỷ đồng/căn với 1-2 phòng ngủ), đảm bảo chất lượng, tiện ích và vị trí thuận lợi. Dù thị trường khó khăn nhưng công ty đã nhiều dự án đã thành công, thu hút cư dân đông đúc nhờ đầu tư dài hạn từ quỹ đất tích lũy, ưu tiên tạo việc làm hơn lợi nhuận; chính sách thanh toán linh hoạt (trả trước 200-300 triệu đồng, hỗ trợ lãi suất và ân hạn nợ gốc); pháp lý minh bạch, bàn giao sổ nhanh. Khách hàng đánh giá cao, giá trị vượt mong đợi, biến giấc mơ an cư thành hiện thực.

Để hưởng ứng đề án 1 triệu căn nhà ở xã hội, Địa ốc Kim Oanh đặt mục tiêu phát triển 40.000 căn từ nay đến năm 2028. Tuy nhiên, bà Oanh đề xuất mở rộng diện tích và phân khúc (Singapore xây nhà ở xã hội 3-4 phòng ngủ, phù hợp gia đình đa thế hệ, phân loại theo thu nhập), xây dựng theo nhu cầu (đăng ký trước, tránh lãng phí nguồn lực), hỗ trợ tài chính linh hoạt (lãi suất ưu đãi (1-2%) cho người thu nhập thấp, chính sách phù hợp từng nhóm).

Bên cạnh việc tham khảo và áp dụng một số mô hình chính sách hay từ Singapore, bà Oanh cho rằng, một trong những trở ngại lớn nhất khi phát triển nhà ở xã hội tại Việt Nam là việc giải ngân vốn vay.

Bà cho hay, tại Kim Oanh, có dự án đã hoàn thành, nhà xây xong 2 năm rưỡi nhưng hàng chục căn vẫn chưa được ngân hàng giải ngân. Người mua đã đóng trước 20 - 30% nhưng không được ngân hàng giải ngân tiếp vì không có nguồn. Vì thế, tập đoàn không thể giao nhà cho người dân vào ở, rất rất lãng phí.

“Có những khách hàng tới công ty khóc lóc hoặc ngày nghỉ dắt con tới nhìn cái nhà xong quay về, chúng tôi rất xót xa nhưng không làm sao được”, bà Oanh chia sẻ và cho biết: Gần đây, Ngân hàng Chính sách Xã hội có cải thiện, giải ngân được một số hồ sơ nhưng chưa thực sự đồng bộ.

“Với các dự án hàng chục hecta, tổng đầu tư 4.000 - 5.000 tỷ đồng nhưng tình trạng giải ngân lai rai sẽ khiến doanh nghiệp và cả người mua nhà lâm vào tình trạng sống dở chết dở”, bà Oanh nhấn mạnh và tiết lộ: Tập đoàn có những quỹ đất thương mại nhưng chấp nhận đưa ra làm nhà ở xã hội, cộng thêm phải bỏ tiền ra để đầu tư xây dựng thì chi phí là vô số kể. Nhưng khi xây xong rồi mà không thu được tiền thì doanh nghiệp cũng chết theo luôn. Người mua nhà bỏ tiền mấy chục phần trăm đi theo mình, họ cũng không có nhà ở.

Tổng giám đốc Công ty CP Địa ốc Kim Oanh cho rằng, một trong những trở ngại lớn nhất khi phát triển nhà ở xã hội tại Việt Nam là việc giải ngân vốn vay.

Chính vì vậy, bà Oanh đề xuất cần đảm bảo nguồn vốn, 120.000 tỷ hoặc mức bao nhiêu là phù hợp để thực hiện chương trình 1 triệu căn nhà ở xã hội. Ngoài ra, cũng cần đánh giá lại nhu cầu thực tế của 1 triệu căn nhà ở xã hội để có phương án phù hợp, tránh tình trạng cung vượt cầu nhưng doanh nghiệp không có đủ vốn để triển khai.

Tập đoàn Hoàng Quân đã đăng ký thực hiện 50.000 sản phẩm căn hộ nhà ở xã hội từ năm 2022 - 2030 để đồng hành cùng với mục tiêu của Chính phủ. Tính đến nay, công ty đã triển khai xây dựng chuỗi 24 dự án nhà ở xã hội với hơn 35.000 căn.

Đại diện Hoàng Quân kiến nghị 5 vấn đề, gồm cần có Ban chỉ đạo quốc gia về nhà ở xã hội và nhà ở thu nhập thấp. Các Bộ, ngành có liên quan như Ngân hàng Nhà nước, Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính, Bộ Nông nghiệp và Tài nguyên cũng cần có Ban chỉ đạo về nhà ở xã hội tại Bộ để xử lý, giải quyết những vướng mắc cụ thể. Ngân hàng Nhà nước cần chủ trì liên tục phối hợp các ngân hàng để giải ngân cho các dự án nhà ở xã hội. Cần có số hóa dữ liệu để dễ dàng tìm kiếm, phân loại được đối tượng có nhà ở xã hội. Nên chỉ định thầu cho các dự án nhà ở xã hội dưới 2.000 tỷ đồng, còn các dự án lớn hơn thì thực hiện đấu thầu.

Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp khác như Phú Cường, Nam Long, UDIC... cũng kiến nghị Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ cho phép các chính sách đặc thù như cơ chế giao đất không qua đấu thầu cho doanh nghiệp, cơ chế ưu đãi về tài chính cho doanh nghiệp phát triển nhà ở xã hội, chính sách hỗ trợ tài chính cho người mua nhà, áp dụng một số mô hình như hợp tác công - tư, đổi đất lấy hạ tầng, tăng quỹ đất phát triển nhà ở xã hội.

Đồng thời, áp dụng cơ chế mở cửa liên thông để rút ngắn thời gian phê duyệt dự án, ưu tiên nhà ở xã hội vào danh mục đầu tư trọng điểm, được hưởng chế độ phê duyệt nhanh, phê duyệt gọn, xây dựng hạ tầng xã hội, hạ tầng khung đất, khung dự án nhà ở xã hội để thu hút nhà đầu tư...

Quốc Lâm