Di sản văn hóa TPHCM: Giữ nền tảng, tạo động lực phát triển

Hội nghị tổng kết công tác di sản văn hóa năm 2025 trên địa bàn TPHCM và triển khai nhiệm vụ trọng tâm năm 2026

Dự hội nghị có các đồng chí: Phạm Định Phong, Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa (Bộ VH-TT-DL); các đồng chí Phó Giám đốc Sở VH-TT TPHCM: Nguyễn Minh Nhựt, Đỗ Phước Trung; Lê Tú Cẩm, Chủ tịch Hội Di sản văn hóa TPHCM; Nguyễn Thị Hậu, Tổng Thư ký Hội Khoa học Lịch sử TPHCM,… cùng đại diện các sở, ngành, địa phương và giới nghiên cứu.

Tiết mục văn nghệ mở đầu Hội nghị

Nhiều dấu ấn trong hoạt động bảo tàng

Hiện nay, TPHCM là địa phương có số lượng bảo tàng công lập được xếp hạng I nhiều nhất cả nước, với 7/9 bảo tàng đạt chuẩn.

Báo cáo tại hội nghị, ông Hoàng Nghị, Trưởng Phòng Di sản văn hóa (Sở VH-TT TPHCM), cho biết, hệ thống bảo tàng trên địa bàn tiếp tục khẳng định vai trò là thiết chế văn hóa quan trọng. Trong năm 2025, các bảo tàng đã tổ chức 189 cuộc trưng bày, triển lãm, gồm 58 trưng bày chuyên đề tại chỗ và 131 cuộc triển lãm lưu động, phục vụ đông đảo công chúng.

Hội nghị tổng kết công tác di sản văn hóa năm 2025 trên địa bàn TPHCM và triển khai nhiệm vụ trọng tâm năm 2026

Tổng lượt khách tham quan các bảo tàng thuộc Sở VH-TT TPHCM đạt 4.466.941, tăng 17,1% so với năm 2024. Đáng chú ý, số lượt khách được miễn phí vé trong các dịp lễ, kỷ niệm lên đến 625.364 lượt, cho thấy hiệu quả của chính sách đưa di sản đến gần hơn với người dân.

Một điểm nhấn nổi bật là trưng bày chuyên đề “Bảo vật quốc gia - Những kiệt tác di sản tại TPHCM”, lần đầu tiên quy tụ các bảo vật quốc gia đang được lưu giữ tại thành phố, đồng thời công bố quyết định công nhận Chõ gốm văn hóa Đông Sơn thuộc sưu tập tư nhân. Hiện TPHCM đang lưu giữ 23 bảo vật quốc gia, chủ yếu tại các bảo tàng công lập, góp phần khẳng định vị thế của thành phố trong hệ thống bảo tàng cả nước.

Di sản phi vật thể: Còn nhiều trăn trở

Song song với di sản vật thể, công tác bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể tiếp tục được TPHCM quan tâm triển khai. Hiện thành phố có 3 di sản phi vật thể được UNESCO ghi danh và 15 di sản thuộc Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, phản ánh sự đa dạng và chiều sâu văn hóa của cộng đồng cư dân đô thị đặc biệt.

Trong năm 2025, nhiều đề án và chương trình bảo tồn được triển khai như: bảo tồn Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam bộ, Tết Nguyên Tiêu của người Hoa quận 5 (trước đây), trang phục truyền thống các dân tộc thiểu số, cùng các hoạt động truyền dạy trong cộng đồng.

Tại Hội nghị, Sở VH-TT TPHCM trao giấy khen cho các cá nhân, tập thể đóng góp tích cực trong lĩnh vực bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa tại TPHCM

Tuy nhiên, theo bà Lê Tú Cẩm, Chủ tịch Hội Di sản văn hóa TPHCM, công tác bảo tồn và phát huy di sản phi vật thể hiện vẫn còn “lép vế” so với di sản vật thể. Một số loại hình di sản đứng trước nguy cơ mai một do thiếu người kế thừa; chính sách hỗ trợ nghệ nhân, câu lạc bộ di sản còn hạn chế; hoạt động xã hội hóa chưa thật sự bền vững. Đây là những vấn đề cần được nhìn nhận thẳng thắn để có giải pháp căn cơ hơn trong thời gian tới.

Vướng mắc từ thực tiễn quản lý sau sáp nhập

Tại hội nghị, nhiều đại biểu cũng nêu lên những khó khăn phát sinh sau quá trình vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, đặc biệt là tình trạng “lệch địa bàn” trong quản lý di sản. Đại diện UBND xã Vĩnh Lộc, ông Nguyễn Hoàng Minh cho biết, sau sáp nhập, địa bàn quản lý rộng hơn nhưng biên chế giảm theo chủ trương tinh gọn, tạo áp lực lớn trong công tác quản lý di tích.

Bên cạnh đó, nguồn lực tài chính tiếp tục là bài toán nan giải. Nhu cầu tu bổ di tích lớn trong khi ngân sách cấp xã hạn chế, nguồn xã hội hóa chưa mạnh, thiếu cơ chế khuyến khích đủ sức hấp dẫn.

THIÊN BÌNH