Di sản văn hóa giữa lòng Đồng Nai

Tượng đài Lý Thái Tổ trong không gian Vườn tượng Danh nhân văn hóa Trấn Biên đã và đang được chỉnh trang. Ảnh: My Ny

Không chỉ là điểm đến văn hóa đặc sắc, khuôn viên Văn miếu Trấn Biên cùng nhiều hạng mục công trình xung quanh đang được chỉnh trang, đáp ứng nhu cầu tham quan, học tập và sinh hoạt của người dân Đồng Nai và du khách thập phương.

Chỉnh trang một số hạng mục xung quanh văn miếu

Nhằm đảm bảo cảnh quan, vệ sinh môi trường và duy tu, bảo dưỡng các hạng mục công trình tại Văn miếu Trấn Biên, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Trường Sơn đã có Văn bản số 2285/UBND-KGVX ngày 1-8-2025 gửi các sở và UBND phường Trấn Biên. Trong đó, UBND tỉnh giao Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan chỉnh trang khu vực xung quanh văn miếu. Các nhiệm vụ gồm: dọn dẹp vệ sinh, cải tạo đường đi, bố trí bãi xe, phân công lực lượng bảo vệ trực 24/24 giờ, xây dựng phương án đấu thầu công tác quản lý công viên văn miếu.

Thực hiện chỉ đạo này, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch giao Bảo tàng Đồng Nai phối hợp với đơn vị liên quan chỉnh trang một số hạng mục công trình. Trong đó có di dời cây đa và bia của cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn Không quân 935 trồng vào vị trí bên trong và dọn sạch các ghế đá đã hư hỏng, tạo lối đi thông thoáng vào khuôn viên di tích; vệ sinh khu vực nhân dân thường dâng hương tại núi đá gần tượng đài Lý Thái Tổ.

Đối với các ngôi nhà xuống cấp tại khu vực Vườn tượng Danh nhân văn hóa Trấn Biên, đơn vị đã tiến hành chỉnh trang, vệ sinh bờ mái, mái ngói, sửa chữa các vị trí bị hư hỏng tường, tôn tạo lối đi xung quanh ngôi nhà Bắc Bộ và Trung Bộ. Đồng thời, trang bị 2 đèn năng lượng mặt trời có công suất 500W dùng để chiếu sáng khu vực nhà Trung Bộ và Nam Bộ; đảm bảo có người trực bảo vệ thường xuyên tại di tích…

Bà Lê Thị Hạnh, người dân sống gần khu vực Văn miếu Trấn Biên chia sẻ: “Bà con ở địa phương rất vui khi thấy tỉnh quan tâm chỉnh trang, dọn vệ sinh, tạo cảnh quan cho Vườn tượng Danh nhân văn hóa Trấn Biên. Các khu vực hồ nước, hoa sen nở rộ đã tạo nên khung cảnh rất đẹp, góp phần làm không gian nơi đây thêm hấp dẫn”.

Bảo tồn, phát huy giá trị di sản

Khởi dựng vào năm 1715, dưới thời chúa Nguyễn Phúc Chu, Văn miếu Trấn Biên được xem là văn miếu đầu tiên của vùng đất phương Nam. Đây không chỉ là nơi tôn vinh hiền tài mà còn là biểu tượng khẳng định tinh thần tôn sư trọng đạo của người dân Nam Bộ nói chung, Đồng Nai nói riêng. Trải qua hơn 3 thế kỷ với nhiều biến thiên của lịch sử, văn miếu không ít lần bị hư hại. Tuy nhiên, với nỗ lực bảo tồn, phát huy giá trị di sản, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Đồng Nai, công trình đã nhiều lần được trùng tu, tôn tạo, đưa nơi đây trở thành một thiết chế văn hóa, giáo dục tiêu biểu.

Hiện nay, Văn miếu Trấn Biên trở thành không gian diễn ra nhiều hoạt động ý nghĩa, gắn liền với đời sống tinh thần của nhân dân. Nổi bật như: Lễ Tết thầy, Lễ hội Hoa xuân, Hội Báo xuân, Ngày thơ Việt Nam và Ngày văn nghệ sĩ Đồng Nai; các lễ báo công, hay lễ viếng tiền nhân… Không chỉ dừng lại ở việc bảo tồn, gìn giữ và tôn vinh những giá trị truyền thống, văn miếu còn trở thành địa chỉ văn hóa đặc biệt, là nơi nhắc nhớ về cội nguồn, tưởng nhớ tổ tiên và làm sống dậy tinh thần hiếu học trên vùng đất Trấn Biên xưa.

TS Nguyễn Văn Quyết, Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt Nam - Nhật Bản tỉnh Đồng Nai chia sẻ: “Việc trùng tu, tôn tạo di tích, chỉnh trang các hạng mục xung quanh văn miếu không chỉ là trách nhiệm với di sản văn hóa mà còn tạo ra không gian sinh hoạt cộng đồng, gắn kết truyền thống hiếu học của ông cha với thế hệ trẻ hôm nay. Đây cũng sẽ là điểm nhấn quan trọng trong bản đồ du lịch văn hóa của Đồng Nai trong thời gian tới”.

Cũng tại Văn bản số 2285/UBND-KGVX, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Trường Sơn đã giao Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì, phối hợp với Sở Tài chính, các cơ quan, đơn vị liên quan rà soát toàn bộ nội dung Đề án Bảo tồn và phát huy giá trị di tích Văn miếu Trấn Biên đảm bảo phù hợp với quy định của pháp luật hiện hành, định hướng quy hoạch phát triển đô thị, văn hóa và du lịch của tỉnh.

Trong đó, đặc biệt lưu ý mức độ phù hợp với quy định của pháp luật về di sản văn hóa, đầu tư công và quản lý xây dựng; tính khả thi, hiệu quả, tiến độ các hạng mục; cơ chế phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị… Nghiên cứu, tham mưu đề xuất UBND tỉnh phương án huy động nguồn lực, trong đó ưu tiên xã hội hóa, thu hút doanh nghiệp, tổ chức cá nhân tham gia vào công tác bảo tồn và phát huy giá trị di tích.

Mới đây nhất, vào ngày 11-9, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Trường Sơn đã có văn bản gửi Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch yêu cầu sở nghiên cứu, đưa các nội dung kiến nghị, đề xuất vào Đề án Bảo tồn và phát huy giá trị di tích Văn miếu Trấn Biên, thực hiện bám sát theo đúng chỉ đạo của UBND tỉnh.

My Ny