Đề xuất quản lý chất lượng giáo dục trong bối cảnh hợp đồng giáo viên theo Nghị định 111/2022/NĐ-CP

Việc này khiến nhiều người băn khoăn về chất lượng giáo dục của nhà trường, bởi giáo viên mới tốt nghiệp chưa có kinh nghiệm giảng dạy, chưa trải qua thời gian tập sự (một chế độ đã được lược bỏ trong quy định hợp đồng lao động mới). Hơn nữa, khoảng cách giữa lý thuyết trên giảng đường và thực tế giảng dạy là khá lớn. Vì thế, theo người viết, nhà trường cần xây dựng cơ chế linh hoạt, đúng quy định để duy trì chất lượng giáo dục.

Cần có cơ chế thử việc đối với giáo viên mới tốt nghiệp trường sư phạm

Tuy Nghị định 111/2022/NĐ-CP không có quy định về chế độ tập sự nhưng nhà trường vẫn có các cơ chế để quản lý và đảm bảo chất lượng giáo dục ổn định, trong đó quan trọng nhất là chế độ thử việc theo Bộ luật Lao động 2019. Đây là cơ sở để nhà trường đánh giá năng lực của giáo viên, từ đó quyết định tiếp tục hợp đồng chính thức hoặc chấm dứt sau thử việc.

Hiểu cơ bản, giáo viên mới tốt nghiệp từ cao đẳng trở lên thuộc diện thứ 2, vì thế nhà trường có thể ký hợp đồng thử việc tối đa 60 ngày. Trong thời gian này, giáo viên sẽ tham gia vào các hoạt động trong hợp đồng như dạy học phù hợp với chuyên môn đào tạo, chủ nhiệm lớp và các hoạt động giáo dục khác. Đây là cơ sở pháp lý vững chắc để nhà trường đánh giá năng lực của giáo viên.

Cần xây dựng các chương trình hỗ trợ giáo viên mới

Mặc dù Nghị định 1112022/NĐ-CP không bắt buộc phải phân công giáo viên hướng dẫn, nhưng với giáo viên mới vào ngành, chắc chắn có nhiều bỡ ngỡ, chưa am hiểu quy định chuyên môn như hồ sơ sổ sách, cách thiết kế bài dạy theo mẫu của trường cũng như chưa có kinh nghiệm xử lý những tình huống sư phạm. Do đó, giáo viên mới phải chủ động, ham học hỏi và phải thật sự yêu nghề mới đảm bảo chất lượng công việc.

Về phía nhà trường, để giữ vững chất lượng dạy học, nhà trường nên xây dựng những biện pháp để hỗ trợ kịp thời ngay từ khi hợp đồng thử việc, thậm chí hỗ trợ trong suốt thời gian hợp đồng chính thức. Từ góc nhìn của một giáo viên bộ môn đồng thời cũng là tổ trưởng chuyên môn, người viết xin đề xuất một số biện pháp giúp đỡ giáo viên hợp đồng theo Nghị định 111/2022/NĐ-CP để hoàn thành kế hoạch giáo dục của nhà trường.

Thứ nhất là phát huy vai trò của tổ chuyên môn. Giáo viên hợp đồng cũng là một thành viên của tổ chuyên môn và phải tham gia sinh hoạt chung với tổ để cập nhật những thông tin liên quan. Vì thế, hiệu trưởng nên phân công cho tổ chuyên môn có trách nhiệm hỗ trợ và giám sát giáo viên mới.

Trong đó, tổ trưởng chuyên môn có trách nhiệm chính, hướng dẫn giáo viên hoàn thành hồ sơ theo quy định, nắm bắt chương trình giảng dạy, áp dụng phương pháp đặc thù của bộ môn và cách giải quyết các vấn đề phát sinh trong thời gian hợp đồng. Chẳng hạn, tổ trưởng chuyên môn sẽ cung cấp các mẫu hồ sơ cần có như kế hoạch bài dạy, kế hoạch giáo dục cá nhân, hoặc chia sẻ kinh nghiệm về cách ra đề kiểm tra, cách chấm bài và hướng dẫn cách làm hồ sơ.

