Đề nghị giữ lại cơ chế kê khai và kiểm tra giá để ngăn chặn đầu cơ, lũng đoạn giá

Tại phiên thảo luận tổ của Quốc hội chiều 3-11 về dự án Luật Giá (sửa đổi), các đại biểu cho rằng luật cần phân cấp cho cấp xã để xử lý kịp thời biến động giá, vừa giữ được công cụ kê khai và kiểm tra giá nhằm ngăn chặn tình trạng đầu cơ, găm hàng, lũng đoạn thị trường.

Phát biểu tại tổ, đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) ghi nhận dự thảo Luật đã có nhiều điều chỉnh quan trọng, trong đó nổi bật là xu hướng phân cấp mạnh mẽ hơn. Nếu trước kia tỉnh là chủ trì các biện pháp bình ổn giá thì nay dự thảo mở rộng thẩm quyền xuống cấp xã, nơi “gần dân, sát thực tế”, có lợi thế nắm bắt biến động giá tại cơ sở.

“Đây là hướng đi phù hợp, bởi cấp xã có khả năng phản ứng nhanh, tiếp cận trực tiếp đời sống người dân” - ông Cường nói.

Cùng với đó, dự luật cũng bổ sung danh mục định giá đối với hàng hóa, dịch vụ công và các dịch vụ thiết yếu, trong đó nhiều nội dung liên quan đến lĩnh vực hàng không được cập nhật chi tiết.

Đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội). Ảnh: TRỌNG PHÚ

Việc giao UBND cấp tỉnh thực hiện thẩm quyền quản lý, định giá đối với dịch vụ công địa phương được đại biểu đánh giá là hợp lý, góp phần rõ ràng hơn trong phân công, phân cấp quản lý. Tuy nhiên, theo đại biểu Cường, dự thảo luật dường như “bỏ sót” “cơ chế kê khai giá và kiểm tra giá”, vốn được quy định trong Luật Giá trước đây.

Đây là những công cụ quan trọng để cơ quan quản lý nắm được mặt bằng giá, yêu cầu doanh nghiệp giải trình khi điều chỉnh và từ đó ngăn chặn hành vi lợi dụng khan hiếm để tăng giá bất hợp lý. Theo ông, cơ chế này cần phải được bổ sung trở lại, đặc biệt áp dụng cho nhóm hàng, dịch vụ thiết yếu ảnh hưởng trực tiếp tới đời sống.

Theo đó, đại biểu Cường đề xuất: “Khi giá một mặt hàng biến động đột biến (tăng hoặc giảm) từ 20% trở lên, cần bắt buộc kê khai và kiểm tra giá. Quy định này không chỉ áp dụng trong thời điểm đặc biệt (thiên tai, dịch bệnh, chiến tranh) mà phải có hiệu lực trong điều kiện bình thường để kịp thời phát hiện hiện tượng găm hàng, đầu cơ, lũng đoạn giá”.

Đại biểu dẫn chứng, một số quốc gia vẫn yêu cầu kê khai giá với các mặt hàng như sữa bột, dù đây là sản phẩm do tư nhân sản xuất, nhằm bảo đảm minh bạch và xử lý kịp thời nếu doanh nghiệp tăng giá không có cơ sở.

Đại biểu Trần Thị Nhị Hà, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội. Ảnh: TRỌNG PHÚ

Còn đại biểu Trần Thị Nhị Hà, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội, cũng tán thành về phân cấp nhưng bày tỏ băn khoăn ở những lĩnh vực đặc thù như dịch vụ y tế.

Bà phân tích dự thảo giao phân cấp cho các bộ Y tế, Công an, Quốc phòng và UBND địa phương. Tuy nhiên, nhiều cơ sở thuộc phạm vi quản lý của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng vẫn là bệnh viện, phòng khám, những nơi vốn chịu sự quản lý chuyên môn của Bộ Y tế. Do vậy, bà Hà cho rằng cần có sự phân định rõ để đảm bảo tính thống nhất với các luật chuyên ngành (Luật Khám bệnh, chữa bệnh; Luật Dược), tránh chồng chéo hoặc mâu thuẫn trong thẩm quyền.

Về việc kê khai giá thuốc, bà Hà nêu thực tế hiện quy định kê khai giá bán buôn được thực hiện chặt chẽ nhưng nếu mở rộng kê khai giá bán lẻ cho hàng chục nghìn cơ sở bán lẻ như ở Hà Nội (hơn 12.000 cơ sở) thì khối lượng công việc tăng rất lớn, trong khi hệ thống công nghệ thông tin và năng lực cập nhật dữ liệu hiện còn hạn chế.

“Nếu đưa vào luật một cách cứng nhắc thì có thể tạo gánh nặng hành chính lớn cho chính quyền địa phương và doanh nghiệp” - bà Hà lưu ý.

NHÓM PHÓNG VIÊN