'Địa ngục trần gian' của các thủy thủ

Điều kiện sinh hoạt trong các chiến hạm rất kham khổ, chúng giống như địa ngục trần gian đang trôi giữa đại dương. Ảnh minh họa: S.P.

John Byron bị đánh thức bởi tiếng quát tháo điên cuồng của boong trưởng tàu Wager và đồng đội của ông ta, gọi thủy thủ trực ca sáng: “Dậy nào, lũ ngái ngủ! Dậy đi!”. Lúc đó chưa đến bốn giờ sáng, trời vẫn còn tối đen.

Thế nhưng, từ chỗ ngủ sâu trong lòng tàu, Byron không thể biết được bên ngoài là ngày hay đêm. Là một chuẩn úy trên tàu Wager, chỉ mới mười sáu tuổi, Byron được xếp chỗ ở bên dưới boong chỉ huy, bên dưới boong thượng và thậm chí dưới cả boong hạ, nơi các thủy thủ bình thường ngủ trên những chiếc võng đung đưa trên các dầm gỗ.

Anh bị nhốt ở phần đuôi của boong orlop [1] một hốc ẩm ướt, không khí tù đọng, thiếu ánh sáng tự nhiên. Chỗ duy nhất bên dưới nó là hầm tàu, nơi nước đáy tàu bẩn thỉu đọng lại. Ngủ ngay phía trên đó, Byron bị mùi hôi thối không ngừng tra tấn.

Tàu Wager cùng phần còn lại của hạm đội mới ra khơi chưa đầy hai tuần, và Byron vẫn đang cố gắng làm quen với môi trường khắc nghiệt này. Chiều cao của boong orlop chỉ khoảng 1,5 mét, nếu không cúi thấp người khi đứng dậy, anh sẽ va đầu vào trần.

Anh chia sẻ không gian hẹp này với các chuẩn úy trẻ khác, mỗi người chỉ được cấp một khoảng rộng chưa đến nửa mét để treo võng. Đôi khi khuỷu tay hay đầu gối của họ chạm vào người nằm cạnh. Dù vậy, đây vẫn được coi là một “không gian xa xỉ,” dài hơn một gang tay so với chỗ ngủ của các thủy thủ bình thường.

Lẽ tất nhiên, điều đó chẳng thể sánh được với sự tiện nghi của các sĩ quan, đặc biệt là thuyền trưởng, người có cabin rộng thênh thang giáp với boong chỉ huy, với phòng ngủ riêng, khu vực ăn uống, và thậm chí cả ban công nhìn ra biển.

Giống như trên đất liền, không gian trên tàu là thứ rất quý giá, và nơi bạn đặt đầu nghỉ ngơi chính là minh chứng rõ ràng nhất cho vị trí của bạn trong hệ thống thứ bậc.

Căn hầm bằng gỗ sồi chứa đựng vài món đồ mà Byron và đồng đội của anh có thể nhồi nhét vào rương đựng đồ trên biển, những rương gỗ chứa tất cả tài sản của họ cho chuyến hải trình.

Trên tàu, những rương này kiêm luôn cả ghế ngồi, bàn chơi bài và bàn làm việc. Một tiểu thuyết gia đã miêu tả phòng của một chuẩn úy hải quân thế kỷ 18 chất đầy quần áo bẩn, “đĩa, ly, sách, mũ ba góc, tất bẩn, lược chải răng, một bầy chuột bạch và một con vẹt nhốt trong lồng”.

Tuy nhiên, “vật tổ” của bất kỳ buồng trung sĩ nào chính là một bàn gỗ đủ dài để một người nằm xuống. Đây là bàn dùng để cắt bỏ chi. Khu buồng kiêm luôn phòng phẫu thuật của bác sĩ, và chiếc bàn là lời nhắc nhở về những mối hiểm nguy đang rình rập: một khi tàu Wager tham chiến, ngôi nhà của Byron sẽ tràn ngập cưa và máu.

Boong trưởng và đồng đội của ông ta, chẳng khác gì đám mõ rao trong thị trấn, tiếp tục rống lên và tuýt còi inh ỏi. Họ di chuyển qua các boong tàu, cầm đèn lồng, chồm lên những thủy thủ đang ngủ và hét lớn: “Dậy dậy! Xuống mau!”.

Bất kỳ ai không chịu dậy sẽ bị cắt dây buộc võng, khiến cả người họ rơi ập xuống sàn tàu. Boong trưởng của Wager, một gã to béo, vạm vỡ tên là John King, có lẽ sẽ không đụng đến toán chuẩn úy. Thế nhưng Byron biết tốt hơn hết là phải tránh xa hắn.

Boong trưởng chịu trách nhiệm quản lý thủy thủ đoàn và thi hành kỷ luật, bao gồm cả việc quất roi tre vào những kẻ ngỗ ngược, và thường nổi tiếng là những kẻ côn đồ hung bạo. Tuy nhiên, King lại có điều gì đó đặc biệt đáng sợ. Một thành viên thủy thủ đoàn từng ghi lại rằng King có “tính khí ngoan cố và hung hãn đến kỳ lạ” và “nói năng thô lỗ đến mức không ai trong chúng tôi có thể chịu nổi”.

[1] Boong orlop là boong thấp nhất của một con tàu, nằm ngay phía trên hầm hàng. Đây là sàn hoặc một phần sàn chứa dây cáp, thường nằm dưới mực nước. Từ “orlop” bắt nguồn từ tiếng Hà Lan “overlopen”, một động từ có nghĩa là “giăng qua, kéo dài”.

David Grann/ Huy Hoàng Books & NXB Văn học