Diễn đàn Kinh tế Việt Nam lần 3-2025: Mổ xẻ những rào cản

TS TRẦN DU LỊCH, Chủ tịch Hội đồng Tư vấn triển khai thực hiện Nghị quyết 98 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP HCM:

Triển khai "3 ca, 4 kíp" để rút ngắn tiến độ

Nếu nhìn vào 3 trụ cột tăng trưởng của nền kinh tế - tiêu dùng, đầu tư công và xuất khẩu, tôi cho rằng đầu tư công đóng vai trò đặc biệt quan trọng. Giải ngân mạnh trong quý IV/2025 không chỉ kích thích tổng cầu mà còn thể hiện ngay hiệu quả trên nền kinh tế.

Vì vậy, cần ưu tiên sử dụng nguồn lực trong nước như sắt thép, đá, vật liệu xây dựng nội địa, vừa thúc đẩy tăng trưởng vừa hỗ trợ ngành sản xuất trong nước. Tất nhiên, song song với đó, phải giải quyết các điểm nghẽn về đền bù giải tỏa và chất lượng dự án.

Theo tôi, một trong những lãng phí lớn trong đầu tư công chính là thời gian. Các dự án hạ tầng, đặc biệt là giao thông, thường bị kéo dài quá mức. Với những dự án đủ điều kiện, hoàn toàn có thể triển khai làm "3 ca, 4 kíp" để rút ngắn tiến độ. Cách làm này không chỉ tiết kiệm thời gian mà còn tạo hiệu ứng lan tỏa nhanh cho nền kinh tế.

Ông NGUYỄN HỮU NAM, Phó Giám đốc Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) - Chi nhánh khu vực TP HCM:

Cải cách thủ tục hành chính thực chất

Trước hết, cần nhìn nhận bối cảnh chung, các DN, kể cả khối FDI, đều đang đối mặt với nhiều khó khăn. Các giải pháp tìm kiếm thị trường thay thế Mỹ, EU, như Trung Đông, Nam Mỹ, châu Phi đã được đề cập nhiều, song quy mô các thị trường này chưa thể bù đắp được. Điều này khiến DN đứng trước thách thức lớn khi phải xoay chuyển chiến lược.

Theo phản ánh của các DN hội viên VCCI, thủ tục hành chính đang bị chậm trễ do sáp nhập các bộ, ngành và chính quyền địa phương, kéo theo sáp nhập các sở ban ngành. Nguyên nhân là dữ liệu không liên thông giữa các cơ quan và tình trạng quá tải sau sáp nhập. Riêng việc thay đổi địa chỉ hành chính, bỏ cấp huyện đã khiến DN gặp không ít khó khăn. DN mong muốn việc cải cách thủ tục hành chính phải thực chất, tạo thuận lợi cho DN.

TS Trần Du Lịch phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế lần 3-2025 sáng 26-9. Ảnh: HOÀNG TRIỀU

TS PHAN HỮU DUY QUỐC, Chủ tịch HĐQT Tổng Công ty Xây dựng số 1 (CC1):

Khơi thông đầu tư tư nhân

Động lực đầu tư tư nhân hiện bị giới hạn nghiêm trọng. Chỉ cần nhìn vào TP HCM, quanh thành phố gần như không còn thấy cần cẩu, điều đó cho thấy các dự án xây dựng mới rất ít. Nguyên nhân chính là do hàng loạt dự án bị tắc nghẽn bởi thủ tục pháp lý. Tôi rất mừng khi nghe về dự thảo cải cách hành chính, trong đó có đề xuất cấp giấy phép xây dựng chỉ trong vòng một tuần. Nếu thực thi, đây sẽ là cú hích mạnh mẽ để khơi thông dòng vốn tư nhân.

Thực tế, TP HCM đạt tăng trưởng 7,5% trong 6 tháng đầu năm nhưng để cả nước hoàn thành mục tiêu tăng trưởng 8,3%-8,5% thì thành phố phải tăng trưởng trên 10,5% trở lên. Đây là yêu cầu vô cùng khó khăn và chỉ có thể đạt được nếu chúng ta khơi thông cả đầu tư công lẫn tư nhân, vừa đẩy nhanh tiến độ, vừa giữ được tính bền vững trong quản lý và phân bổ nguồn lực. Theo đó, với tiến độ "3 ca, 4 kíp" như yêu cầu hiện nay phải được tính toán ngay từ đầu trong hợp đồng và dự toán, để lợi ích của nhà nước và DN được hài hòa, cùng nhau chạy một "cuộc marathon".

