Để doanh nghiệp Việt lớn mạnh, vươn ra thế giới

Trong bức tranh kinh tế Việt Nam (VN) đang chuyển mình mạnh mẽ, vai trò của những doanh nghiệp (DN) lớn không chỉ dừng lại ở việc tạo ra những cột mốc tăng trưởng ấn tượng, mà còn là “sếu đầu đàn” dẫn dắt các DN nhỏ và vừa (SMEs) trên hành trình phát triển.

“Sếu đầu đàn” dẫn dắt, kiến tạo hệ sinh thái hợp tác

Thaco là minh chứng rõ ràng cho vai trò dẫn dắt của “sếu đầu đàn” trong ngành ô tô và cơ khí. Dù phải cạnh tranh khốc liệt với các DN nước ngoài, Thaco vẫn giữ vững vị thế khi sản xuất đa dạng dòng xe và chiếm tới 32% thị phần. Đáng chú ý, tỉ lệ nội địa hóa của Thaco đạt 27%-40% đối với xe du lịch, trên 50% đối với xe tải và lên đến 70% đối với xe buýt. Điều này không chỉ giúp giảm chi phí sản xuất mà còn đáp ứng nhu cầu cụ thể của thị trường nội địa.

Dây chuyền hàn robot tại nhà máy THACO Mazda. Ảnh: DN

Tuy nhiên, để đạt được thành công này, Thaco không hoạt động đơn độc mà tích cực hợp tác với các SMEs. Thông qua việc tham gia vào chuỗi cung ứng, các SMEs có cơ hội sản xuất linh kiện, phụ tùng chất lượng cao, qua đó nâng cao năng lực cạnh tranh. Mô hình này giúp các DN nhỏ học hỏi, ứng dụng công nghệ hiện đại và từng bước mở rộng quy mô.

Nền kinh tế VN đang chuyển mình mạnh mẽ, đòi hỏi các DN lớn không chỉ tập trung vào tăng trưởng mà còn đóng vai trò dẫn dắt, hỗ trợ các SMEs phát triển. Những tập đoàn lớn như Vingroup, Masan, Hòa Phát, Sungroup, REE, Thaco, Sovico… không chỉ là trụ cột kinh tế mà còn là nhân tố thúc đẩy sự liên kết giữa các DN trong hệ sinh thái kinh doanh.

Các “sếu đầu đàn” tiên phong đầu tư vào những lĩnh vực công nghệ cao, đổi mới sáng tạo, tạo động lực phát triển không chỉ cho bản thân, mà còn mở rộng không gian phát triển cho SMEs. Khi DN lớn mạnh dạn đầu tư vào nghiên cứu, phát triển sản phẩm, họ không chỉ nâng cao năng lực cạnh tranh mà còn tạo ra những cơ hội hợp tác mới cho các DN nhỏ. Việc này giúp SMEs tiếp cận thị trường rộng lớn hơn, nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ.

Dây chuyền sản xuất hiện đại với sự tham gia của nhiều doanh nghiệp tư nhân, góp phần nâng cao tỉ lệ nội địa hóa và sức cạnh tranh. Ảnh: QH

Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều SMEs vẫn gặp khó khăn vì thiếu vốn, thiếu nhân lực có tay nghề cao, cũng như chưa bắt kịp sự thay đổi nhanh chóng của thị trường. Do đó, việc liên kết với các DN lớn là một chiến lược quan trọng để giúp SMEs vượt qua thách thức này.

VinFast là một trong những điển hình trong mô hình hợp tác này. Hãng đã tăng cường nội địa hóa xe điện, tạo cơ hội cho SMEs tham gia vào chuỗi cung ứng linh kiện và công nghệ. Hòa Phát cũng đang hợp tác với các DN nhỏ trong chuỗi sản xuất thép, giúp họ tiếp cận nguồn nguyên liệu ổn định và đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng…

Bài học tự thân

Theo một số chuyên gia, dù kết nối với DN lớn hay tự thân vận động, mục tiêu chính của SMEs vẫn là tăng trưởng bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh và xây dựng thương hiệu trên thị trường.

VinFast là minh chứng điển hình. Dù mới thành lập, VinFast đã nhanh chóng khẳng định vị thế trong ngành sản xuất ô tô điện, trở thành biểu tượng của thương hiệu Việt. Nhờ đổi mới sáng tạo và ứng dụng công nghệ cao, VinFast có thể cạnh tranh sòng phẳng với các thương hiệu toàn cầu, đồng thời đặt mục tiêu xuất khẩu ra thế giới.

