Đề xuất bổ sung 3 trường hợp Nhà nước thu hồi đất

Đề xuất bổ sung 3 trường hợp thu hồi đất.

Chính phủ vừa ban hành Nghị quyết số 339/NQ-CP về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định về một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai. Dự thảo Nghị quyết sẽ được trình Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 10 này.

THÁO GỠ KỊP THỜI NHỮNG “ĐIỂM NGHẼN”, VẤN ĐỀ MỚI PHÁT SINH TỪ THỰC TIỄN

Tại Nghị quyết trên, Chính phủ cho phép kế thừa các kết quả, nội dung đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai tại hồ sơ dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai đã trình Chính phủ tại Tờ trình số 136/TTr-BNNMT.

Không đưa vào Nghị quyết của Quốc hội nội dung về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền; về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; về nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất để thực hiện dự án nhà ở thương mại do đã được quy định trong Nghị quyết của Quốc hội, Nghị quyết của Chính phủ và các nghị định của Chính phủ.

Đáng chú ý, dự thảo Nghị quyết đã bổ sung các nội dung để tiếp tục tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thi hành Luật Đất đai.

Ảnh minh họa

Chính phủ yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường chịu trách nhiệm về nội dung, báo cáo đề xuất, bảo đảm đúng quy định của pháp luật. Đồng thời, giao Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường thừa ủy quyền Thủ tướng Chính phủ, thay mặt Chính phủ, ký Tờ trình của Chính phủ trình Quốc hội dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định về một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai để trình Quốc hội xem xét thông qua tại Kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV theo trình tự, thủ tục rút gọn; chủ động báo cáo, giải trình với Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các cơ quan của Quốc hội theo quy định.

Theo dự thảo Tờ trình do Bộ Nông nghiệp và Môi trường xây dựng, mục đích ban hành Nghị quyết nhằm thể chế hóa đầy đủ, kịp thời các quan điểm, chủ trương của Đảng và Nhà nước về chính sách đất đai; tháo gỡ kịp thời những “điểm nghẽn”, vấn đề mới phát sinh từ thực tiễn, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, sử dụng đất, tạo động lực đưa đất nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao, cho phù hợp với yêu cầu quản lý mới.

Dự thảo Nghị quyết quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai như: Quy định về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; Quy định về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; Quy định về giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; Quy định về giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất.

Dự thảo cũng quy định nguyên tắc định giá đất, thời điểm thu thập thông tin, phương pháp định giá đất; Bảng giá đất; Hệ số điều chỉnh giá đất…

BÌNH ỔN GIÁ ĐẤT THỊ TRƯỜNG, THÚC ĐẨY PHÁT TRIỂN SẢN XUẤT, KINH DOANH

Đặc biệt, Dự thảo đã đề xuất bổ sung 3 trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế- xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Thứ nhất, thu hồi đất để thực hiện dự án trong khu thương mại tự do, dự án trong trung tâm tài chính quốc tế.

Theo Chính phủ, thực tế có nhiều dự án trong khu thương mại tự do, trung tâm tài chính quốc tế với quy mô diện tích lớn, mang tính động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, đóng góp nguồn thu lớn cho ngân sách Nhà nước, nhưng chưa có quy định thu hồi đất, gây khó khăn cho quá trình tiếp cận đất đai và triển khai dự án.

Thứ hai, trường hợp sử dụng đất để thực hiện dự án thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất đã hết thời hạn phải hoàn thành việc thỏa thuận hoặc hết thời gian gia hạn phải hoàn thành thỏa thuận mà đã thỏa thuận được trên 75% diện tích đất và trên 75% số lượng người sử dụng đất thì Hội đồng nhân dân cấp tỉnh xem xét, thông qua việc thu hồi phần diện tích đất còn lại để giao đất, cho thuê đất cho chủ đầu tư.

Lý do đề xuất này do nhiều dự án thực hiện theo cơ chế thỏa thuận, nhà đầu tư đã thực hiện thỏa thuận phần lớn diện tích trong khu vực dự án, nhưng có một phần nhỏ diện tích không thỏa thuận được với người sử dụng đất dẫn đến tình trạng “dự án treo”, gây lãng phí nguồn lực đất đai, làm chậm tiến độ đầu tư và gây khó khăn cho nhà đầu tư.

Thứ ba, thu hồi đất để tạo quỹ đất thanh toán dự án theo Hợp đồng Xây dựng- Chuyển giao (Hợp đồng BT), cho thuê đất để tiếp tục sản xuất, kinh doanh đối với trường hợp tổ chức đang sử dụng đất mà Nhà nước thu hồi đất quy định tại Điều 78 và Điều 79 Luật Đất đai.

Việc bổ sung trường hợp này, theo Chính phủ, là để thống nhất với quy định của pháp luật về đầu tư theo phương thức đối tác công tư, tạo quỹ đất thanh toán dự án theo Hợp đồng BT; tạo quỹ đất cho thuê đất để tiếp tục sản xuất, kinh doanh đối với trường hợp tổ chức đang sử dụng đất mà Nhà nước thu hồi đất quy định tại Điều 78 và Điều 79.

Đặc biệt, dự thảo đề xuất quy định giá đất tính bồi thường về đất quy định tại khoản 2 Điều 91 Luật Đất đai và giá đất tái định cư quy định tại khoản 3 Điều 111 Luật Đất đai năm 2024 được tính theo giá đất trong bảng giá đất và hệ số điều chỉnh giá đất quy định tại Nghị quyết.

Điều này để đảm bảo tính thống nhất áp dụng bảng giá đất đã được sửa đổi, bổ sung tại nghị quyết, Nhà nước kiểm soát giá, là công cụ để Nhà nước định hướng, điều chỉnh, bình ổn giá đất thị trường, thúc đẩy phát triển sản xuất, kinh doanh.

Việc áp dụng bảng giá đất thay cho giá đất cụ thể sẽ dễ tính toán, tạo thuận lợi cho việc áp dụng; khắc phục được những vướng mắc trong việc xác định giá đất cụ thể.

Việc áp dụng bảng giá đất cho từng loại đất, khu vực, vị trí để tính thu nghĩa vụ tài chính, tính tiền bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất thay cho việc xác định giá đất cụ thể nhằm thể chế về quyền chủ sở hữu của Nhà nước trong việc quyết định giá đất tại Nghị quyết số 18-NQ/TW, Nhà nước kiểm soát giá đất khi giao đất, cho thuê đất... Giá đất do Nhà nước quyết định là công cụ để Nhà nước định hướng, điều chỉnh, bình ổn giá đất thị trường, thúc đẩy phát triển sản xuất, kinh doanh.

Hằng Anh