Bà TÔ THỊ TƯỜNG LAN, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP):

Khai thác thị trường mới

Xuất khẩu thủy sản trong 8 tháng năm 2025 đạt 7,3 tỉ USD, tăng 17% so với cùng kỳ năm ngoái, cả năm dự kiến đạt 10 tỉ USD. Xuất khẩu thủy sản năm nay có nhiều thay đổi như Mỹ không còn là thị trường số một, thay vào đó là Trung Quốc. Thị trường Mỹ ngoài khó khăn do thuế đối ứng, còn có thuế chống bán phá giá cao, tổng cộng lên đến 55% cản trở ngành tôm và rào cản khác khiến hải sản (nổi bật là cá ngừ, cá thu, ghẹ...) không thể xuất khẩu sang Mỹ.

Ngành thủy sản hiện nay đã khai thác được nhiều thị trường ngách như: Nam Mỹ, Trung Đông hay châu Á. Đây là những thị trường giàu tiềm năng nhưng vẫn chưa được đầu tư đúng mức. Đặc biệt, thủy sản Việt Nam đang định hướng trở thành công xưởng chế biến hàng GTGT cho thế giới. Đây là hướng đi giúp tăng lợi nhuận, đồng thời tránh phải cạnh tranh trực diện về giá với những đối thủ lớn.

Ông TRẦN NHƯ TÙNG, Phó Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS), Chủ tịch HĐQT Công ty CP Dệt may - Đầu tư - Thương mại Thành Công:

Áp lực chuyển đổi xanh, chuyển đổi số

Từ nay đến cuối năm, nếu duy trì mỗi tháng xuất khẩu tối thiểu 4 tỉ USD, ngành sẽ cán đích mục tiêu 48 tỉ USD khi 8 tháng đạt 30,7 tỉ USD. Tuy vậy, xuất khẩu dệt may đã có dấu hiệu chững lại do lượng hàng đã xuất đi nhiều dẫn đến tồn kho cao, khiến nhu cầu nhập khẩu các tháng cuối năm giảm.

Thách thức lớn hơn đối với ngành dệt may chính là yêu cầu chuyển đổi xanh và chuyển đổi số. Hiện khoảng 20%-25% DN đủ tiềm lực để đầu tư công nghệ xanh, trong khi phần lớn còn khó khăn. Nếu không đáp ứng được các tiêu chuẩn này, sẽ khó lấy đơn hàng từ châu Âu (EU), vốn có yêu cầu rất cao.

Chuyển đổi số cũng cần được thúc đẩy mạnh để phục vụ truy xuất nguồn gốc nguyên liệu. Thị trường Mỹ yêu cầu chứng minh xuất xứ rõ ràng, trong khi hàng trung chuyển sẽ chịu thuế tới 40%. Nếu không có công nghệ, DN Việt sẽ mất lợi thế.

Ông NGUYỄN VĂN KHÁNH, Phó Chủ tịch Hội Da giày TP HCM:

Ngành thuộc da rất khó xin giấy phép

Ngành da giày chúng tôi cũng muốn góp phần tăng trưởng kinh tế nhưng khó khăn về nguyên phụ liệu khi hiện tại gần 80% phải nhập khẩu từ Trung Quốc.

Chúng tôi đang đề xuất UBND TP HCM cho xin cụm công nghiệp nhỏ để làm phần đế, da... nguyên phụ liệu khi làm hàng xuất khẩu góp phần cho tăng trưởng của TP HCM. Thực tế hiện nay, ngành thuộc da rất khó xin giấy phép, chúng tôi mong muốn được tháo gỡ vấn đề lớn này.

Ông PHÙNG QUỐC MẪN, Chủ tịch Hiệp hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP HCM (HAWA):

Giảm phụ thuộc vào thị trường Mỹ

Trong 8 tháng đầu năm nay, xuất khẩu gỗ đạt 11,1 tỉ USD, tăng 6,5% so với cùng kỳ năm 2024, tập trung chủ yếu ở các thị trường chính Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc và EU.

