Điểm danh 5 phụ nữ trong các ngành STEM làm thay đổi thế giới

Tạp chí Discover từng đưa ra bản danh sách 5 người phụ nữ làm thay đổi thế giới. Họ là những nhà khoa học nữ trong các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (gọi tắt là STEM).

Ada Lovelace

Ada Lovelace (người Anh) nổi tiếng nhờ công trình nghiên cứu về Máy Phân tích (Analytical Engine) — một loại máy tính cơ học đa năng sơ khai do Charles Babbage thiết kế. Dù không có bằng cấp chính thức theo tiêu chuẩn hiện đại, Ada Lovelace được học kèm riêng về toán học và khoa học — điều hiếm có đối với phụ nữ ở thời kỳ của bà.

Nhà khoa học người Anh được coi là lập trình viên máy tính đầu tiên trên thế giới, dù máy tính hiện đại phải rất lâu sau đó mới ra đời. Những ghi chép của bà về máy phân tích được xem là hình mẫu thuật toán máy tính đầu tiên trong lịch sử.

Nhà toán học Ada Lovelace (1815-1852)

Marie Curie

Nhà vật lý và hóa học người Pháp gốc Ba Lan tiên phong trong nghiên cứu về hiện tượng phóng xạ. Một trong những thành tựu nổi bật nhất của bà là phát minh máy chụp X-quang di động được sử dụng rộng rãi trong Thế chiến thứ nhất. Marie Curie và chồng - Pierre Curie - cùng khám phá ra hai nguyên tố phóng xạ polonium và radium, đồng thời phát triển phương pháp tách chiết đồng vị phóng xạ.

Năm 1903, Marie Curie trở thành người phụ nữ đầu tiên đoạt giải Nobel (lĩnh vực Vật lý). Đến năm 1911, bà tiếp tục giành giải Nobel Hóa học, trở thành người đầu tiên trên thế giới hai lần đoạt giải Nobel — và là biểu tượng vĩ đại của khoa học hiện đại.

Nhà vật lý, hóa học Marie Curie (1867-1934)

Janaki Ammal

Nhà khoa học người Ấn Độ có những đóng góp quan trọng trong lĩnh vực thực vật học và tế bào học. Những thành tựu khoa học của Janaki Ammal mang tính đột phá, đặc biệt khi bà là người phụ nữ tiên phong trong lĩnh vực này.

Bà được vinh danh với nhiều giải thưởng uy tín, bao gồm Padma Shri (một trong những danh hiệu cao quý nhất của Ấn Độ). Nghiên cứu của bà trải rộng từ di truyền tế bào, cây thuốc đến dân tộc thực vật học.

Nhà thực vật học Janaki Ammal (1897-1984)

Wu Chien Shiung

Chien-Shiung Wu (Ngô Kiện Hùng) là người gốc Hoa, tốt nghiệp Đại học Trung ương Nam Kinh và là một trong những nhân tố hàng đầu trong Dự án Manhattan. Bà là người đầu tiên xác nhận lý thuyết phân rã beta phóng xạ của Enrico Fermi.

Ngoài ra, bà cũng có cống hiến trong lĩnh vực y sinh, trong đó tiêu biểu là nghiên cứu bệnh thiếu máu hồng cầu hình liềm. Wu nhận Huân chương Khoa học Quốc gia Mỹ (1975), trở thành nữ chủ tịch đầu tiên của Hiệp hội Vật lý Hoa Kỳ, và là người phụ nữ đầu tiên đoạt Giải Wolf (1978).

Nhà vật lý học Wu Chien Shiung (1912 - 1997)

Katherine Johnson

Nhà toán học kiệt xuất người Mỹ đóng vai trò then chốt tại NASA. Bà đã vượt qua rào cản phân biệt chủng tộc và giới tính để thực hiện những tính toán quan trọng cho quỹ đạo các chuyến bay vũ trụ, bao gồm Chương trình Mercury, sứ mệnh Apollo 11 đưa con người lên Mặt Trăng, và Tàu con thoi (Space Shuttle).

Những đóng góp của bà được vinh danh qua Huân chương Tự do Tổng thống (2015) — phần đời truyền cảm hứng của bà cũng được khắc họa trong bộ phim Hidden Figures (Những vì sao ẩn giấu). Katherine Johnson qua đời năm 2020, hưởng thọ 101 tuổi, để lại di sản bất hủ về thám hiểm vũ trụ và thúc đẩy bình đẳng trong khoa học.

Nhà toán học Katherine Johnson (1918 - 2020)

Tiểu Minh