Đề xuất hỗ trợ nhà ở xã hội với phụ nữ sinh đủ hai con: Thiết thực nhưng chưa đủ!
Bộ Y tế đang lấy ý kiến để hoàn thiện dự thảo Luật Dân số (sửa đổi) và đề xuất: Phụ nữ sinh đủ hai con ở các khu công nghiệp, khu chế xuất và các tỉnh, thành phố có mức sinh thấp được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội theo quy định của Chính phủ. Nhiều ý kiến cho rằng, đây là đề xuất thiết thực để khuyến khích các cặp vợ chồng sinh con, góp phần thực hiện các mục tiêu về dân số.
Theo thông tin từ Bộ Y tế, mức sinh trên toàn quốc đang có xu hướng giảm thấp dưới mức sinh thay thế, từ 2,11 con/phụ nữ năm 2021 xuống còn 1,91 con/phụ nữ năm 2024. Đây là mức sinh thấp nhất trong lịch sử và được dự báo là sẽ tiếp tục xuống thấp trong các năm tiếp theo. Nguyên nhân chủ yếu được cho là điều kiện sống ngày càng được cải thiện, trình độ học vấn tăng cùng với chi phí nuôi con, nhà ở, giáo dục, áp lực kinh tế tăng khiến cho nhiều cặp vợ chồng trì hoãn hoặc không muốn sinh thêm con. Trong bối cảnh đó, đề xuất chính sách hỗ trợ nhà ở xã hội đối với phụ nữ sinh đủ hai con được xem là một trong những giải pháp khuyến sinh thiết thực, hướng tới đúng đối tượng cần hỗ trợ là các gia đình trẻ, thu nhập trung bình và thấp, sinh sống tại các khu đô thị lớn hoặc khu công nghiệp.
Gia đình chị Nguyễn Thị Huyền sinh hoạt trong căn nhà trọ tại phường Xuân Đỉnh, quận Bắc Từ Liêm, TP Hà Nội.
Ghi nhận thực tế ở nhiều gia đình trẻ, chúng tôi nhận thấy các cặp vợ chồng đều có nhu cầu sinh thêm con nhưng do điều kiện kinh tế, đặc biệt là bài toán nhà ở khiến họ buộc phải trì hoãn kế hoạch sinh con thứ hai. Như trường hợp chị Nguyễn Thị Giang (34 tuổi) đang thuê trọ tại phường Ngọc Thụy, quận Long Liên (Hà Nội), từ ngày có con, vợ chồng chị phải chuyển sang phòng rộng hơn với giá thuê 6,5 triệu đồng/tháng để có không gian cho con và ông bà lên hỗ trợ. Thu nhập gần 20 triệu đồng/tháng của hai vợ chồng chị cũng chỉ đủ nuôi con và sinh hoạt hằng ngày. Vì thế, dù muốn sinh thêm bé nữa nhưng áp lực về tiền bạc khiến anh chị phải trì hoãn kế hoạch. Còn chị Nguyễn Thị Huyền (30 tuổi) đang thuê một căn nhà cấp bốn chỉ khoảng 30m2 tại phường Xuân Đỉnh, quận Bắc Từ Liêm (Hà Nội) chia sẻ: “Mỗi tháng, chỉ riêng tiền học của hai con, gia đình tôi phải chi khoảng 6 triệu đồng. Thêm tiền nhà, chi phí sinh hoạt, bỉm, sữa, thuốc... nữa là hết lương của hai vợ chồng. Nếu không có hỗ trợ của Nhà nước thì giấc mơ sở hữu một căn nhà nhỏ ở thành phố với những người từ tỉnh lẻ lên lập nghiệp như chúng tôi rất khó thành hiện thực”.
Tương tự, dù con gái năm nay 4 tuổi nhưng vợ chồng chị Nguyễn Thu Trang (36 tuổi) ở phường An Hải Tây, quận Sơn Trà (Đà Nẵng) vẫn chưa dám nghĩ đến việc sinh thêm con vì nhà chưa có, thu nhập hai vợ chồng chỉ đủ sống. Theo chị Trang, ngoài chi phí sinh hoạt và nuôi con thì nhà ở là áp lực lớn nhất đối với gia đình chị và nhiều người bạn cùng trang lứa đang sống tại các thành phố lớn. “Một căn hộ nhỏ hiện tại cũng có giá từ 2-3 tỷ đồng, xa tầm với của vợ chồng tôi. Nếu đề xuất chính sách hỗ trợ nhà ở cho phụ nữ sinh đủ hai con được thông qua, đó sẽ là động lực rất lớn để chúng tôi sinh thêm bé nữa”, chị Trang cho biết thêm.
Theo GS, TS Nguyễn Đình Cử, nguyên Viện trưởng Viện Dân số và các vấn đề xã hội (Trường Đại học Kinh tế Quốc dân), đề xuất về chính sách hỗ trợ nhà ở xã hội cho phụ nữ sinh đủ hai con là phù hợp, thiết thực nhưng chưa đủ. Đất nước, xã hội không thể phát triển bền vững nếu xu hướng lười sinh con, thậm chí không sinh con lan rộng. Thay đổi một xu hướng lớn như vậy đòi hỏi Nhà nước phải có chính sách tổng thể, đồng bộ và kiên trì thực hiện trong dài hạn. “Cùng với chính sách hỗ trợ nhà ở xã hội, Nhà nước cần hỗ trợ sinh sản, chữa vô sinh hiếm muộn, chế độ làm việc linh hoạt cho cha mẹ nuôi con nhỏ, ưu đãi học phí, dịch vụ chăm sóc trẻ em... Bởi những đứa trẻ lớn lên không chỉ mang lại lợi ích, hạnh phúc cho gia đình mà còn trở thành chiến sĩ bảo vệ Tổ quốc, lao động cho doanh nghiệp, xây dựng đất nước”.
Đề xuất chính sách hỗ trợ nhà ở xã hội đối với phụ nữ sinh đủ hai con nếu được thiết kế và triển khai đúng hướng có thể là một mắt xích quan trọng trong nỗ lực nâng mức sinh và bảo đảm an sinh xã hội ở nước ta. Nhưng để chính sách này phát huy hiệu quả như mong muốn thì phải có sự phối hợp liên ngành, một lộ trình bài bản và minh bạch. Đồng thời, chính sách cũng phải đặt trong tổng thể chiến lược phát triển dân số dài hạn để trẻ em được sinh ra và phát triển trong một môi trường ổn định, có nhà ở, dịch vụ chăm sóc sức khỏe, giáo dục và cơ hội việc làm.
