Đề xuất nhiều quy định mới về hưởng bảo hiểm thất nghiệp

Bộ Nội vụ vừa trình Bộ Tư pháp dự thảo nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Việc làm (sửa đổi) về bảo hiểm thất nghiệp. Luật này đã được Quốc hội thông qua, có hiệu lực từ đầu năm 2026.

Không bảo lưu thời gian đóng dôi dư

Theo dự thảo, tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm thất nghiệp là tiền lương tháng gồm mức lương theo công việc hoặc chức danh, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác được thỏa thuận trả thường xuyên, ổn định trong mỗi kỳ trả lương.

Các khoản bổ sung này phải có mức tiền cụ thể, ghi trong hợp đồng lao động và được chi trả ổn định. Những khoản biến động theo năng suất, chất lượng công việc hay hiệu quả lao động sẽ không tính vào tiền lương đóng bảo hiểm thất nghiệp.

Nhiều người tìm kiếm việc làm tại Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội. Ảnh: H.C.E.S

Theo Bộ Nội vụ, mức đóng này bảo đảm khả năng chi trả, an toàn quỹ và tiếp tục không cần hỗ trợ từ ngân sách Nhà nước trong 3 năm tới.

Dự thảo cũng đề xuất miễn đóng bảo hiểm thất nghiệp tối đa 1 năm đối với doanh nghiệp sử dụng lao động là người khuyết tật.

Bộ Nội vụ cho biết hiện cả nước có khoảng 6,4 triệu người khuyết tật, trong đó 31% (tức khoảng 2 triệu người) có khả năng lao động. Nếu 10% trong số này tham gia thị trường lao động với mức lương bình quân 6 triệu đồng/tháng thì số tiền giảm đóng bảo hiểm thất nghiệp khoảng 144 tỉ đồng/năm. “Mức giảm này vẫn bảo đảm an toàn Quỹ bảo hiểm thất nghiệp và không phát sinh thêm thủ tục hành chính…”- đại diện cơ quan soạn thảo nói.

Người lao động có thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp từ trên 36 tháng đến đủ 144 tháng mà chưa được giải quyết hưởng trợ cấp thất nghiệp sẽ được bảo lưu thời gian đóng. Tuy nhiên, nếu đã đóng trên 144 tháng thì phần thời gian chưa được hưởng trợ cấp sẽ không được bảo lưu.

Nhiều vấn đề còn có ý kiến khác nhau

Đáng chú ý, trong dự thảo bổ sung quy định về hỗ trợ học nghề: Với khóa học đến 3 tháng, mức hỗ trợ tối đa không quá 4,5 triệu đồng/người/khóa; khóa học trên 3 tháng, mức hỗ trợ tối đa 1,5 triệu đồng/người/tháng. Người học còn được hỗ trợ tiền ăn 50.000 đồng/ngày thực học, tối đa 6 tháng.

Kinh phí đào tạo sẽ được thanh toán cho cơ sở đào tạo, còn tiền ăn chi trực tiếp cho người học. Bộ Nội vụ khẳng định mức hỗ trợ này đã được tính toán kỹ, vừa bảo đảm an toàn Quỹ bảo hiểm thất nghiệp 5 năm tới, vừa khuyến khích người lao động học nghề, nâng cao kỹ năng, sớm quay lại thị trường lao động.

Liên quan đến các quy định trên, Sở Nội vụ TP.HCM và Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đề nghị bổ sung trường hợp người lao động đóng bảo hiểm thất nghiệp trên 144 tháng vẫn được bảo lưu thời gian đóng. Cụ thể, nên cho bảo lưu thời gian từ trên 144 tháng đến 180 tháng để bảo đảm quyền lợi cho người lao động có thời gian đóng dài nhưng chưa đủ 15 năm đóng bảo hiểm xã hội.

TP.HCM cũng đề nghị xem xét giảm tỉ lệ đóng bảo hiểm thất nghiệp cho nhóm này, chẳng hạn giảm mức đóng của người lao động từ 1% xuống còn 0,9%.

Còn Bộ Tài chính thì đề nghị giảm mức hỗ trợ tiền ăn từ 50.000 đồng xuống còn 30.000 đồng/ngày thực học, đồng thời quy định rõ số ngày học nghề tối thiểu trong 1 tháng để làm căn cứ xác định mức hỗ trợ.

Trước các góp ý này, cơ quan soạn thảo cho rằng việc hỗ trợ tiền ăn là cần thiết để người thất nghiệp có thể theo học nghề. Mức 50.000 đồng/ngày được tham khảo từ chính sách hiện hành, phù hợp với điều kiện kinh tế hiện nay.

Về đề xuất bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp trên 144 tháng, cơ quan soạn thảo giải thích: Đây là loại hình bảo hiểm ngắn hạn, mang tính chia sẻ rủi ro cao, lấy số đông bù số ít. Trợ cấp thất nghiệp chỉ nhằm hỗ trợ một phần thu nhập khi người lao động mất việc nên cần khống chế tối đa 12 tháng hưởng và không bảo lưu thời gian đóng trên 144 tháng.

Quy định này nhằm bảo đảm an toàn Quỹ bảo hiểm thất nghiệp và tránh trục lợi chính sách, khi người lao động có thể xin hưởng trợ cấp thất nghiệp nhiều lần trước khi nghỉ hưu. Cơ quan soạn thảo nhấn mạnh, vấn đề này đã được Quốc hội thảo luận và thống nhất trong quá trình thông qua Luật Việc làm (sửa đổi).

Mức hưởng trợ cấp bảo hiểm thất nghiệp hằng tháng của người lao động tối đa không quá 5 lần mức lương tối thiểu vùng đã đóng bảo hiểm thất nghiệp theo quy định của Bộ luật Lao động tại thời điểm chấm dứt hợp đồng lao động.

VIẾT LONG