Đề xuất 36 chính sách đặc thù cho khu thương mại tự do Cái Mép Hạ
Bộ Tài chính vừa có công văn báo cáo Chính phủ về Đề án nghiên cứu khu thương mại tự do gắn với cảng biển tại khu vực Cái Mép Hạ, trong đó đề xuất nhiều chính sách đặc thù.
Trung tâm kinh tế biển khu vực Đông Nam Bộ
Theo Bộ Tài chính, Quyết định số 150/QĐ-TTg ngày 16/1/2025 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Chương trình công tác năm 2025 của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (nay là UBND TP. Hồ Chí Minh) có trách nhiệm xây dựng Đề án khu thương mại tự do gắn với cảng biển tại khu vực Cái Mép Hạ (Đề án) gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư (nay là Bộ Tài chính) trong tháng 3/2025 để tổng hợp, báo cáo lãnh đạo Chính phủ trong tháng 9/2025.
Phối cảnh trung tâm logistics khu thương mại tự do Cái Mép Hạ. Ảnh: Portcoast
Tiếp theo đó, ngày 3/6/2025, Văn phòng chính phủ có phiếu chuyển số 1793/PC-VPCP về việc chuyển Tờ trình số 331/TTr-UBND ngày 21/5/2025 của UBND Bà Rịa - Vũng Tàu tới Bộ Tài chính để xử lý. Trên cơ sở đó, Bộ Tài chính đã có công văn lấy ý kiến các cơ quan có liên quan về Đề án và nhận được ý kiến phản hồi.
Cũng theo Bộ Tài chính, Đề án được UBND Bà Rịa - Vũng Tàu (nay là TP. Hồ Chí Minh) đề xuất, xây dựng khu thương mại tự do (TMTD) gắn với cảng biển tại khu vực Cái Mép Hạ trở thành mô hình tiên phong, thí điểm và tích lũy kinh nghiệm với các thể chế vượt trội, môi trường đầu tư và thương mại tự do theo tiêu chuẩn quốc tế để thúc đẩy đổi mới thể chế; là động lực tăng trưởng mới, tạo nền tảng phát triển Bà Rịa - Vũng Tàu trở thành trung tâm kinh tế biển khu vực; tạo không gian phát triển nhanh, bền vững, hội nhập cho vùng Đông Nam Bộ và cả nước.
Khu thương mại tự do Cái Mép Hạ có quy mô khoảng 3.764,22 ha, được phân làm 3 khu chức năng với 8 phân khu có vị trí liền kề. Lĩnh vực ưu tiên phát triển tại khu thương mại tự do, gồm: Dịch vụ hàng hải xanh, hiện đại; sản xuất tiên tiến; đô thị thương mại - dịch vụ hiện đại và đổi mới sáng tạo.
Về cơ chế chính sách đề xuất áp dụng, Đề án đã đề xuất ban hành 36 chính sách đặc thù áp dụng cho khu thương mại tự do Cái Mép Hạ. Trong đó 17, chính sách đã có tiền lệ, trước đó đã áp dụng cho một số địa phương và 19 chính sách mới chưa, chưa có tiền lệ.
Cần làm rõ một số nội dung
Trước đề xuất của địa phương, Bộ Tài chính đã có công văn xin ý kiến từ các bộ, ngành, địa phương và nhận được ý kiến phản hồi.
Trong đó, Bộ Quốc phòng thống nhất với chủ trương xây dựng Đề án và đề nghị bổ sung, làm rõ một số nội dung liên quan đến trách nhiệm của Bộ Quốc phòng trong duy trì an ninh, trật tự, an toàn xã hội và kiểm soát xuất nhập cảnh ở khu biên giới, cửa khẩu; nghiên cứu điều chỉnh các tiêu chí xác định nhà đầu tư chiến lược phù hợp…
Bộ Nội vụ đề nghị, Đề án cần được cập nhật theo Nghị quyết số 202/2025/QH15 và địa giới đơn vị hành chính cấp xã theo Nghị quyết số 1685/UBTVQH15 ngày 16/6/2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã của TP. Hồ Chí Mình năm 2025; hiện thực mô hình chính quyền địa phương 2 cấp bảo đảm thống nhất, đồng bộ trong thực hiện các quy hoạch.
Bộ Tư pháp đề nghị, việc thành lập Khu thương mại tự do gắn với cảng biển tại khu vực Cái Mép Hạ trong thời gian tới cần được đánh giá tổng thể trên cơ sở điều kiện kinh tế, xã hội của TP. Hồ Chí Minh sau khi sắp xếp và rà soát, đối chiếu các chính sách được đề xuất tại Đề án với các chính sách tại Nghị quyết số 98/2023/QH15 để có sự điều chỉnh phù hợp.
Bộ Công Thương cũng nêu kiến nghị, Đề án cần được rà soát, hoàn thiện để đảm bảo thống nhất với định hướng sáp nhập tỉnh, thành phố và sắp xếp lại đơn vị hành chính phù hợp với không gian mới, các quy hoạch, chính sách có liên quan, tạo động lực phát triển cho cả vùng kinh tế mới là TP. Hồ Chí Minh (bao gồm toàn bộ diện tích tự nhiên, quy mô dân số của TP. Hồ Chí Minh, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu và Bình Dương), tránh trùng lặp, lãng phí.
Trong khi đó, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho rằng, khu cụm cảng Cái Mép - Thị Vải có lợi thế về cảng nước sâu, có khả năng đón nhận các tàu khách du lịch biển cỡ lớn. Do đó, đề nghị nghiên cứu bổ sung chức năng đón tàu khách du lịch biển tại khu thương mại tự do Cái Mép Hạ.
Về phía địa phương, UBND tỉnh Đồng Nai cho rằng, thống nhất với nội dung của Đề án và đề nghị nghiên cứu chính sách kết nối, chính sách ưu đãi vượt trội để khu thương mại tự do Cái Mép Hạ và khu thương mại tự do khu vực sân bay Long Thành có khả năng cạnh tranh quốc tế.
Theo Bộ Tài chính, việc nghiên cứu xây dựng Đề án nghiên cứu khu thương mại tự do gắn với cảng biển tại khu vực Cái Mép Hạ phù hợp với chủ trương của Bộ Chính trị, Kế hoạch hành động của Chính phủ, các định hướng phát triển tại quy hoạch vùng Đông Nam Bộ.
