Đề xuất điều chỉnh thẩm quyền quyết định cho vay đặc biệt của Ngân hàng nhà nước

Chuyển thẩm quyền cho vay đặc biệt cho Ngân hàng Nhà nước, bảo đảm phân cấp, phân quyền triệt để

Tờ trình do Thống đốc Ngân hàng nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng trình bày nêu rõ những cơ sở chính trị, pháp lý và thực tiễn về sự cần thiết của việc ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các Tổ chức tín dụng. Theo đó, hiện nay nợ xấu của hệ thống tín dụng vẫn tiếp tục ở mức cao và có xu hướng gia tăng đang là áp lực đối với lĩnh vực ngân hàng, đặc biệt đặt trong bối cảnh hiện tại khi năm 2025 được xác định là năm tăng tốc, bứt phá để về đích cả nhiệm kỳ 2021-2025 và Chính phủ đã đề ra mục tiêu đạt mức tăng trưởng ít nhất 8%, tạo thế, tạo đà, tạo lực, tạo khí thế để đất nước ta tăng trưởng 2 con số trong những năm tiếp theo. Ngoài ra, việc hỗ trợ thanh khoản cho các ngân hàng thương mại thông qua cho vay đặc biệt cần được quyết định một cách nhanh nhất. Việc chuyển thẩm quyền từ Thủ tướng Chính phủ thành Ngân hàng nhà nước (NHNN) đáp ứng được yêu cầu nhanh chóng, khẩn cấp này trên thực tế.

Thống đốc Ngân hàng nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng trình bày Tờ trình dự án Luật

Nhấn mạnh mục đích ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các Tổ chức tín dụng, Thống đốc Ngân hàng nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng nêu rõ, xây dựng Luật này nhằm tiếp tục luật hóa các quy định tại Nghị quyết số 42/2017/QH14, tạo lập khuôn khổ pháp lý đồng bộ về xử lý nợ xấu, bảo đảm phù hợp với thực tiễn nhằm xử lý các vướng mắc, khó khăn đã và đang cản trở tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, tổ chức mua bán, xử lý nợ thực hiện các quyền hợp pháp của mình trong xử lý nợ xấu và tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu, gián tiếp ảnh hưởng đến khả năng xoay vòng vốn cũng như tiếp cận tín dụng với chi phí hợp lý của người dân và doanh nghiệp.

Các đại biểu tham dự phiên họp

Dự thảo Luật cũng sửa đổi, bổ sung thẩm quyền quyết định việc cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước theo hướng chuyển thẩm quyền quyết định từ Thủ tướng Chính phủ (đối với trường hợp khoản cho vay đặc biệt có lãi suất 0%/năm, khoản cho vay đặc biệt không có tài sản bảo đảm) thành Ngân hàng Nhà nước nhằm triệt để phân cấp, phân quyền cho Ngân hàng Nhà nước trong việc quyết định cho vay đặc biệt; tăng cường vai trò, nâng cao trách nhiệm của thành viên Chính phủ. Quy định này sẽ giúp giảm bớt khâu trung gian trong quá trình triển khai thực hiện; Từ đó, góp phần rút ngắn thời gian xử lý, bảo đảm việc tổ chức thực hiện kịp thời, an ninh, an toàn hệ thống các tổ chức tín dụng.

