Đề nghị Quốc hội ban hành Nghị quyết cấm sử dụng thuốc lá điện tử trong cộng đồng

Học sinh hút thuốc lá điện tử gia tăng

Tại báo cáo này, Bộ trưởng Đào Hồng Lan phản ánh, để đánh giá thực trạng sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới (thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng…), Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá đã tổ chức Hội thảo chia sẻ kết quả nghiên cứu tình hình sử dụng thuốc lá ở học sinh 13 – 15 tuổi. Hội thảo đã đưa ra những bằng chứng cho thấy tỉ lệ hút thuốc lá điện tử ở nhóm học sinh đang có xu hướng gia tăng và Việt Nam cần có những biện pháp kịp thời để ngăn ngừa việc sử dụng sản phẩm thuốc lá mới này trong thời gian tới.

Bộ Y tế, theo bà Lan, đã thực hiện các hoạt động truyền thông về tác hại của thuốc lá mới, đồng thời đã có văn bản báo cáo Chính phủ, đề xuất Chính phủ và Quốc hội không cho phép thí điểm sản xuất và tiêu thụ các sản phẩm thuốc lá này tại thị trường trong nước và có quy định cấm việc tiêu dùng các sản phẩm này tại thị trường Việt Nam.

Cùng với đó, thực hiện kiến nghị của Ủy ban Xã hội “sớm trình Quốc hội sửa đổi, bổ sung Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt trong đó quy định tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá vào thời điểm phù hợp”, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết trong đó bổ sung dự án thuế Tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) vào đề nghị của Chính phủ bổ sung Chương trình xây dựng Luật, pháp lệnh năm 2024 của Quốc hội, dự kiến trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 7 (tháng 5/2024) và thông qua tại kỳ họp thứ 8 (tháng 10/2024).

Người trẻ hút thuốc lá điện tử đang gia tăng

Thuế thuốc lá của Việt Nam, Bộ trưởng Lan phản ánh, còn rất thấp. Hiện nay, thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng này là 75% giá xuất xưởng. Nếu tính riêng giá bán lẻ, mức thuế này chỉ chiếm 38,8%, rất thấp so với khuyến cáo của WHO là đánh thuế các sản phẩm thuốc lá chiếm 70-75% giá bán lẻ.

Bà Lan cũng cho hay, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử đang gia tăng nhanh chóng trong nhóm trẻ. Theo điều tra tình hình sử dụng thuốc lá ở học sinh nhóm tuổi 13-15 trong năm 2022, tỉ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở nhóm tuổi này là 3,5% (nam giới là 4,3%, nữ giới là 2,8%).

Tỷ lệ hút thuốc lá điện tử trong nhóm tuổi trưởng thành (trên 15 tuổi) là 3,6%.

Nhằm đẩy mạnh hiệu quả của công tác phòng chống tác hại thuốc lá, Chính phủ kiến nghị Quốc hội ủng hộ để sớm đưa dự án Luật thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) vào chương trình xây dựng pháp luật của Quốc hội, trong đó có mội dung tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với sản phẩm này theo khuyến cáo của WHO.

Chính phủ cũng mong muốn Quốc hội xem xét, ban hành Nghị quyết của Quốc hội về cấm sử dụng các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các sản phẩm thuốc lá mới khác trong cộng đồng, đặc biệt ở thanh thiếu niên để bảo vệ sức khỏe của giới trẻ.

Đề xuất áp thuế nhập khẩu 50% với thiết bị dùng cho thuốc lá điện tử

Trong động thái liên quan mặt hàng này, Bộ Tài chính đang đề nghị sửa đổi thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi (MFN) đối với mặt hàng thiết bị điện tử dùng cho thuốc lá điện tử và các thiết bị điện hóa hơi cá nhân tương tự (thuộc mã hàng HS 8543.40.00).

Thông tin về chính sách hiện hành đối với mặt hàng thuốc lá điện tử, Bộ Tài chính cho hay, mặt hàng thuốc lá là mặt hàng nhạy cảm cao và thuộc diện phải quản lý chuyên biệt, nên từ khi gia nhập WTO đến nay và trong suốt quá trình dàm phán các Hiệp định FTA, Việt Nam luôn có quan điểm thống nhất giữ mức cam kết thuế tối đa, không cắt giảm thuế suất thuế nhập khẩu hoặc nếu phải cắt giảm thì sẽ kéo dài thời gian cắt giảm dài nhất có thể.

“Đây là mặt hàng gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người nên cần thiết phải hạn chế sử dụng” - Bộ Tài chính xác định.

Mặt hàng thuốc lá điện tử gồm 02 bộ phận chính là phần dung dịch (chất nicotin, hoặc nguyên liệu thay thế lá thuốc lá...) và phần thiết bị dùng để đốt cháy, tạo khói. Thuốc lá điện tử gồm 02 dạng.

Dạng thứ nhất, thiết bị điện tử dùng cho thuốc lá điện tử gắn liền dung dịch hóa hơi, được phân loại vào nhóm 24.04 (thuế suất thuế nhập khẩu MFN là 50%).

Dạng thứ hai, thiết bị điện tử dùng cho thuốc lá điện tử và dung dịch hóa hơi tách rời, trong đó, phần thiết bị dùng để đốt cháy, tạo khói được phân loại vào mã HS 8543.40.00 “Thiết bị điện tử dùng cho thuốc lá điện tử và các thiết bị điện hóa hơi cá nhân tương tự"; phần dung dịch hóa hơi được phân loại vào nhóm 24.04 .

Bộ Tài chính đề xuất quy định thuế suất mặt hàng thiết bị điện tử dùng cho thuốc lá điện tử và các thiết bị điện hóa hơi cá nhân tương tự có mã HS 8543.40.00 tương tự như thuế suất của mặt hàng thuốc lá điện tử thuộc nhóm 24.4 (50%). Cơ quan này đánh giá, do mặt hàng thuốc lá điện tử chưa được chính thức nhập khẩu vào Việt Nam nên việc quy định mức thuế suất MFN 50% không tác động đến số thu NSNN.

Mặt khác, Bộ Tài chính nhìn nhận, việc quy định mức thuế suất MFN 50% cũng để hạn chế gian lận khi mặt hàng này được cho phép nhập khẩu trong thời gian tới, thống nhất về chính sách thuế đối với mặt hàng thuốc lá, góp phần hạn chế tiêu dùng tại Việt Nam.

Hải Triều