Đề xuất xây dựng Luật Quản lý thuế thay thế: Yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh mới

Việc xây dựng một Luật Quản lý thuế thay thế là điều tất yếu để khắc phục những bất cập, bổ sung các quy định mới phù hợp với thực tiễn và đảm bảo sự đồng bộ trong hệ thống pháp luật.

Đẩy mạnh chuyển đổi số và hiện đại hóa công tác quản lý thuế

Bộ Tài chính mới đây đã công bố dự thảo Tờ trình đề nghị xây dựng dự án Luật Quản lý thuế thay thế. Theo Bộ Tài chính, Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14 được Quốc hội khóa XIV thông qua ngày 13/6/2019, có hiệu lực từ ngày 1/7/2020, đã mang lại nhiều tác động tích cực đối với nền kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, trước sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế trong nước cũng như bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, một số hạn chế, bất cập đã nảy sinh, đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc rà soát và sửa đổi nhằm đảm bảo tính đồng bộ, minh bạch của hệ thống pháp luật, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi hơn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Trong quá trình thực thi, Luật Quản lý thuế năm 2019 đã chứng minh được vai trò quan trọng trong việc tạo lập một khung pháp lý thống nhất, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý thuế. Tuy nhiên, sự biến động nhanh chóng của nền kinh tế toàn cầu cũng như sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế số, thương mại điện tử và giao dịch xuyên biên giới đã đặt ra những thách thức mới trong công tác quản lý thuế.

Hơn nữa, từ năm 2019 đến nay, Quốc hội đã ban hành một số nghị quyết và đạo luật có ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thống pháp luật thuế, dẫn đến tình trạng chưa đồng bộ giữa các quy định pháp lý hiện hành. Trước những yêu cầu đó, việc xây dựng một Luật Quản lý thuế thay thế là điều tất yếu để khắc phục những bất cập, bổ sung các quy định mới phù hợp với thực tiễn và đảm bảo sự đồng bộ trong hệ thống pháp luật.

Bộ Tài chính cho biết việc xây dựng Luật Quản lý thuế thay thế nhằm hướng đến nhiều mục tiêu quan trọng. Trước hết, Luật mới sẽ tập trung vào việc đẩy mạnh chuyển đổi số và hiện đại hóa công tác quản lý thuế, trong đó việc ứng dụng công nghệ thông tin hiện đại, có tính liên kết và tích hợp dữ liệu là yếu tố cốt lõi. Quá trình chuyển đổi số này sẽ giúp nâng cao hiệu quả quản lý, giảm thiểu rủi ro trong công tác thu thuế và tạo thuận lợi cho người nộp thuế. Bên cạnh đó, việc đổi mới toàn diện hoạt động quản lý thuế theo hướng hiện đại, hiệu quả, minh bạch sẽ giúp hệ thống thuế vận hành thống nhất, công khai, dựa trên ba nền tảng cơ bản là thể chế chính sách thuế rõ ràng, quy trình thủ tục hành chính thuế đơn giản và phù hợp với thông lệ quốc tế.

Một trong những mục tiêu quan trọng khác của dự án Luật Quản lý thuế thay thế là khắc phục những bất cập của luật hiện hành, đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ với các văn bản pháp luật liên quan.

Một điểm nhấn quan trọng trong dự án luật mới là việc cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính trong lĩnh vực thuế. Việc này sẽ được thực hiện thông qua việc đơn giản hóa quy trình quản lý thuế, đổi mới các nội dung và điều luật nhằm đảm bảo tính rõ ràng, minh bạch, tạo điều kiện thuận lợi cho người nộp thuế. Công tác cải cách thủ tục hành chính sẽ gắn liền với việc thực hiện quản lý thuế điện tử, giúp doanh nghiệp và người dân dễ dàng tuân thủ nghĩa vụ thuế, đồng thời góp phần nâng cao hiệu quả thu ngân sách nhà nước.

Bên cạnh đó, một mục tiêu không kém phần quan trọng là nâng cao năng lực quản lý thuế, tăng cường các biện pháp phòng chống trốn thuế, thất thu và nợ thuế. Bộ Tài chính đề xuất luật mới sẽ đặt trọng tâm vào việc xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan nhà nước với các tổ chức và cá nhân có liên quan nhằm thực hiện tốt công tác thu thuế và quản lý thuế. Việc tăng cường kiểm soát cũng sẽ giúp phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi gian lận, đảm bảo sự công bằng trong thực hiện nghĩa vụ thuế.

Áp dụng các quy trình mới theo hướng đơn giản, thuận tiện

Dự thảo Luật Quản lý thuế thay thế cũng nhấn mạnh quan điểm về việc thể chế hóa đường lối, chủ trương của Đảng và Nhà nước trong việc hiện đại hóa công tác quản lý thuế. Việc tái thiết kế quy trình quản lý thuế theo hướng ứng dụng công nghệ thông tin hiện đại sẽ giúp nâng cao hiệu quả quản lý, đồng thời phù hợp với mô hình tổ chức bộ máy cơ quan thuế các cấp theo hướng tinh gọn, đảm bảo tính hiệu lực và hiệu quả.

Cùng với đó, Luật mới sẽ tập trung vào việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong quản lý thuế, đơn giản hóa các thủ tục hành chính liên quan đến đăng ký thuế, kê khai thuế, nộp thuế, hoàn thuế và miễn, giảm thuế. Việc áp dụng các quy trình mới theo hướng đơn giản, thuận tiện sẽ giúp nâng cao tính minh bạch, tạo điều kiện thuận lợi cho người nộp thuế cũng như cơ quan quản lý thuế trong việc thực hiện nghĩa vụ và chức năng của mình.

Ngoài ra, dự thảo Luật cũng đặt mục tiêu đảm bảo nguồn thu ngân sách nhà nước, góp phần vào mục tiêu phát triển kinh tế giai đoạn 2026-2030. Để làm được điều này, Luật mới sẽ thúc đẩy sự tuân thủ tự nguyện của người nộp thuế trên cơ sở phân loại mức độ tuân thủ pháp luật và đánh giá rủi ro. Đồng thời, các quy định về quản lý thuế sẽ được hoàn thiện nhằm phù hợp với sự phát triển của các lĩnh vực kinh tế mới như kinh tế số, kinh tế chia sẻ, giao dịch xuyên biên giới và sản xuất thông minh.

Dự thảo cũng nhấn mạnh các nội dung quan trọng về pháp luật quản lý thuế đã được thực tiễn chứng minh qua triển khai thực hiện cần được luật hóa nhằm đảm bảo tính minh bạch và nâng cao cơ sở pháp lý. Việc này sẽ giúp hệ thống pháp luật thuế trở nên rõ ràng hơn, tránh những bất cập phát sinh trong quá trình áp dụng.

Bộ Tài chính khẳng định, Luật Quản lý thuế thay thế sẽ được xây dựng theo hướng bảo đảm tính khả thi và hiệu quả, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi nhất cho cả cơ quan quản lý thuế và người nộp thuế trong việc thực hiện nghĩa vụ của mình.

Thùy Linh