Để không gian mở rộng trở thành không gian phát triển

Sản xuất lốp xe ô-tô tại Nhà máy Kumho Tire Việt Nam, Khu công nghiệp Mỹ Phước 3 (Thành phố Hồ Chí Minh).

Việc hợp nhất địa giới hành chính và không gian phát triển là điều kiện cần nhưng để tạo bước ngoặt thật sự trong tái cấu trúc ngành công nghiệp sản xuất, trụ cột chính của kinh tế đô thị thì điều kiện đủ phải là một cơ chế vận hành mới, năng động, hiệu quả và đặc biệt là doanh nghiệp phải được đặt ở vị trí trung tâm trong mọi chính sách hỗ trợ phát triển.

Nhiều doanh nghiệp cho rằng, sự cộng hưởng về nguồn lực và quy mô chưa thể tự phát huy hiệu quả nếu không đi kèm một hệ thống chính sách đủ tầm, có tính dự báo, đồng thời tháo gỡ những “nút thắt” hành chính vốn tồn tại dai dẳng. Thành phố Hồ Chí Minh mới để trở thành vùng công nghiệp tích hợp, công nghệ cao và phát triển bền vững cần vượt qua chính mình, đổi mới tư duy quản trị và xác lập lại vai trò điều phối chiến lược vùng.

Từ thực tiễn của doanh nghiệp, các kiến nghị được nêu ra, mà rất cụ thể, sát sườn. Ông Park Hee Sung, đại diện Kumho Tire Việt Nam, một doanh nghiệp FDI quy mô lớn trong ngành sản xuất lốp xe, với 2.500 lao động và công suất 14 triệu lốp xe/năm đề xuất: Thành phố cần tập trung vào ba mũi nhọn để hỗ trợ các ngành công nghiệp chủ lực phát triển: nâng cấp hạ tầng công nghiệp (điện, giao thông, logistics); hỗ trợ chuyển giao công nghệ và đào tạo nhân lực chuyên môn; đồng thời cải thiện chất lượng dịch vụ hành chính.

Đặc biệt, đề xuất thiết lập cơ chế “một cửa riêng” cho doanh nghiệp, đường dây nóng hỗ trợ FDI và đơn giản hóa thủ tục hành chính là những kiến nghị vừa hợp lý, vừa cấp thiết trong bối cảnh hiện nay. Đáng chú ý, ngành dệt may, một trong những ngành xuất khẩu chủ lực nhưng vẫn phụ thuộc nhiều vào nguyên phụ liệu nhập khẩu đang yêu cầu cách tiếp cận mới về chiến lược phát triển. Phó Chủ tịch Hiệp hội Dệt may-Thời trang Thành phố Hồ Chí Minh, ông Phạm Văn Việt chỉ rõ: Dệt may Việt Nam không thiếu đơn hàng, nhưng thiếu năng lực nội địa hóa chuỗi giá trị.

Nếu không có tầm nhìn dài hạn và chính sách phát triển chuỗi cung ứng liên vùng, ngành dệt may sẽ tiếp tục là “đại công xưởng gia công giá rẻ”, không tạo được sức bật nội tại. Đề xuất xây dựng “hành lang công nghiệp xanh tích hợp” nối liền với cảng Cái Mép-Thị Vải không chỉ là một giải pháp kỹ thuật, mà còn là một định hướng chiến lược: Đưa thành phố vào vai trò trung tâm điều phối chuỗi sản xuất theo mô hình “liên kết vùng chức năng chuyên biệt”. Trên hành lang này, không chỉ dệt, nhuộm, may mà còn có logistics số, dữ liệu chuỗi, tiêu chuẩn môi trường và kiểm soát rủi ro, tất cả nhằm thiết lập hệ sinh thái công nghiệp hiện đại, tương thích với xu thế phát triển bền vững toàn cầu.

Ngành chế biến thực phẩm, một trong những ngành công nghiệp lâu đời và gắn bó mật thiết với lịch sử phát triển kinh tế- xã hội Thành phố Hồ Chí Minh cũng đang đối diện những rào cản hành chính cụ thể trong giai đoạn chuyển tiếp sau hợp nhất. Bà Lý Kim Chi, Chủ tịch Hội Lương thực Thực phẩm Thành phố Hồ Chí Minh, cảnh báo: Nếu không kịp thời có hướng dẫn pháp lý linh hoạt, doanh nghiệp sẽ bị đình trệ sản xuất, thậm chí đánh mất cơ hội xuất khẩu do không thể cập nhật thông tin địa chỉ hành chính trên bao bì sản phẩm và hồ sơ chứng nhận.

Khó khăn tưởng như “rất nhỏ”, chỉ là thay đổi địa chỉ hành chính lại trở thành rào cản lớn cho các doanh nghiệp thực phẩm khi phải đối chiếu với các quy định nghiêm ngặt về nhãn mác, an toàn thực phẩm theo Thông tư 29/2023/TT-BYT của Bộ Y tế và các tiêu chuẩn quốc tế như ISO, HALAL, BRC, USFDA… Nếu không được công nhận tính pháp lý liên tục giữa địa chỉ cũ và mới, nhiều doanh nghiệp buộc phải làm lại toàn bộ hồ sơ xin cấp chứng nhận quốc tế, dẫn đến tốn kém chi phí, thời gian và thậm chí lỡ nhịp thị trường.

Trong bối cảnh chuyển tiếp, việc ban hành các hướng dẫn rõ ràng, linh hoạt, minh bạch và nhất quán giữa các sở, ngành, địa phương là thước đo năng lực điều hành của chính quyền thành phố. Đây cũng là cơ hội để bộ máy chính quyền mới thể hiện tinh thần đồng hành cùng doanh nghiệp bằng hành động cụ thể, kịp thời.

Thành phố Hồ Chí Minh mới đang đứng trước cơ hội định hình lại vai trò đầu tàu trong chuỗi giá trị công nghiệp quốc gia và khu vực. Nhưng để kỳ vọng đó trở thành hiện thực, mọi quyết sách phải hướng đến doanh nghiệp bằng sự thấu hiểu, cải cách mạnh mẽ và quyết tâm hành động từ thực tiễn. Chỉ khi ấy, không gian mở rộng mới thật sự trở thành không gian phát triển.

TRỊNH BÌNH