Đề xuất công nghệ cho Dự án tuyến metro số 2 TP.HCM, Bến Thành - Tham Lương

Sơ đồ Tuyến Metro số 2: Bến Thành - Tham Lương,

Ban quản lý đường sắt đô thị TP.HCM vừa có văn bản gửi Cục Đường sắt Việt Nam và một số cơ quan chuyên môn của Bộ Xây dựng ý kiến về phương án công nghệ; quy chuẩn và tiêu chuẩn áp dụng cho dự án xây dựng Dự án xây dựng tuyến tàu điện ngầm số 2 TP.HCM, tuyến Bến Thành - Tham Lương (Dự án tuyến Metro số 2).

Cụ thể, Ban quản lý đường sắt đô thị TP.HCM đề nghị Vụ Khoa học công nghệ, môi trường và Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) và Cục Đường sắt Việt Nam xem xét, tổ chức cuộc họp để đơn vị này và Liên danh tư vấn GMDI - TEDIS - PCC - ART được báo cáo về phương án lựa chọn công nghệ, quy chuẩn và tiêu chuẩn áp dụng cho Dự án tuyến Metro số 2 và xin ý kiến góp ý về nội dung này.

Đây sẽ là cơ sở để UBND TP.HCM trình Bộ Xây dựng cho ý kiến về công nghệ, quy chuẩn, tiêu chuẩn áp dụng cho Dự án tuyến Metro số 2 theo điểm c khoản 2 Điều 5 Nghị định số 123/2025 ngày 11/6/2025 của Chính phủ quy định chi tiết về thiết kế kỹ thuật tổng thể và cơ chế đặc thù cho một số dự án đường sắt.

Theo đề xuất của đơn vị tư vấn, Dự án tuyến Metro số 2 sẽ sử dụng đoàn tàu 3 toa cho cả giai đoạn đầu,giai đoạn ngắn hạn và đoàn tàu 6 toa cho giai đoạn dài hạn. Tải trọng trục của đoàn tàu là 16 tấn; vận tốc thiết kế của đoàn tàu là120 km/h; vận tốc vận hành lớn nhất là 110km/h. Tuổi thọ thiết kế của đoàn tàu thuộc Dự án tuyến Metro số 2 là 30 năm.

Khổ đường ray, nền của Dự án được áp dụng khổ tiêu chuẩn 1.435 mm; sử dụng ray 60E1 cho tuyến chính; và 50E4 cho khu vực Depot; khu vực đường hầm và cầu cạn sử dụng nền bê tông, khu vực Depot sử dụng nền đá ba lát.

Các ga ngầm trên toàn tuyến được trang bị cửa chắn ke ga loại kín hoàn toàn, các ga mặt đất và trên cao được trang bị cửa chắn ke ga loại nửa kín; bố trí thang cuốn tại lối ra/vào nhà ga đến tầng sảnh đến tầng ke ga; thang máy là loại không phòng máy sử dụng tại các ga và loại có phòng máy khu vực depot.

Đối với hệ thống thông tin, tín hiệu, đơn vị tư vấn đề xuất sử dụng hệ thống CBTC đáp ứng cấp độ tự động hóa giai đoạn hoàn thiện GoA4, giai đoạn đầu vận hành cấp độ GoA3/GoA4; tuân thủ theo tiêu chuẩn quốc tế IEC 62290-1:2014, các hệ thống con bao gồm: Hệ thống giám sát tàu tự động (ATS), hệ thống điều khiển tàu tự động (ATO), hệ thống bảo vệ tàu tự động (ATP), hệ thống liên khóa máy tính (CI), hệ thống truyền dữ liệu số (DTS). Chế độ vận hành chính là chế độ CBTC, có chế độ dự phòng.

Hệ thống giám sát, điều khiển và thu thập dữ liệu (SCADA) được tích hợp giám sát và quản lý tổng hợp có khả năng điều khiển thông minh, hỗ trợ ra quyết định, quản lý bảo trì và chỉ huy khẩn cấp. Hệ thống được kết nối với các hệ thống (hệ thống vé tự động, hệ thống an ninh, hệ thống an ninh tàu, hệ thống phát thanh, hệ thống thông tin hành khách, hệ thống tín hiệu; hệ thống thông tin liên lạc, hệ thống đồng hồ, hệ thống cấp nguồn...); hệ thống báo cháy tự động; hệ thống giám sát điện (PSCADA); các hệ thống khác như: hệ thống bảo trì thiết bị, hệ thống quản lý đào tạo; các hệ thống liên quan tới vận hành hoàn toàn tự động.

