Đề xuất thí điểm cơ chế chỉ định chủ đầu tư nhà ở xã hội

Theo đó, đề xuất này nhằm cắt giảm đáng kể thời gian thực hiện thủ tục hành chính, tiết kiệm chi phí cho cả Nhà nước và doanh nghiệp, đồng thời đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án cấp bách.

Theo HoREA, một trong những trở ngại lớn nhất đối với các dự án nhà ở xã hội là quy trình đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư, đặc biệt khi sử dụng quỹ đất công. Hiện tại, khoản 1 Điều 84 Luật Nhà ở 2023 quy định rằng các dự án nhà ở xã hội có vốn Nhà nước phải tuân theo quy trình đầu tư công và xây dựng. Trong khi đó, đối với quỹ đất công, luật yêu cầu tổ chức đấu thầu nếu có từ hai nhà đầu tư trở lên quan tâm, khiến quy trình có thể kéo dài hơn 500 ngày.

HoREA đề xuất thí điểm cơ chế chỉ định chủ đầu tư để tiết kiệm thời gian

HoREA cho rằng, các quy định hiện hành đã kiểm soát chặt chẽ mức lợi nhuận của chủ đầu tư không vượt quá 10%, do đó việc đấu thầu không mang lại nhiều giá trị gia tăng nhưng lại làm kéo dài thời gian triển khai. Vì vậy, HoREA đề xuất Quốc hội ban hành nghị quyết thí điểm cho phép UBND cấp tỉnh được chỉ định chủ đầu tư đối với quỹ đất công, giúp rút ngắn đáng kể thủ tục và đẩy nhanh tiến độ xây dựng.

Bên cạnh nhà ở xã hội, HoREA cũng kiến nghị thí điểm cơ chế chỉ định chủ đầu tư đối với dự án nhà lưu trú công nhân ngoài khu công nghiệp. Theo Luật Nhà ở 2023, chỉ có cơ chế phát triển nhà lưu trú trong khu công nghiệp, nhưng thực tế tại nhiều địa phương, quỹ đất trong các khu công nghiệp cũ đã cạn kiệt, khiến công nhân gặp khó khăn trong việc tìm nơi ở.

HoREA đề xuất cho phép UBND cấp tỉnh chỉ định chủ đầu tư đối với quỹ đất công ngoài khu công nghiệp để phát triển nhà lưu trú công nhân. Đồng thời, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cũng có thể tham gia làm chủ đầu tư nếu dự án sử dụng nguồn vốn công đoàn.

Ngoài ra, Luật Nhà ở 2023 quy định rằng các dự án nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp phải được Ban quản lý khu công nghiệp phê duyệt, nhưng chưa có hướng dẫn cho các dự án ngoài khu công nghiệp. Việc ban hành nghị quyết thí điểm sẽ giúp lấp đầy khoảng trống pháp lý này, tạo điều kiện để phát triển mô hình nhà ở phù hợp với thực tiễn.

Một nội dung quan trọng khác trong đề xuất của HoREA là cơ chế chỉ định chủ đầu tư đối với dự án nhà ở dành cho lực lượng vũ trang. Hiện nay, Bộ Quốc phòng có doanh nghiệp bất động sản nhưng Bộ Công an chưa có đơn vị nào đảm nhiệm chức năng này. Trong khi đó, nhiều dự án nhà ở cho cán bộ, chiến sĩ đã được thực hiện theo hình thức hợp tác với doanh nghiệp bên ngoài, như dự án Chung cư Bộ Công an tại TP.HCM do Công ty CP Đầu tư Phú Cường đầu tư.

Nghị quyết 171/2024/QH15 của Quốc hội đã cho phép Bộ Quốc phòng và Bộ Công an triển khai thí điểm các dự án trên quỹ đất quốc phòng, an ninh đã quy hoạch chuyển đổi nhưng chưa bàn giao cho địa phương. Hiện tại, Luật Nhà ở 2023 quy định các dự án nhà ở thương mại trên quỹ đất này phải dành 20% quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội.

HoREA đề xuất cơ chế chỉ định chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội cho lực lượng vũ trang

Do đó, HoREA đề xuất cho phép Bộ Quốc phòng và Bộ Công an chỉ định doanh nghiệp trực thuộc (nếu có) hoặc lựa chọn nhà đầu tư đủ điều kiện theo Luật Kinh doanh Bất động sản. Cơ chế này sẽ giúp rút ngắn đáng kể thời gian phê duyệt và triển khai, đồng thời đảm bảo tính đặc thù trong quản lý đất quốc phòng, an ninh.

Theo HoREA, những bất cập trong quy trình đấu thầu và phê duyệt hiện nay đang làm chậm tiến độ triển khai nhà ở xã hội, ảnh hưởng đến mục tiêu đảm bảo chỗ ở cho người thu nhập thấp, công nhân và lực lượng vũ trang. Việc thí điểm cơ chế chỉ định chủ đầu tư sẽ giúp đẩy nhanh tiến độ, tối ưu hóa nguồn lực, đồng thời vẫn đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong quản lý dự án.

Nếu được Quốc hội chấp thuận, cơ chế này không chỉ rút ngắn hơn 500 ngày thủ tục mà còn góp phần giải quyết bài toán nhà ở một cách linh hoạt và thực tế hơn, đáp ứng nhu cầu bức thiết của xã hội.

Hưng Nhật