“Để phát triển bền vững, việc kích cầu tiêu dùng nội địa đóng vai trò quan trọng. VinFast đã triển khai nhiều chương trình ưu đãi, khuyến khích sử dụng xe điện. Tuy nhiên, sự hỗ trợ từ Nhà nước sẽ là động lực lớn giúp đẩy nhanh quá trình này, như gia hạn chính sách miễn lệ phí trước bạ cho xe điện hay áp dụng giá điện ưu đãi giống các nước tiên tiến” - ông Nguyễn Việt Quang, Tổng Giám đốc Tập đoàn Vingroup, chia sẻ.

Chuyên gia tài chính Trần Đình Phương cho biết nhiều DN Nhật Bản từng xuất phát từ quy mô siêu nhỏ nhưng đã vươn lên thành tập đoàn toàn cầu như Honda, Sony hay Uniqlo. Các doanh nhân đứng đầu không chỉ có tham vọng lớn mà còn biết khai thác thị trường ngách - nơi các “ông lớn” ít quan tâm. Họ tích hợp công nghệ tiên tiến, tối ưu thiết kế và cải tiến sản phẩm để đạt chất lượng cao nhất. Đồng thời, Chính phủ Nhật Bản cũng đóng vai trò quan trọng khi hỗ trợ DN vượt qua rào cản để mở rộng thị trường.

Bài học từ Nhật Bản cho thấy SMEs Việt hoàn toàn có thể học hỏi và áp dụng. Theo ông Phương, để SMEs phát triển cần tận dụng tối đa cơ hội hợp tác với DN lớn, tham gia sâu vào chuỗi cung ứng. Chính phủ cần hỗ trợ xây dựng hệ sinh thái kết nối DN, tạo điều kiện để SMEs phát triển bền vững. Ngoài ra, việc tổ chức các chương trình đào tạo chuyên sâu về quản lý, kỹ thuật sản xuất và nâng cao chất lượng nhân lực cũng rất cần thiết.

Cần chiến lược số và chính sách đồng bộ

SMEs đang đứng trước thách thức lớn khi phải cạnh tranh trong môi trường kinh doanh ngày càng số hóa. PGS Burkhard Schrage, Phó Chủ nhiệm nhóm bộ môn Quản trị ĐH RMIT VN, cho biết SMEs cần nắm bắt sự cần thiết của việc thực hiện chiến lược số hiệu quả nhằm duy trì tính cạnh tranh trên thị trường. Những công ty thực hiện thành công chiến lược số sẽ có vị thế tốt để cạnh tranh và phát triển trên thị trường trong nước và quốc tế.

“Một trong những thách thức mà các công ty VN gặp phải khi thực hiện chiến lược số là thiếu chuyên môn và kiến thức trong lĩnh vực này. Nhiều DN Việt vẫn còn tương đối nhỏ, có thể không đủ nguồn lực hoặc chuyên môn để tự phát triển và thực hiện chiến lược số hiệu quả. Để vượt qua những thách thức này, DN Việt có thể tìm hỗ trợ và chuyên môn từ bên ngoài” - PGS Burkhard Schrage nhận định.

Ngoài vấn đề công nghệ, tiếp cận nguồn vốn cũng là rào cản lớn với SMEs. Theo ông Phạm Hải Tùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội DN nhỏ và vừa VN, các quy định vay vốn hiện nay còn khá chặt chẽ khiến nhiều DN gặp khó khăn trong việc mở rộng sản xuất. Việc đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm chi phí tài chính và cung cấp các gói hỗ trợ ưu đãi là điều cần thiết để SMEs có thể phát triển bền vững.

Không chỉ dừng lại ở chính sách tài chính, sự hỗ trợ từ Chính phủ còn cần được mở rộng sang các lĩnh vực khác. Việc xây dựng hệ sinh thái kết nối giữa SMEs và DN lớn sẽ giúp các công ty nhỏ tận dụng lợi thế hợp tác, tham gia vào chuỗi cung ứng giá trị.

“Rõ ràng để thúc đẩy sự phát triển của SMEs cần có chiến lược tổng thể từ cả DN và Chính phủ. Không chỉ hỗ trợ về tài chính mà còn phải tạo ra một môi trường kinh doanh minh bạch, thuận lợi và giàu cơ hội kết nối. Khi những rào cản được tháo gỡ, SMEs mới có thể phát triển bền vững, góp phần đưa nền kinh tế VN vươn lên tầm cao mới” - ông Tùng nhấn mạnh. •

Cần đột phá để công nghiệp hỗ trợ cất cánh

Để ngành công nghiệp hỗ trợ thực sự trở thành “hạt nhân” của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, chúng ta cần có những bước đi mạnh mẽ và chiến lược.

QUANG HUY - PHƯƠNG MINH