Để Việt Nam thành công trên hành trình 'vừa xanh, vừa số'

Thời gian qua, Việt Nam đang thực hiện nhiều chiến lược quan trọng trong chuyển đổi xanh và chuyển đổi số. (Nguồn: vneconomy)

Chuyển đổi xanh, chuyển đổi số (hay còn gọi là chuyển đổi kép) là yêu cầu khách quan, lựa chọn chiến lược để các quốc gia đang hướng tới phát triển nhanh, bền vững.

Hai xu hướng này đang mở ra cơ hội to lớn, tạo động lực mạnh mẽ cho cộng đồng doanh nghiệp tiến hành chuyển đổi sang mô hình kinh doanh bền vững hơn.

"Muốn chuyển đổi xanh buộc phải chuyển đổi số"

Thời gian qua, Việt Nam hiện đang thực hiện nhiều chiến lược quan trọng trong chuyển đổi kép. Đơn cử như Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu giai đoạn đến năm 2050.

Vấn đề chuyển đổi xanh đã được Việt Nam tích cực lồng ghép và thúc đẩy triển khai thông qua các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chương trình, cề án của quốc gia, ngành/lĩnh vực và địa phương.

Còn với chuyển đổi số, nhận thức được đây là quá trình phát triển tất yếu trên toàn cầu, Văn kiện Đại hội Đảng XIII của Việt Nam đã đặt ra yêu cầu thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi số quốc gia, phát triển kinh tế số, xã hội số để tạo bứt phá về nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Theo đó, Văn kiện Đại hội XIII đã chỉ rõ mục tiêu phấn đấu đến năm 2030 hoàn thành xây dựng chính phủ số, kinh tế số đạt khoảng 30% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) và đứng trong nhóm 50 quốc gia hàng đầu thế giới và xếp thứ 3 trong khu vực ASEAN về chính phủ điện tử và kinh tế số.

TS. Trần Du lịch, Phó Chủ tịch Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC) đánh giá, sự phát triển đồng thời cả kinh tế số và kinh tế xanh được coi là trụ cột chính trong nỗ lực hướng đến mục tiêu phát triển bền vững.

Chuyển đổi số giúp tối ưu hóa các quy trình hoạt động, giảm thiểu chi phí, tăng cường khả năng cạnh tranh thông qua tự động hóa, phân tích dữ liệu và quản lý thông tin hiệu quả.

Trong khi chuyển đổi xanh tập trung giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường bằng cách sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo, áp dụng công nghệ sạch và phát triển các sản phẩm thân thiện với môi trường, giúp bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và giảm ô nhiễm...

TS. Trần Du lịch nhấn mạnh: "Sự kết hợp giữa chuyển đổi số và xanh giúp Việt Nam thúc đẩy sự phát triển các mô hình kinh tế mới, cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế, bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng cuộc sống. Điều này sẽ góp phần đưa Việt Nam hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) vào năm 2050".

Trong khi đó, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn FPT Trương Gia Bình nhận định, chuyển đổi xanh và chuyển đổi số đang là xu hướng tất yếu của thế giới. Đây là cặp "song sinh chuyển đổi" quan trọng nhất.

Dẫn báo cáo của Ngân hàng Thế giới (WB) về chuyển đổi xanh, ông Trương Gia Bình cho hay, có hai vấn đề khi ứng phó với biến đổi khí hậu, đó là thích nghi với biến đổi và giảm thiểu biến đổi.

"Muốn chuyển đổi xanh buộc phải chuyển đổi số, vì công nghệ số giúp tăng tốc cả thích nghi và giảm thiểu. Bản thân công nghệ số cần xanh hơn vì nó tiêu tốn nhiều năng lượng", Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn FPT nhìn nhận.

"Cầu nối" của chuyển đổi kép

Dù là xu thế tất yếu nhưng theo nhiều chuyên gia, quá trình chuyển đổi số và chuyển đổi xanh tại Việt Nam đang chủ yếu diễn ra một cách riêng lẻ, chưa có tính đồng bộ để tận dụng tối đa tiềm năng giúp tăng năng suất và hiệu quả cho doanh nghiệp.