Toàn cảnh phiên họp

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho biết, Dự thảo Luật gồm 3 Điều. Trong đó, ngoài điều chỉnh thẩm quyền quyết định việc cho vay đặc biệt của NHNN, dự thảo Luật cũng quy định tổ chức tín dụng, tổ chức mua bán, xử lý nợ được quyền thu giữ tài sản bảo đảm; Việc thu giữ tài sản bảo đảm chỉ được thực hiện trong trường hợp hợp đồng bảo đảm có thỏa thuận về việc bên bảo đảm đồng ý cho bên nhận bảo đảm có quyền thu giữ tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu khi phải xử lý tài sản bảo đảm theo quy định của pháp luật. Dự thảo Luật bổ sung điều khoản chuyển tiếp để xử lý các trường hợp tổ chức tín dụng có khoản vay đặc biệt đã được Thủ tướng Chính phủ hoặc Thống đốc NHNN quyết định trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành. Đồng thời, bổ sung quy định chuyển tiếp để xử lý trường hợp tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu đã bị kê biên, xử lý theo Điều 90 Luật Thi hành án dân sự trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành mà chưa xử lý xong thì được tiếp tục áp dụng quy định của pháp luật về thi hành án dân sự để thực hiện. Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cũng nêu rõ, Chính phủ trình Quốc hội xem xét thông qua dự án Luật tại Kỳ họp thứ Chín này theo quy trình, thủ tục rút gọn tại một kỳ họp.

Quy định chặt chẽ để thực hiện quyền thu giữ tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu

Trình bày tóm tắt báo cáo thẩm tra dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội tán thành việc điều chỉnh thẩm quyền quyết định việc cho vay đặc biệt đối với khoản vay có lãi suất 0%/năm, khoản vay không có tài sản bảo đảm từ Thủ tướng Chính phủ sang Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật

Tuy nhiên, đề nghị Chính phủ rà soát các quy định hiện hành về cho vay đặc biệt; nghiên cứu quy định chi tiết tiêu chí, điều kiện cho vay đặc biệt đối với khoản vay có lãi suất 0%/năm, khoản vay không có tài sản bảo đảm; quy định rõ ràng, minh bạch trình tự, thủ tục cho vay và có các biện pháp tăng cường kiểm soát, ngăn ngừa và hạn chế tổn thất có thể xảy ra. Cùng với đó, đề nghị Chính phủ rà soát các quy định của Luật Các tổ chức tín dụng năm 2024 liên quan đến thẩm quyền quyết định cho vay đặc biệt để sửa đổi, bổ sung phù hợp với việc phân cấp thẩm quyền cho Ngân hàng Nhà nước, tránh phát sinh vướng mắc trong triển khai thực hiện.

Các đại biểu tham dự phiên họp

Ủy ban Kinh tế và Tài chính đánh giá việc bổ sung quy định về quyền thu giữ tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu là cần thiết. Tuy nhiên đề nghị rà soát, bảo đảm quy định chặt chẽ các điều kiện để thực hiện quyền thu giữ tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu; vai trò, trách nhiệm của Ủy ban nhân dân cấp xã và cơ quan Công an cấp xã trong bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn xã hội trong quá trình thu giữ tài sản bảo đảm; việc ủy quyền thu giữ tài sản bảo đảm. Ủy ban Kinh tế và Tài chính cũng tán thành việc quy định các trường hợp kê biên tài sản của người phải thi hành án đang được sử dụng làm tài sản bảo đảm cho khoản nợ xấu. Đồng thời đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát các trường hợp thi hành bản án liên quan đến quyền lợi của bên thứ ba (ngoài nội dung về cấp dưỡng, bồi thường thiệt hại về tính mạng, sức khỏe đã được quy định); nghiên cứu giao Chính phủ quy định chi tiết cơ chế phối hợp xử lý giữa cơ quan thi hành án dân sự và các Tổ chức tín dụng khi xử lý tài sản bảo đảm.

Các đại biểu tham dự phiên họp

Bên cạnh đó, Ủy ban Kinh tế và Tài Chính đề nghị rà soát, xác định đầy đủ, toàn diện các trường hợp cần chuyển tiếp, tránh tạo khoảng trống pháp lý hoặc xung đột pháp luật; đề xuất cụ thể thời điểm có hiệu lực thi hành của Luật, bảo đảm phù hợp với quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025 và bảo đảm đủ thời gian chuẩn bị các điều kiện cần thiết để thi hành Luật./.

Như Thảo - Vũ Hiếu - Cao Hoàng