Diễn biến thị trường thép quý III/2025 và những khó khăn trong dài hạn

Diễn biến thị trường thép quý III/2025

So với cùng kỳ năm trước, giá bình quân trong quý III/2025 của hầu hết các mặt hàng (ngoại trừ quặng sắt và HRC) đều giảm, trong đó phôi thép và thép phế giảm lần lượt 3,3% và 6,7%, riêng than mỡ và than cốc giảm sâu lần lượt là 13% và 21,5%.

Ngành sản xuất toàn cầu tiếp tục phải đối mặt với áp lực từ chi phí sản xuất cao và sức mua của người tiêu dùng suy giảm.

Thị trường nguyên vật liệu đầu vào cho ngành thép nhìn chung duy trì xu hướng ổn định với mức tăng nhẹ ở một số mặt hàng chủ chốt. Thị trường thép phế và phôi thép biến động trong biên độ hẹp, phản ánh sự cân bằng tạm thời giữa cung - cầu tại khu vực Đông Á và Đông Nam Á.

Trong nước, theo thống kê riêng, giá thép phế liệu thu mua nội địa trong quý III/2025 giảm 2,1% so với quý trước và giảm 7,9% so với cùng kỳ năm 2024; giá bình quân phôi thép trên thị trường nội địa quý III/2025 tăng 0,3% so với quý trước và giảm 3% so với cùng kỳ năm 2024; giá thép xây dựng trong nước quý III/2025 giảm 1,4% so với quý trước và giảm 2% so với cùng kỳ năm 2024; Giá HRC và tôn mạ trong quý III/2025 tăng nhẹ so với quý trước và so với cùng kỳ năm 2024.

Sẽ còn nhiều những khó khăn, thách thức

Ngành sản xuất toàn cầu tiếp tục phải đối mặt với áp lực từ chi phí sản xuất cao và sức mua của người tiêu dùng suy giảm. Theo thống kê của Hiệp hội thép Thế giới, sản lượng thép thô của 70 quốc gia báo cáo trong 8 tháng năm 2025 đạt 1.230,6 triệu tấn, giảm 1,7% so với cùng kỳ năm 2024. Trung Quốc - quốc gia sản xuất thép lớn nhất thế giới đạt sản lượng 671,8 triệu tấn, giảm 2,8% so với cùng kỳ.

Ngoài ra, một số quốc gia nằm trong top 10 nước sản xuất thép lớn nhất thế giới cũng ghi nhận mức giảm: Nhật Bản giảm 4,5%, Nga giảm 4,8%, Hàn Quốc giảm 3,5%, phản ánh nhu cầu tiêu thụ thép toàn cầu yếu và tình hình sản xuất chưa khởi sắc. Thị trường thép thế giới tiếp tục đối mặt áp lực dư cung và nhu cầu chậm phục hồi, đặc biệt ở khu vực châu Âu và Đông Á.

Nguồn: worldsteel.org

Bên cạnh đó, việc Ủy ban châu Âu đề xuất biện pháp bảo vệ ngành thép EU như: tăng thuế nhập khẩu vượt hạn ngạch từ 25% lên 50%, giảm hạn ngạch miễn thuế nhập khẩu với mức giảm khoảng 47% so với năm 2024 và siết chặt yêu cầu minh bạch xuất xứ thép để tránh gian lận thương mại. Đề xuất này nếu được thông qua, sẽ tác động mạnh đến dòng chảy thương mại thép toàn cầu, đặc biệt đối với các nước xuất khẩu lớn như Trung Quốc, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ và cả Việt Nam.

Sắp tới, châu Âu sẽ triển khai một chế định pháp luật mới gọi chung là “thẩm định chuỗi cung ứng” (supply-chain due diligence), các quy định này ràng buộc trách nhiệm của doanh nghiệp trong nhận diện, ngăn chặn, hạn chế tác động và chịu trách nhiệm về các rủi ro, ảnh hưởng bất lợi thực tế hoặc tiềm tàng về quyền con người, môi trường… phát sinh trong hoạt động kinh doanh và toàn bộ chuỗi cung ứng của doanh nghiệp. Các doanh nghiệp thép cần phải có những bước chuẩn bị sẵn sàng để phối hợp và tuân thủ bởi nếu không họ sẽ phải đối mặt với nguy cơ bị từ chối giao dịch hoặc không chấp thuận mở rộng đơn hàng hay có thêm các đơn hàng mới.

Việc Trung Quốc dự kiến tiếp tục lộ trình cắt giảm sản lượng trong giai đoạn 2025 - 2026 thông qua việc hạn chế mở rộng công suất mới và đóng cửa các lò luyện thép lạc hậu/không hiệu quả, nhằm giải quyết tình trạng dư thừa công suất cũng có thể làm thay đổi cán cân cung - cầu, tác động đến chuỗi cung ứng thép toàn cầu trong dài hạn.

Trong nước, mặc dù thị trường thép được kỳ vọng duy trì xu hướng tăng trưởng tích cực với mục tiêu tăng trưởng GDP 8% trong năm 2025 cùng định hướng duy trì tốc độ tăng trưởng hai chữ số trong các năm tiếp theo sẽ tiếp tục kích thích nhu cầu thép trong lĩnh vực xây dựng dân dụng, công nghiệp và hạ tầng.

Tuy nhiên, “cơn bão” phòng vệ thương mại (như thuế quan, chống bán phá giá, chống trợ cấp), áp lực cạnh tranh từ nhiều quốc gia với những quy định môi trường ngày càng khắt khe (như CBAM của EU) và sự biến động giá nguyên liệu đầu vào sẽ đe dọa dòng chảy xuất khẩu của thép Việt.

Những thách thức này đòi hỏi các doanh nghiệp thép Việt Nam cần phải nâng cao hơn nữa chuỗi giá trị nội địa, tập trung vào chất lượng - minh bạch nguồn gốc, triển khai đồng bộ giải pháp phòng vệ thương mại, đa dạng hóa thị trường để xây dựng thương hiệu thép "Made in Vietnam" uy tín trên trường quốc tế.

Thu Hà