Một thông tin lan truyền là Tổng thống Mỹ có khả năng tăng 30%-50% thuế nhập khẩu gỗ, chủ yếu áp vào mặt hàng tủ bếp và đồ gỗ nội thất. Nếu điều này thành hiện thực, sẽ tiếp tục là thách thức lớn đối với ngành gỗ Việt Nam.

Do đó, ngành gỗ Việt Nam cần có giải pháp chủ động nhưng quan trọng nhất là đa dạng hóa thị trường, tránh phụ thuộc quá lớn vào thị trường Mỹ. Ngành cũng cần tập trung nâng cao giá trị gia tăng, hàng thiết kế để tạo lợi thế cạnh tranh.

Ngoài ra, ngành gỗ có thể khai thác tốt hơn thế mạnh thương mại điện tử xuyên biên giới thông qua các sàn lớn như Amazon, Alibaba... nhằm mở rộng kênh tiếp cận khách hàng quốc tế.

Ông ĐINH ĐỨC QUANG, Giám đốc Khối Kinh doanh tiền tệ - Ngân hàng UOB Việt Nam:

Lãi suất tiếp tục ổn định như hiện nay

Cơ hội để lãi suất giảm mạnh hơn vào cuối năm nay là rất khó. Bởi lãi suất không thể được điều chỉnh một cách đơn lẻ mà phải đặt trong tổng thể, bảo đảm sự hài hòa lợi ích giữa người vay và người gửi tiền. Do đó, việc đưa lãi suất xuống mức thấp hơn nữa trong bối cảnh hiện tại là không dễ dàng. Dự báo mặt bằng lãi suất sẽ ổn định quanh mức hiện nay.

Đối với lãi suất trung và dài hạn, DN muốn mở rộng sản xuất kinh doanh cần giảm bớt sự phụ thuộc vào nguồn vốn tín dụng ngân hàng. Thực tế, vốn trung và dài hạn đang là gánh nặng lớn của hệ thống tổ chức tín dụng, nếu không tháo gỡ sẽ còn tạo sức ép lên lãi suất.

Trong khi đó, thị trường vẫn còn nhiều kênh huy động vốn khác như chứng khoán, trái phiếu. Vì vậy, cần cơ chế san sẻ gánh nặng vốn trung và dài hạn cho thị trường, thay vì chỉ dựa vào tín dụng ngân hàng. Đây mới là giải pháp hỗ trợ dài hạn, giúp DN và nền kinh tế phát triển bền vững hơn.

Nhà báo - Tiến sĩ TÔ ĐÌNH TUÂN, Tổng Biên tập Báo Người Lao Động:

Sẽ đưa ra nhiều chủ đề gần gũi, thiết thực và có độ mở hơn

Diễn đàn Kinh tế Việt Nam lần thứ 3 năm 2025 hôm nay cũng là diễn đàn lần thứ 7 được Báo Người Lao Động tổ chức và duy trì cứ mỗi 3 tháng/lần. Chương trình được tổ chức nhằm tạo một diễn đàn có ý nghĩa, đóng góp vào việc hoạch định chính sách, cùng nhìn lại những gì làm được trong thời gian qua và dự báo cho thời gian tới.

Đây cũng là dịp để các cơ quan quản lý, chuyên gia, nhà quản lý, DN, hiệp hội cùng trao đổi, kết nối... cùng lan tỏa những điều tích cực, mô hình hay nhằm đưa kinh tế Việt Nam vượt qua khó khăn, đạt thành tích trong thời gian tới.

Như các chuyên gia đã chia sẻ, năm nay, đạt được mức tăng trưởng GDP từ 7,5%-8% đã là xuất sắc, trong bối cảnh thế giới bên ngoài đầy biến động và một số nước đang đối mặt nhiều vấn đề. Việt Nam đã linh hoạt, ứng phó và kinh tế tiếp tục duy trì đà tăng trưởng.

Chúng tôi tin rằng diễn đàn sẽ có nhiều đóng góp tích cực cho sự phát triển kinh tế của TP HCM nói riêng và cả nước nói chung.

Thời gian tới, Báo Người Lao Động tiếp tục có sự tham vấn các chuyên gia đầu ngành để cùng đưa ra những chủ đề thảo luận gần gũi, thiết thực và có độ mở; tiếp tục đóng góp vào sự phát triển của nền kinh tế ngày càng mạnh mẽ và bền vững.

NGỌC ÁNH ghi