Đề xuất hỗ trợ 5.000 tỷ đồng vốn nhà nước tăng vốn cho Ngân hàng Hợp tác xã

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng báo cáo tại Phiên họp. Ảnh: VPQH

Nâng cao năng lực tài chính cho Ngân hàng Hợp tác xã

Báo cáo tại Phiên họp, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng nêu rõ, việc hỗ trợ vốn nhà nước để tăng vốn điều lệ, nâng cao năng lực tài chính cho Ngân hàng HTX nhằm đáp ứng yêu cầu thực tế hoạt động, thực hiện tốt sứ mệnh, chức trách, nhiệm vụ được giao trong hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể, liên kết hệ thống, hỗ trợ tài chính và đảm bảo cho các Quỹ Tín dụng nhân dân (QTDND) hoạt động ổn định, an toàn, phát triển bền vững.

Đồng thời, việc tăng vốn nhằm đảm bảo Ngân hàng HTX đáp ứng tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu theo quy định hiện hành.

Với vai trò là đơn vị đầu mối hệ thống (1.200 QTDND), Ngân hàng HTX không chỉ đảm bảo các tỷ lệ an toàn cho bản thân mà còn phải đảm bảo an toàn cho toàn hệ thống QTDND. Tuy nhiên, theo Thống đốc Nguyễn Thị Hồng, tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu (CAR) của Ngân hàng HTX còn thấp so với bình quân chung của ngành ngân hàng, thấp hơn rất nhiều so với nhu cầu vốn cần có để thực hiện các mục tiêu, chức trách, nhiệm vụ được Nhà nước giao.

Đến nay, Ngân hàng HTX chưa có khả năng thực hiện CAR theo quy định tại Thông tư số 41/2016/TT-NHNN20 mà đang thực hiện theo quy định tại Thông tư số 22/2019/TT-NHNN²¹ (CAR tối thiểu là 9%).

Do đó, việc hỗ trợ vốn nhà nước để tăng vốn điều lệ cho Ngân hàng HTX là rất cần thiết và cấp bách, phù hợp với các chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước.

Theo quy định tại Luật Ngân sách nhà nước năm 2015, Luật Các tổ chức tín dụng năm 2024 và Luật HTX năm 2023, Ngân hàng HTX là đối tượng được Nhà nước hỗ trợ vốn từ nguồn chi đầu tư phát triển của ngân sách trung ương hàng năm.

Tuy nhiên, tại các Luật trên chưa có quy định về thẩm quyền quyết định và trình tự, thủ tục thực hiện hỗ trợ vốn nhà nước cho Ngân hàng HTX.

Qua rà soát các văn bản pháp lý có liên quan, Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp (Luật 69) là văn bản duy nhất có quy định rõ ràng, chặt chẽ về thẩm quyền quyết định, trình tự, thủ tục đầu tư bổ sung vốn điều lệ cho doanh nghiệp nhà nước. Tuy nhiên, NHHTX không phải là đối tượng áp dụng trực tiếp của Luật 69.

Như vậy, còn có khoảng trống pháp lý về thẩm quyền quyết định, trình tự, thủ tục hỗ trợ vốn nhà nước để tăng vốn điều lệ cho NHHTХ.

Do đó, Chính phủ đề nghị Quốc hội xem xét, quyết định việc hỗ trợ vốn nhà nước để tăng vốn điều lệ nhằm nâng cao năng lực tài chính cho Ngân hàng HTX và đưa vào Nghị quyết chung kỳ họp của Quốc hội với nội dung như sau:

Phê duyệt chủ trương hỗ trợ vốn nhà nước để tăng vốn điều lệ cho Ngân hàng HTX với số tiền là 5.000 tỷ đồng đồng từ nguồn chi đầu tư phát triển ngân sách trung ương và thẩm quyền quyết định, trình tự, thủ tục hỗ trợ vốn nhà nước cho Ngân hàng HTX được thực hiện theo quy định tại Điều 17 Luật 69 và Điều 14 Nghị định số 91/2015/NĐ-CP ngày 13/10/2015 (đã được sửa đổi, bổ sung tại khoản 9 Điều 2 Nghị định số 140/2020/NĐ-CP ngày 30/11/2020 của Chính phủ) áp dụng đối với công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên. Việc bố trí dự toán ngân sách nhà nước để tăng vốn điều lệ cho Ngân hàng HTX thực hiện theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước.

Giao Chính phủ chỉ đạo việc hỗ trợ vốn nhà nước để tăng vốn điều lệ cho Ngân hàng HTX theo quy định; chịu trách nhiệm trước Quốc hội về tính chính xác của số liệu và quy mô hỗ trợ vốn nhà nước cho Ngân hàng HTХ.

Chính phủ xem xét, quyết định việc hỗ trợ vốn nhà nước

Thẩm tra nội dung này, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính nhận thấy việc tăng vốn điều lệ cho Ngân hàng HTX là cần thiết nhằm thể chế hóa các chủ trương của Đảng, đồng thời, phù hợp với yêu cầu tại các nghị quyết của Quốc hội; hỗ trợ Ngân hàng HTX bảo đảm tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu, thực hiện tốt vai trò hỗ trợ, điều hòa, cân đối vốn, bảo đảm an toàn hoạt động cho hệ thống QTDND.

Quang cảnh Phiên họp. Ảnh: VPQH

Cơ quan thẩm tra cho rằng, việc xem xét hỗ trợ vốn nhà nước để tăng vốn điều lệ cho Ngân hàng HTX là có cơ sở pháp lý. Tuy nhiên, thẩm quyền quyết định chủ trương và trình tự, thủ tục hỗ trợ vốn nhà nước như đề xuất tại Tờ trình của Chính phủ không thuộc thẩm quyền của Quốc hội.

Do đó, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét giao Chính phủ căn cứ quy định của Luật Các tổ chức tín dụng năm 2024, Luật Hợp tác xã năm 2023, Luật Ngân sách nhà nước số 83/2015/QH13 đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Luật số 59/2020/QH14 và Luật số 56/2024/QH15, Luật Đầu tư công năm 2024, pháp luật có liên quan, trên cơ sở xác định rõ nguồn vốn và khả năng cân đối, Chính phủ xem xét, quyết định việc hỗ trợ vốn nhà nước để tăng vốn điều lệ cho Ngân hàng HTX theo quy định.

Kết luận nội dung thảo luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất việc tăng vốn cho Ngân hàng HTX là cần thiết và có cơ sở pháp lý. Tuy nhiên, mức vốn 5.000 tỷ đồng tăng vốn cho Ngân hàng HTX không thuộc mức dự án quan trọng quốc gia, do đó không thuộc thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư của Quốc hội mà thuộc thẩm quyền của Chính phủ.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ trên cơ sở xác định rõ nguồn vốn và khả năng cân đối vốn sẽ xem xét, quyết định việc hỗ trợ vốn nhà nước để tăng vốn điều lệ cho Ngân hàng HTX Việt Nam theo quy định của pháp luật.

Trong quá trình điều hành, Chính phủ cần quan tâm đến các giải pháp khác để tăng vốn điều lệ cho Ngân hàng HTX và có kế hoạch sử dụng nguồn vốn điều lệ tăng thêm đúng mục đích.

Đ. KHOA