Do đó, để khai thác tiềm năng chuyển đổi kép, theo ông Trương Gia Bình, Việt Nam cần đi tiên phong phát triển các lĩnh vực: Trí tuệ nhân tạo (AI), chíp bán dẫn, xe điện thông minh trong chuyển đổi số, công nghệ xanh. Đồng thời, cần tập trung nhân lực, tài chính cho những lĩnh vực công nghệ trọng điểm này.

Trong khi đó, TS. Chử Đức Hoàng, Chánh văn phòng, Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia thì nhận thấy, muốn thành công trong quá trình "vừa xanh, vừa số", Việt Nam cần áp dụng mô hình 11 thành phần mà các nước châu Âu cũng đang xây dựng.

Yếu tố đầu tiên là cơ bản và quan trọng nhất, đó chính là quy định đầy đủ về pháp lý.

Yếu tố thứ hai là cơ sở hạ tầng, đầu tư vào giao thông thông minh.

Yếu tố thứ ba là phấn đấu cho nền công nghiệp xanh. "Khi xây khu công nghiệp mới, chúng ta phải bảo đảm yếu tố xanh, xóa bỏ ô nhiễm; không đánh đổi phát triển bằng mọi giá", TS. Chử Đức Hoàng gợi ý.

Yếu tố thứ tư là bảo đảm phát triển bền vững, công bằng cho các nhóm đối tượng.

Yếu tố thứ năm, đối với các dự án xanh thì cần cơ chế khuyến khích thông qua các dự án tài trợ phát triển.

Về phía doanh nghiệp, TS. Chử Đức Hoàng cũng đưa ra 5 vấn đề cần lưu ý trong quá trình chuyển đổi kép. Đó là: Phải tích hợp chuyển đổi kép vào chiến lược kinh doanh; phải có hình thức hợp tác với các đối tác trong và ngoài nước; phải xây dựng được văn hóa doanh nghiệp hướng tới sự bền vững và đổi mới; phải chú trọng yếu tố con người thông qua quy trình đào tạo liên tục; doanh nghiệp phải đầu tư nghiên cứu và phát triển những công nghệ mới.

Ngoài ra, TS. Hoàng cho rằng, đổi mới công nghệ là 'cầu nối' giữa kinh tế số và kinh tế xanh.

Vì thế, trong tương lai, Chính phủ cần tạo ra các chính sách khuyến khích và môi trường kinh doanh thuận lợi để đầu tư vào các dự án đổi mới. Doanh nghiệp cần thúc đẩy nghiên cứu và phát triển để tạo ra các sản phẩm, dịch vụ mới. Có như vậy, Việt Nam sẽ gặt hái được thành quả trong hành trình chuyển đổi kép và phát triển nhanh, bền vững.

Tháng 4/2025, Việt Nam sẽ đăng cai tổ chức Hội nghị thượng đỉnh Diễn đàn cấp cao Đối tác vì tăng trưởng xanh và mục tiêu toàn cầu 2030 (P4G).

Việc đăng cai tổ chức sự kiện này được xem là cơ hội để Việt Nam quảng bá du lịch xanh, tăng cường quan hệ với các đối tác, tranh thủ nguồn lực cho phát triển kinh tế-xã hội, ứng phó với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững của đất nước.

P4G được hình thành vào năm 2017 trên cơ sở sáng kiến của Chính phủ Đan Mạch. Đây là một trong những là diễn đàn hàng đầu thế giới về thúc đẩy hợp tác đối tác công-tư, kết nối các chính phủ, doanh nghiệp và tổ chức chính trị-xã hội để cùng đưa ra các giải pháp mang tính đột phá về tăng trưởng xanh; từ đó, góp phần thực hiện Mục tiêu phát triển bền vững 2030 (SDGs).

Đến nay, P4G có 12 quốc gia thành viên, bao gồm: Đan Mạch, Chile, Mexico, Việt Nam, Hàn Quốc, Ethiopia, Kenya, Colombia, Hà Lan, Bangladesh, Indonesia và Nam Phi cùng với sự tham gia của hơn 90 quốc gia, các tổ chức quốc tế và doanh nghiệp.

Gia Thành