Thứ hai là sự hỗ trợ từ đồng nghiệp trong hội đồng sư phạm. Sự hỗ trợ từ đồng nghiệp là yếu tố then chốt. Giáo viên cần chủ động học hỏi những thế hệ trước có nhiều kinh nghiệm để những hoạt động chuyên môn được phối hợp nhịp nhàng. Chắc chắn, họ sẽ sẵn sàng chia sẻ tài liệu và tận tình hướng dẫn. Môi trường hợp tác và học hỏi được đề cao, giáo viên sẽ nhanh chóng nâng cao năng lực chuyên môn. Ví dụ, giáo viên hợp đồng môn Ngữ văn chủ động kết nối với giáo viên cơ hữu sẽ giúp họ có nguồn tham khảo quý báu vận dụng sáng tạo vào thực tiễn.

Thứ ba là dự giờ và rút kinh nghiệm thường xuyên. Giáo viên mới có thể xin dự giờ những giáo viên có kinh nghiệm để học hỏi. Hoặc, tổ chuyên môn có thể tổ chức dự giờ giáo viên mới. Điều quan trọng là sau mỗi tiết dự giờ, tổ trưởng chuyên môn tổ chức rút kinh nghiệm mang tính xây dựng, tập trung vào những điểm cần cải thiện. Ví dụ như cách đặt câu hỏi, phân bổ thời gian và tương tác với học sinh. Nếu được trao đổi cởi mở thì giáo viên mới sẽ nhanh chóng nắm bắt được các kỹ năng cần thiết và tự tin hơn trong công việc, từ đó nâng cao chất lượng bài dạy.

Sau khi kết thúc thời gian thử việc, nếu giáo viên đủ tiêu chuẩn được quy định tại Khoản 1 Điều 8 của Nghị định 111/2022/NĐ-CP thì hiệu trưởng sẽ ký hợp đồng lao động chính thức. Ngược lại, nếu không đạt yêu cầu, hợp đồng thử việc sẽ chấm dứt, đảm bảo rằng những người không đủ năng lực sẽ không tiếp tục làm việc.

Nghị định 111/2022/NĐ-CP trong bối cảnh giáo dục hiện nay

Trong bối cảnh thiếu giáo viên trầm trọng, có thể xem Nghị định 111/2022/NĐ-CP là cơ sở pháp lý trong việc giải quyết tình trạng này, đồng thời Nghị định cũng thúc đẩy cơ chế phân cấp và tự chủ cho cơ sở giáo dục và hướng đến quyền lợi của giáo viên mới ra trường.

Thứ nhất là tạo điều kiện tuyển dụng nhanh chóng. Nghị định cho phép các trường học ký hợp đồng lao động có thời hạn với giáo viên để kịp thời lấp đầy các vị trí còn thiếu, thay vì phải chờ đợi các đợt thi tuyển viên chức chính thức mà chưa biết khi nào. Điều này tạo điều kiện cho hoạt động giảng dạy của trường học không bị gián đoạn.

Thứ hai là cải thiện chế độ cho giáo viên hợp đồng. Nghị định 111/2022/NĐ-CP hướng đến quyền lợi của giáo viên hợp đồng bằng các chế độ, chính sách (như tiền lương và các khoản bảo hiểm) tương đương với viên chức. Đặc biệt, thời gian làm việc hợp đồng được tính làm căn cứ để xếp lương nếu sau này giáo viên được tuyển dụng vào làm viên chức. Đây cũng là giải pháp làm cho công việc hợp đồng trở nên hấp dẫn hơn, có thể giữ chân giáo viên mới ra trường.

Thứ ba là thúc đẩy phân cấp và tự chủ trong giáo dục. Nghị định trao quyền tự chủ cho các đơn vị sự nghiệp công lập, cho phép nhà trường chủ động hơn trong việc quyết định nhu cầu nhân sự và sử dụng quỹ lương để thuê giáo viên hợp đồng. Từ đó, trường học sẽ linh hoạt hơn trong việc đáp ứng kịp thời nhu cầu giảng dạy và nâng cao hiệu quả hoạt động.

Tóm lại, Nghị định 111/2022/NĐ-CP đã mở ra một khung pháp lý vững chắc, giải quyết tình trạng thiếu giáo viên, đồng thời đảm bảo quyền lợi của người lao động. Điều quan trọng là việc duy trì và nâng cao chất lượng giáo dục vẫn phụ thuộc vào cách nhà trường áp dụng linh hoạt các biện pháp quản lý và hỗ trợ giáo viên mới một cách hiệu quả.

Khi các biện pháp hỗ trợ được triển khai đồng bộ, giáo viên mới không chỉ lấp đầy khoảng trống nhân sự mà còn trở thành những nhân tố tích cực, góp phần đổi mới và nâng cao chất lượng toàn diện của nhà trường.

Trần Văn Tâm