Đề xuất mức phí cao tốc do Nhà nước đầu tư

Trong đó nêu rõ việc xác định mức thu phí cần đảm bảo chi phí quản lý, vận hành, bảo trì đường cao tốc, đồng thời tính đến chính sách phát triển kinh tế - xã hội của Nhà nước. Theo đó, các mức thu phí được xây dựng dựa trên nguyên tắc công khai, minh bạch, và dựa trên lợi ích thực tế mà người sử dụng đường cao tốc được hưởng.

Dự thảo Nghị định này gồm 4 chương, 13 điều, đề cập đến các điều kiện, thời điểm thực hiện việc thu phí đường bộ cao tốc, cũng như chế độ thu, nộp, miễn, quản lý và sử dụng nguồn thu phí. Việc ban hành nghị định nhằm hoàn thiện cơ sở pháp lý, quy định rõ ràng về các đối tượng thu phí, cũng như phương án tổ chức thực hiện để đảm bảo tính khả thi.

Theo dự thảo, chỉ sau khi các tuyến đường cao tốc được thiết kế, đầu tư và xây dựng theo tiêu chuẩn kỹ thuật hiện hành, việc thu phí mới được phép tiến hành. Đối với các dự án cao tốc được phê duyệt trước khi Luật Đường bộ có hiệu lực, việc thu phí sẽ được triển khai sau khi hoàn tất các công trình cần thiết như trạm thu phí, hệ thống phần mềm, thiết bị hỗ trợ thu phí, và các dịch vụ công tại các trạm dừng nghỉ.

Bộ GTVT đề xuất 5 mức phí cao tốc do Nhà nước đầu tư.

Ngoài ra, cơ quan quản lý đường bộ cao tốc sẽ phải lập Đề án khai thác tài sản để trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Thời điểm và tuyến đường thu phí sẽ được xác định cụ thể trong Đề án này.

Liên quan đến mức phí, Bộ GTVT đề xuất rằng đường cao tốc đáp ứng đầy đủ các điều kiện triển khai thu phí sẽ áp dụng mức phí tương đương 70% lợi ích thu được khi sử dụng đường cao tốc, khoảng 1.300 đồng/km/xe. Đối với các dự án chưa đáp ứng đầy đủ các yêu cầu theo Luật Đường bộ, mức phí đề xuất là 50% lợi ích thu được, tương đương khoảng 900 đồng/km/xe.

Dự kiến, sau khi triển khai thu phí đối với 10 tuyến cao tốc hiện đang khai thác, tổng số phí thu được hàng năm sẽ vào khoảng 3.210 tỷ đồng, trong đó, số tiền nộp vào ngân sách nhà nước đạt khoảng 2.850 tỷ đồng.

Bộ GTVT lý giải rằng, mức phí được đưa ra nhằm đảm bảo bù đắp chi phí quản lý và bảo trì, đồng thời tính đến các chính sách kinh tế - xã hội của Nhà nước, với mục tiêu cuối cùng là công khai, minh bạch và phù hợp với lợi ích người sử dụng.

Danh sách 10 tuyến cao tốc dự kiến thu phí gồm có: Hà Nội - Thái Nguyên, TP.HCM - Trung Lương, Mai Sơn - Quốc lộ 45, Quốc lộ 45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu, Cam Lộ - La Sơn, La Sơn - Hòa Liên, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây, và Mỹ Thuận - Cần Thơ.

Đáng chú ý, Bộ GTVT khẳng định sẽ không có tình trạng “phí chồng phí” khi người tham gia giao thông có quyền lựa chọn giữa sử dụng đường quốc lộ (không thu phí) và đường cao tốc (có thu phí). Mức thu phí đường cao tốc sẽ thấp hơn lợi ích thực tế mà người sử dụng thu được khi lưu thông trên đường.

Với các tuyến cao tốc được Nhà nước đầu tư trước năm 2020, phương tiện lưu thông trên cao tốc sẽ thu được lợi ích bình quân 4.824 đồng/km/xe, với 25% từ tiết kiệm chi phí vận hành và 75% từ tiết kiệm thời gian. Các lợi ích này sẽ được chia sẻ một phần cho Nhà nước thông qua mức thu phí, nhằm đảm bảo sự công bằng cho cả hai bên.

Có thể nói, dự thảo Nghị định về thu phí đường bộ cao tốc là một phần trong chiến lược tổng thể của Bộ GTVT nhằm nâng cao chất lượng hạ tầng giao thông, đảm bảo an toàn và hiệu quả cho người tham gia giao thông. Bộ GTVT cũng nhấn mạnh rằng, việc thu phí là cần thiết để duy trì và nâng cấp hệ thống đường cao tốc, đảm bảo sự bền vững trong dài hạn.

Theo đó, việc thu phí không chỉ nhằm bù đắp chi phí mà còn tạo nguồn lực để tái đầu tư, cải thiện cơ sở hạ tầng. Bộ cũng cam kết sẽ thực hiện việc thu phí một cách minh bạch, với các điều kiện và mức phí rõ ràng để người dân có thể dễ dàng theo dõi và giám sát.

Ngoài ra, dự thảo cũng đề cập đến việc nâng cao công nghệ thu phí nhằm giảm thiểu thời gian chờ đợi tại các trạm thu phí, giúp người tham gia giao thông có trải nghiệm tốt hơn. Công nghệ thu phí không dừng (ETC) sẽ tiếp tục được đẩy mạnh áp dụng trên toàn bộ hệ thống cao tốc, giúp cải thiện tốc độ lưu thông và giảm tắc nghẽn giao thông tại các trạm.

Lê Hồng