Đề xuất loại trái phiếu gần như 'tuyệt đối an toàn', miễn thuế kinh doanh trái phiếu

VAFI vừa có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) về việc đề xuất các giải pháp tăng cường huy động vốn dài hạn cho nền kinh tế với lãi suất huy động giảm mạnh.

Theo VAFI, lãi suất trái phiếu Chính phủ, trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) hiện hành và trong các năm qua còn rất cao so với các nước trong khu vực và các quốc gia phát triển (cao hơn 2 lần về trái phiếu Chính phủ và gấp 3 lần về TPDN). Mặt khác, Việt Nam chưa tạo dựng được khuôn khổ pháp lý an toàn hiệu quả cho khu vực dân cư tham gia đông đảo tích cực vào thị trường trái phiếu.

VAFI đề xuất giảm thuế kinh doanh trái phiếu để kích thích thị trường huy động vốn dài hạn.

Những trường hợp phát hành TPDN đầy rủi ro cho các nhà đầu tư cá nhân như Tân Hoàng Minh, Vạn Thịnh Phát... cần rút ra các bài học sâu sắc và quan trọng hơn là cần các giải pháp gần như tuyệt đối an toàn để thu hút đông đảo nhân dân tích cực tham gia đầu tư thị trường trái phiếu.

Vì vậy, VAFI đề xuất Chính phủ cần tạo lập khung khổ pháp lý gần như tuyệt đối an toàn cho nhà đầu tư cá nhân tham gia thị trường trái phiếu, với các loại trái phiếu gần như “tuyệt đối an toàn”. Đây là nhóm trái phiếu được bảo lãnh thanh toán tiền lãi và vốn gốc đúng hạn trong mọi tình huống, nhưng có thể có rủi ro nhỏ như lạm phát, tiền mất giá.

Trong đó, xây dựng trái phiếu do các ngân hàng kinh doanh hiệu quả, tình hình tài chính lành mạnh phát hành và được NHNN bảo lãnh thanh toán. Đây là giải pháp được VAFI đánh giá là “cực kỳ quan trọng”.

Theo đó, loại trái phiếu này có các tiêu chí gồm: ngân hàng đủ điều kiện niêm yết trên HoSE; có quy định để trong mọi tình huống, các ngân hàng thương mại vẫn đủ khả năng thanh toán lãi và vốn trái phiếu.

Đặc biệt là cần có quy định cho phép NHNN bảo lãnh trái phiếu loại này khi phát hành cho nhà đầu tư cá nhân.

Đồng thời, VAFI đề xuất loại trái phiếu do chính quyền địa phương phát hành và do tổ chức tài chính Nhà nước phát hành và được Bộ Tài chính bảo lãnh thanh toán.

Ngoài ra, VAFI đề xuất miễn các loại thuế về kinh doanh trái phiếu cho nhà đầu tư cá nhân và tổ chức.

Cụ thể, VAFI đề xuất nên miễn thuế thu nhập doanh nghiệp cho các tổ chức đầu tư trái phiếu. Theo Hiệp hội này, nếu trái phiếu phát hành có lãi suất huy động trên 10%/năm thì chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp chiếm khoảng 2%/năm, còn trái phiếu có lãi suất huy động dưới 10%/năm thì chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp khoảng 1,5%. Nếu miễn loại thuế này thì lãi suất huy động cũng gần như được giảm tương ứng thêm 1,5%- 2%/năm.

Việc miễn thuế này không làm lợi cho tổ chức mua trái phiếu mà chỉ có lợi cho tổ chức phát hành, trong đó hưởng lợi nhất là trái phiếu Chính phủ vì Nhà nước là nhà đầu tư lớn nhất trên thị trường trái phiếu.

Theo lập luận của VAFI, nếu đứng trên bình diện kinh tế vĩ mô thì lãi suất cho vay giảm, hệ thống các doanh nghiệp được giảm chi phí đi vay và từ đó kích thích nền kinh tế phát triển mạnh hơn. Ngân sách nhà nước cũng có thể giảm một phần nhỏ từ thuế thu nhập về lãi trái phiếu nhưng trên quan điểm chi phí lợi ích thì Nhà nước bỏ ra 1 đồng vốn mà thu được lợi ích gấp 100 lần.

Ngoài ra, VAFI cũng đề xuất miễn thuế lợi tức, thuế chuyển nhượng trái phiếu cho nhà đầu tư cá nhân để kích thích thị trường huy động vốn dài hạn phát triển.

Theo Hiệp hội, từ trước tới nay, tiền gửi tiết kiệm của khu vực dân cư không bị đánh thuế nhưng nếu nhà đầu tư cá nhân đầu tư vào trái phiếu thì phải chịu thuế lợi tức ở mức 5%/năm và chịu thuế chuyển nhượng trái phiếu 0,1% trên giá trị giao dịch. Chính vì bất cập này nên việc đầu tư vào trái phiếu kém hấp dẫn hơn nhiều so với tiền gửi tiết kiệm ngắn hạn.

Ngoài ra, về phương diện kinh tế vĩ mô thì cần nhiều giải pháp để hệ thống ngân hàng thương mại dễ dàng huy động vốn dài hạn và cho vay dài hạn, đồng thời nguồn vốn huy động dài hạn phải nhiều thì sẽ góp phần giảm lãi suất phát hành trái phiếu dài hạn và từ đó góp phần hạ mặt bằng huy động vốn và từ đó lãi suất cho hệ thống doanh nghiệp vay dài hạn sẽ được giảm.

Do đó, VAFI cho rằng, việc miễn các loại thuế này cũng không làm lợi cho nhà đầu tư cá nhân mà chỉ lợi cho nền kinh tế. Khi miễn thuế này thì lãi suất huy động dài hạn cũng giảm theo.

Thanh Hoa