Hệ thống cấp điện, điện sức kéo được đề xuất sử dụng tiếp điện trên cao, điện một chiều 1.500 VDC, sử dụng ray chạy tàu làm mạch hồi lưu; lấy nguồn điện được lấy từ lưới điện TP.HCM từ 2 trạm nguồn, điện áp mạng trung thế là 22 kV. Trên tuyến chính bố trí tổng cộng 5 trạm điện sức kéo, trong depot bố trí 1 trạm điện sức kéo.

Hệ thống thẻ vé được đề xuất phát triển hệ thống trung tâm cho toàn mạng đường sắt đô thị TP.HCM; sử dụng các loại vé chính như: vé lượt, vé có giá trị lưu trữ (Thẻ IC không tiếp xúc), mã QR, thẻ ngân hàng, vé NFC, vé nhân viên, vé kiểm tra…

Trung tâm điều khiển chạy tàu được khuyến nghị cần có các chức năng chỉ huy và điều phối vận hành như điều phối tàu, phân phối điện, điều phối môi trường và thiết bị, chỉ huy phòng chống thiên tai và khẩn cấp, quản lý vận tải hành khách, quản lý thông tin hành khách, bảo trì thiết bị và quản lý thông tin, quản lý thiết bị toàn tuyến...

Đơn vị tư vấn đề xuất Trung tâm điều khiển tuyến Metro số 2 được di dời và bố trí chung tại Trung tâm chính cho toàn mạng đường sắt đô thị TP.HCM và chuyển trung tâm của tuyến Metro số 2 thành trung tâm dự phòng tại Depot Tham Lương.

Được biết, Dự án Tuyến Metro số 2 được xây dựng theo tiêu chuẩn đường đôi, điện khí hóa với tổng chiều dài tuyến tính từ tim ga Bến Thành đến điểm đầu Depot Tham Lương là 11,022 km, trong đó đoạn tuyến đi ngầm dài khoảng 9,19 km; đoạn đi cao dài khoảng 1,46 km; đoạn chuyển tiếp khoảng 0,34 km và đoạn đi mặt đất vào depot là 0,26 km. Dọc tuyến bố trí 10 ga ngầm (bao gồm cả ga Bến Thành), 1 ga trên cao và 1 depot.

Thời gian thực hiện Dự án là từ năm 2010 đến năm 2032 (hoàn thành và đưa vào khai thác dự án đến hết năm 2030 và 2 năm sửa chữa khiếm khuyết, bảo hành đến hết năm 2032).

Theo Ban quản lý đường sắt TP.HCM, phương án lựa chọn công nghệ, khung tiêu chuẩn Dự án tuyến Metro số 2 đã được UBND TP.HCM chấp thuận với 111 tiêu chuẩn (29 tiêu chuẩn trong nước, 82 tiêu chuẩn nước ngoài).

Do đó về công nghệ, khung quy chuẩn, tiêu chuẩn áp dụng cho Dự án này về cơ bản đã được cấp thẩm quyền phê duyệt trong quá trình thực hiện phê duyệt dự án đến khi công trình được phê duyệt gần nhất năm 2019.

Tuy nhiên, hiện nay Dự án tuyến Metro số 2 đã được chấp thuận thay đổi nguồn vốn tiếp tục triển khai Dự án, bổ sung quy mô dự án để kết nối đồng bộ tuyến đường sắt đô thị số 1 và số 2 tại khu vực nhà ga Bến Thành; đồng thời, có một số điều chỉnh, cập nhật về công nghệ, kỹ thuật như: công nghệ điều khiển chạy tàu tự động, hệ thống thu phí tự động (AFC), hệ thống cấp điện, hệ thống thông tin, tín hiệu, phương tiện... phù hợp với tình hình trên thế giới.

Bên cạnh đó, các quy chuẩn, tiêu chuẩn hiện nay cũng có sự thay thế, bổ sung nên cần được cập nhật; các yêu cầu thông số vận hành liên thông giữa các tuyến (TSI) cũng được đặt ra.

Anh Minh