Đề xuất lùi thời điểm tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với thuốc lá

Dự thảo sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) đề xuất mặt hàng thuốc lá sẽ chịu thuế theo nguyên tắc giữ nguyên thuế TTĐB theo tỷ lệ 75% và bổ sung thuế tuyệt đối theo 2 phương án: Phương án 1: năm 2026 là 2.000 đồng/bao và mỗi năm tăng thêm 2.000 đồng/bao cho đến 2030 là 10.000 đồng/bao; Phương án 2: năm 2026 là 5.000 đồng/bao và mỗi năm tăng thêm 1.000 đồng/bao cho đến 2030 là 10.000 đồng/bao.

Theo ông Nguyễn Chí Nhân, Tổng thư ký Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam (VTA) nếu không thận trọng thì nhiều doanh nghiệp thuốc lá trong nước có nguy cơ đóng cửa, phá sản vì các Phương án theo đề xuất trong Dự thảo Luật thuế TTĐB (sửa đổi) có mức tăng quá cao so với thời gian trước, hiện tại và chưa có tiền lệ (thời gian trước và hiện tại đang áp dụng thuế TTĐB theo tỷ lệ: năm 2015 là 65%, năm 2016 là 70%, năm 2019 đến nay là 75%; như vậy mức tăng có sự ổn định với mỗi lần điều chỉnh tăng 5%).

Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch VTCA.

Bà Đinh Thị Quỳnh Vân, Chủ tịch PwC đánh giá, với phương án tăng thuế TTĐB với thuốc lá tổng sản lượng tiêu thụ ngành, sản lượng thuốc lá hợp pháp dự báo giảm mạnh. Sản lượng thuốc lá lậu có thể tiệm cận, thậm chí vượt thuốc lá hợp pháp. Trong khi đó thu ngân sách nhà nước giảm tới 10% và doanh thu của doanh nghiệp giảm trên 40%.

Do đó, PwC kiến nghị cần xem xét, đánh giá cẩn trọng các tác động của kế hoạch tăng thuế từ mọi khía cạnh; giãn tiến độ tăng thuế, tránh tăng sốc như đề xuất tại Dự thảo Luật Thuế TTĐB gây ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường và ngành; Cần có biện pháp chống buôn lậu hiệu quả.

Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam cho rằng, thuế TTĐB với thuốc lá cần được tính toán mức tăng và lộ trình phù hợp hơn với thực trạng của ngành thuốc lá, với các thách thức khó khăn trong chi phí đầu vào và môi trường hoạt động phức tạp trước diễn biến thuốc lá lậu để đạt được một cách hài hòa các mục tiêu: giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong cộng đồng, nhưng cũng giúp đảm bảo sự ổn định trong thu ngân sách nhà nước, hạn chế sự gia tăng đột biến của thuốc lá nhập lậu, từ đó bảo vệ và hỗ trợ ngành thuốc lá nội địa tái chuyển đổi máy móc để sản xuất cơ cấu sản phẩm có giá bán cao hơn, chất lượng tốt hơn, ít độc hại hơn.

Theo đó, Tổng thư ký Hiệp hội đề xuất phương án năm 2026 áp thuế TTĐB tuyệt đối với mức 2.000 đồng/bao, sau 2 năm tăng thêm 2.000 đồng/bao và đến năm 2030 là 6.000 đồng/bao.

“Phương án này vừa đảm bảo tăng thu ngân sách của nhà nước vừa tạo điều kiện cho các doanh nghiệp trong nước có đủ thời gian để xây dựng chiến lược giá và phương án kinh doanh để có thể cạnh tranh và ngăn chặn thuốc lá nhập lậu tăng “sốc” từ đó đáp ứng được mục tiêu giảm tỷ lệ người hút thuốc lá như Chiến lược quốc gia về phòng, chống tác hại của thuốc lá đã đề ra”, ông Nguyễn Chí Nhân kiến nghị.

Ông Nguyễn Chí Nhân, Tổng thư ký Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam.

Theo bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế (VTCA) Việt Nam, cần nghiên cứu cân nhắc mức độ tăng về mức thuế tuyệt đối, tăng tỷ lệ thuế suất cũng như lộ trình tăng hợp lý để đảm đảm duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh, công ăn việc làm của người lao động trong chuỗi cung ứng từ khâu trồng nguyên liệu của nông dân, nhà máy sản xuất, kinh doanh thương mại. Từ đó, tạo điều kiện để ổn định thị trường, giúp doanh nghiệp, người tiêu dùng thích nghi với việc tăng dần thuế đến năm 2030, tránh bị sốc do tăng nhanh, đột ngột.

Chủ tịch VTCA nhấn mạnh, hiện tại, doanh nghiệp đang gặp nhiều khó khăn, nhà nước cũng đang giảm thuế đất, thuế VAT, nên cân nhắc chưa tăng thuế TTĐB đối với thuốc lá trong giai này. Đồng thời, VTCA cũng kiến nghị tính toán mức phương án tăng thuế tuyệt đối và giãn cách thời gian tăng, thay vì hàng năm thì nên tăng 2 năm một lần để có thể đến năm 2030 mức thuế tuyệt đối của thuốc lá điếu tăng khoảng 5.000đ/bao.

An Nhiên