Để danh thắng Hương Sơn bốn mùa đông khách

Dù sở hữu di sản quý giá, hòa quyện cùng cảnh quan thiên nhiên độc đáo, lượng khách đến Hương Sơn vẫn tập trung chủ yếu vào mùa lễ hội. Chính vì vậy, địa phương đang nỗ lực tìm kiếm giải pháp để phát triển thành điểm đến du lịch bốn mùa, hấp dẫn du khách quanh năm.

Du khách trảy hội chùa Hương năm 2025.

Hấp dẫn mùa lễ hội

Xã Hương Sơn có quần thể Danh thắng Hương Sơn (hay còn gọi là chùa Hương), là quần thể văn hóa, tâm linh có giá trị lớn, được xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt từ năm 2017 và công nhận là Khu du lịch cấp thành phố năm 2024. Nét độc đáo của Hương Sơn là có hệ thống chùa chiền với nhiều ngôi chùa cổ: Chùa Thiên Trù, chùa Tuyết Sơn... hài hòa trong không gian cảnh quan rộng lớn, với núi rừng Hương Sơn, động Hương Tích, suối Yến... Vào tháng 11, dòng suối Yến nở rộ hoa súng, mê hoặc rất nhiều du khách. Bên cạnh đó, Hương Sơn còn có nhiều sản vật quý hấp dẫn du khách như rừng mơ, rau sắng, củ mài...

Hằng năm, lễ hội chùa Hương kéo dài từ đầu xuân đến hết tháng 3 âm lịch, thu hút hàng vạn lượt khách, trở thành điểm đến lễ hội hấp dẫn bậc nhất của Hà Nội dịp đầu năm mới. Đây cũng là một trong những lễ hội lớn nhất cả nước, góp phần tạo nên động lực phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn.

Mặc dù có nhiều điều kiện thiên nhiên, văn hóa hấp dẫn, nhưng du lịch Hương Sơn nhiều năm nay vẫn rơi vào cảnh du lịch theo mùa, chỉ đông vào mùa lễ hội, thời gian còn lại khá vắng khách. Theo thống kê của Ban Quản lý Danh thắng Hương Sơn, năm 2024 Hương Sơn đón khoảng 931 nghìn lượt khách, giảm 17% so với năm 2023. Con số này cho thấy sức hút suy giảm rõ rệt, đặc biệt trong những tháng không diễn ra lễ hội. Năm 2025, du lịch Hương Sơn có dấu hiệu phục hồi. Từ đầu năm đến hết tháng 7, Danh thắng Hương Sơn đón 866 nghìn lượt khách, đạt 93% so với cả năm 2024. Dự kiến, đến hết năm nay, chùa Hương sẽ vượt mốc 1,2 triệu lượt, tăng khoảng 30% so với 2024. Đây là tín hiệu tích cực, phản ánh nỗ lực đổi mới bước đầu của địa phương.

Dù vậy, chính quyền địa phương xã Hương Sơn cũng đang đối diện với không ít thách thức. Phó Chủ tịch xã Hương Sơn Vương Trọng Đạo thẳng thắn chỉ ra những hạn chế còn tồn tại như hạ tầng giao thông và kết nối chưa đồng bộ, nhiều đoạn đường xuống cấp, bến bãi đỗ xe và bến thuyền còn hạn chế. Sản phẩm du lịch chưa đa dạng, thiếu các tour tuyến liên kết, công tác quảng bá và ứng dụng công nghệ số chưa chuyên nghiệp. Dịch vụ lưu trú và ăn uống còn mang tính thời vụ, cộng đồng địa phương chưa tiếp cận tốt với xu hướng đổi mới và tính chuyên nghiệp trong phục vụ. Vì thế, Đại hội Đảng bộ xã Hương Sơn lần thứ nhất, nhiệm kỳ 2025 - 2030 đã đặt nhiệm vụ thúc đẩy du lịch, dịch vụ trên địa bàn, trong đó, trọng tâm là phát triển du lịch quần thể Danh thắng Hương Sơn.

“Hiến kế” cho du lịch Hương Sơn

Tại Hội nghị khảo sát, xúc tiến kết nối du lịch chùa Hương được diễn ra vào tháng 8-2025, đại diện các doanh nghiệp lữ hành đã thẳng thắn chỉ ra điểm nghẽn và gợi mở giải pháp cho Hương Sơn. Theo Giám đốc Go Asia Travel Bùi Nghiêm, khách quốc tế rất thích không gian cổ kính của chùa Hương và cảnh quan suối Yến. Nhưng bất cập về giá vé và tình trạng chủ đò trông chờ tiền tip ảnh hưởng đến hình ảnh điểm đến. Còn Giám đốc Asiana Travel Phạm Tiến Dũng cho rằng, chi phí dịch vụ tại đây, đặc biệt mùa lễ hội, cao hơn mặt bằng chung. Bên cạnh đó, việc ăn uống, vệ sinh môi trường chưa đảm bảo, nếu không cải thiện, khó giữ chân khách. Ngoài ra, chùa Hương cần thêm cơ sở dịch vụ với giá hợp lý và niêm yết công khai.

Ở góc độ quản lý nhà nước về du lịch, Phó Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội Trần Trung Hiếu cũng nhận định chùa Hương có giá trị nổi bật nhưng thiếu sản phẩm trải nghiệm, cần bổ sung hoạt động mới như du lịch đêm, du lịch làng nghề... Ngoài ra, ông Trần Trung Hiếu đề xuất, địa phương nâng cao chất lượng dịch vụ và phát triển nhân lực từ đội ngũ chèo đò, bảo vệ đến quản lý; cần chuyên nghiệp hóa hoạt động quảng bá sản phẩm; tăng cường kết nối với các đơn vị lữ hành.

Gợi mở thêm các giải pháp để hiến kế cho du lịch Hương Sơn phát triển, thoát khỏi tính mùa vụ, Chủ tịch Câu lạc bộ Lữ hành UNESCO Trương Quốc Hùng đề nghị địa phương cần đẩy mạnh các ứng dụng công nghệ trong việc xây dựng các sản phẩm mới và quản lý; tạo thêm nhiều điểm check-in và quan tâm hơn đến các vấn đề bảo vệ môi trường sinh thái...

Ông Trương Quốc Hùng cũng khẳng định Câu lạc bộ Lữ hành UNESCO hỗ trợ thành lập liên minh bán sản phẩm gắn với khu di tích Hương Sơn và tư vấn xây dựng sản phẩm phù hợp với thị hiếu du khách.

Thông tin về định hướng phát triển du lịch tại địa phương, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Hương Sơn Trần Đức Hải cho biết, trong thời gian tới, xã Hương Sơn sẽ nâng tầm sản phẩm, từ ẩm thực, đặc sản địa phương đến du lịch trải nghiệm và sẽ kết nối chặt chẽ với các đơn vị lữ hành để xây dựng sản phẩm, quảng bá tới du khách trong và ngoài nước nhiều hơn.

“Định hướng phát triển du lịch Hương Sơn xoay quanh ba yếu tố then chốt: An toàn - Thân thiện - Chất lượng với mục đích để Hương Sơn không chỉ rộn ràng mùa lễ hội, mà sẽ trở thành điểm đến hấp dẫn bốn mùa của Hà Nội” - ông Trần Đức Hải bày tỏ.

Bài và ảnh: Hoàng Lân