Để xuất áp dụng bảng giá đất thay giá đất cụ thể khi bồi thường về đất
Chính phủ đề xuất quy định giá đất để tính bồi thường về đất và giá đất tái định cư được tính theo giá đất trong bảng giá đất và hệ số điều chỉnh giá đất.
Quốc hội nghe tờ trình dự thảo nghị quyết.
Việc đề xuất áp dụng Bảng giá đất (thay cho giá đất cụ thể) để tính thu nghĩa vụ tài chính và tiền bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất cần tránh gây gánh nặng tài chính cho người dân và doanh nghiệp.
Đó là lưu ý của Ủy ban Kinh tế và Tài chính khi thẩm tra dự thảo Nghị quyết quy định về một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai (Dự thảo).
Trình Quốc hội Dự thảo này trong phiên họp chiều nay (18/11), Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng cho biết Dự thảo quy định giá đất để tính bồi thường về đất và giá đất tái định cư được tính theo giá đất trong bảng giá đất và hệ số điều chỉnh giá đất.
Cụ thể, khoản 6 điều 3 của Dự thảo quy định, giá đất tính bồi thường về đất quy định tại khoản 2 Điều 91 Luật Đất đai và giá đất tái định cư quy định tại khoản 3 Điều 111 Luật Đất đai được tính theo giá đất trong bảng giá đất và hệ số điều chỉnh giá đất quy định tại Nghị quyết này.
Trường hợp bồi thường bằng đất ở tại chỗ mà giá đất tại vị trí được bồi thường bằng đất ở tại chỗ chưa có trong bảng giá đất thì chủ tịch ủy ban nhân dân cấp xã căn cứ vào giá đất trong bảng giá đất tại vị trí tương tự để quyết định giá đất để bồi thường bằng đất ở tại chỗ trong phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
Ủy ban nhân dân cấp xã có trách nhiệm báo cáo ủy ban nhân dân cấp tỉnh để trình Hội đồng nhân dân cấp tỉnh bổ sung vào bảng giá đất trong kỳ họp gần nhất.
Dự thảo cũng quy định căn cứ tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, tiền bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất là giá đất theo bảng giá đất, hệ số điều chỉnh giá đất, tỷ lệ tính thu tiền sử dụng đất đối với từng loại đất theo đối tượng, hình thức sử dụng đất.
Thẩm tra, Ủy ban Kinh tế và Tài chính thống nhất với quan điểm tiếp cận nêu tại Tờ trình của Chính phủ, theo đó, Nhà nước - với vai trò là đại diện chủ sở hữu toàn dân về đất đai, thực hiện quyền thông qua quyết định giá đất, kiểm soát giá đất khi giao đất, cho thuê đất...
Tuy nhiên, việc đề xuất áp dụng bảng giá đất (thay cho giá đất cụ thể) để tính thu nghĩa vụ tài chính và tiền bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất cần phải bảo đảm mục tiêu chính của chính sách; bảo đảm tính hài hòa, minh bạch và hiệu quả, tránh gây gánh nặng tài chính cho người dân và doanh nghiệp, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi lưu ý.
Đồng thời, Ủy ban thẩm tra đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục làm rõ hơn căn cứ tính tiền sử dụng đất, tiền bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất, bồi thường về đất quy định tại khoản 2 Điều 91 của Luật Đất đai, giá đất tái định cư quy định tại khoản 3 Điều 111 của Luật Đất đai (khoản 6 Điều 3) là giá đất theo bảng giá đất và hệ số điều chỉnh giá đất có đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn phát triển không, vì hệ số điều chỉnh giá đất có ưu điểm dễ tính toán nhưng do chưa có đầy đủ cơ sở dữ liệu đất đai đến từng khu vực, vị trí gắn với thửa đất; giải pháp để phòng ngừa khiếu nại, khiếu kiện trong bối cảnh bảng giá đất mới đang “tiệm cận” với giá thị trường.
Cùng đó, cần cụ thể hóa hơn nguyên tắc “bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người sử dụng đất và nhà đầu tư” tại điểm đ khoản 1 Điều 6 của dự thảo Nghị quyết khi định giá đất để dễ thực hiện...
Về nguyên tắc định giá đất, dự thảo Nghị quyết quy định “Phương pháp xác định giá đất theo nguyên tắc thị trường”.
Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng, việc định giá đất theo nguyên tắc thị trường là cần thiết để hướng tới một thị trường bất động sản minh bạch và công bằng. Tuy nhiên, quá trình triển khai cần được thực hiện thận trọng, có lộ trình rõ ràng, với các phương pháp định giá khoa học và khách quan. Việc củng cố cơ sở dữ liệu và tăng cường vai trò giám sát của các cơ quan độc lập sẽ giúp giải quyết các thách thức hiện tại, đảm bảo sự thành công của chính sách.
Có ý kiến đề xuất bỏ nguyên tắc thị trường trong định giá đất để Nhà nước có quyền quyết định giá đất. Việc Nhà nước quyết định giá đất sẽ giúp kiểm soát chặt chẽ giá trên thị trường sơ cấp (đất do Nhà nước giao, cho thuê), tránh tình trạng đầu cơ, thổi giá, làm mất ổn định thị trường bất động sản, báo cáo thẩm tra phản ánh.
Về bảng giá đất, Ủy ban Kinh tế và Tài chính thống nhất với quan điểm Nhà nước với vai trò đại diện chủ sở hữu về đất đai cần phải thực hiện quyền kiểm soát và quyết định giá đất.
Chủ nhiệm Phan Văn Mãi đề nghị rà soát quy định xử lý chuyển tiếp để bảo đảm không vướng mắc khi thực hiện, đáp ứng yêu cầu tháo gỡ bất cập trong áp dụng bảng giá đất và giá đất cụ thể theo Luật Đất đai hiện hành; nghiên cứu, bổ sung nội dung có tính nguyên tắc, định hướng cụ thể hơn trong ban hành hệ số điều chỉnh giá đất.
Ngoài ra, Ủy ban đề nghị rà soát, xác định đầy đủ, toàn diện các trường hợp cần chuyển tiếp, tránh tạo khoảng trống pháp lý hoặc xung đột pháp luật; bảo đảm đủ thời gian chuẩn bị các điều kiện cần thiết để thi hành Nghị quyết.
Bên cạnh giá đất, Chính phủ còn đề xuất bổ sung 3 trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, quy định về điều kiện thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, về căn cứ thu hồi đất đối với trường họp thu hồi đất theo tiến độ của dự án đầu tư hoặc theo tiến độ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
Dự thảo cũng cho phép người sử dụng đất được lựa chọn hình thức thuê đất trả tiền một lần hoặc thuê đất trả tiền hàng năm, trừ trường hợp sử dụng đất của đơn vị sự nghiệp công lập.
Chính phủ cũng đề xuất một số nội dung giải quyết “điểm nghẽn” đã được chỉ ra tại Thông báo số 08-TB/BCDTW của Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế, pháp luật, các nội dung để tiếp tục tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình thi hành Luật Đất đai.
Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai sẽ được Quốc hội thảo luận tại tổ vào sáng 19/11.
