Điều hành giá điện, xăng dầu 2025: Kiểm soát lạm phát, hỗ trợ tăng trưởng

Ngày 4.9.2025, Văn phòng Chính phủ đã ban hành Thông báo số 459/TB-VPCP về kết luận của Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc – Trưởng Ban Chỉ đạo điều hành giá – tại cuộc họp về công tác quản lý, điều hành giá 7 tháng đầu năm 2025 và định hướng điều hành những tháng còn lại của năm.

Thông báo này nhấn mạnh việc bám sát diễn biến thị trường, kiểm soát lạm phát, đồng thời bảo đảm ổn định nguồn cung các mặt hàng thiết yếu, đặc biệt là xăng dầu, điện, lương thực, thực phẩm và vật liệu xây dựng.

Hình ảnh minh họa.

1. Điều hành giá xăng dầu: Đảm bảo nguồn cung, chống đứt gãy

Trong bối cảnh xung đột và biến động địa chính trị toàn cầu có thể ảnh hưởng đến nguồn cung, Bộ Công Thương được giao:

Chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan để bảo đảm nguồn cung xăng dầu trong mọi tình huống.

Điều hành giá xăng dầu theo quy định, nghiên cứu đa dạng hóa nguồn cung.

Tăng cường kiểm tra, giám sát thị trường, xử lý nghiêm vi phạm, không để xảy ra tình trạng thiếu hụt.

Khẩn trương hoàn thiện văn bản pháp luật về quản lý kinh doanh xăng dầu phù hợp thực tiễn.

2. Giá điện: Tối ưu chi phí, tăng hiệu quả kinh doanh

Bộ Công Thương chỉ đạo Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) thực hiện:

Triệt để tiết kiệm chi phí đầu vào.

Tăng cường hiệu quả sản xuất, kinh doanh.

Bảo đảm giá điện điều chỉnh theo đúng lộ trình và quy định tại Luật Điện lực 2024.

Theo Điều 50 và 52 Luật Điện lực 2024:

Giá bán lẻ điện được xây dựng theo khung giá, cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân và cơ cấu biểu giá.

Giá điện sinh hoạt áp dụng bậc thang tăng dần; các nhóm khách hàng sản xuất, kinh doanh áp dụng giá theo khung và giờ sử dụng (cao điểm, thấp điểm, bình thường).

Việc điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân phải kịp thời, phản ánh đúng biến động đầu vào, bù đắp chi phí hợp lý và lợi nhuận hợp pháp.

3. Lương thực, thực phẩm: Ổn định cung cầu, chống đầu cơ

Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn phối hợp Bộ Công Thương và các địa phương:

Theo dõi sát tình hình sản xuất, tiêu dùng, diễn biến giá cả các mặt hàng thiết yếu như lúa gạo, thịt lợn.

Không để xảy ra tình trạng đầu cơ, găm hàng, lợi dụng thiên tai để tăng giá bất hợp lý.

Bảo đảm nguồn cung đầy đủ trong nước, điều hòa giữa các vùng và nhu cầu xuất khẩu.

4. Vật liệu xây dựng và bất động sản: Kiểm soát nguồn cung, chống đầu cơ

Bộ Xây dựng theo dõi sát thị trường vật liệu, nhất là những loại phục vụ công trình trọng điểm.

UBND các tỉnh, thành phải xử lý kịp thời vấn đề nguồn cung, báo cáo Thủ tướng giải pháp ổn định giá.

Bộ Xây dựng phối hợp Bộ Tài nguyên & Môi trường, địa phương triển khai các giải pháp để thị trường bất động sản vận hành lành mạnh, xử lý tình trạng đầu cơ và tháo gỡ khó khăn về nguồn cung.

5. Các mặt hàng thiết yếu khác: Quản lý chặt chẽ, chủ động dự báo

Các bộ, ngành, địa phương được yêu cầu:

Theo dõi sát diễn biến cung cầu, giá cả.

Chủ động dự báo, bảo đảm cân đối nguồn cung trong thời điểm nhu cầu tăng cao.

Không để thiếu hàng, gián đoạn nguồn cung gây tăng giá đột biến.

6. Căn cứ điều chỉnh giá điện và dịch vụ điện

Theo Luật Điện lực 2024, căn cứ điều chỉnh giá điện bao gồm:

Chính sách giá điện, điều kiện kinh tế - xã hội.

Chi phí sản xuất kinh doanh hợp lý, lợi nhuận hợp pháp.

Quan hệ cung – cầu và mức độ phát triển của thị trường điện cạnh tranh.

Báo cáo tài chính hằng năm đã kiểm toán của doanh nghiệp điện lực.

Việc điều chỉnh giá điện và dịch vụ phát điện phải phù hợp biến động đầu vào, tránh tạo ra lạm phát kỳ vọng và đảm bảo công khai, minh bạch.

7. Chế tài xử phạt nếu vi phạm quy định điều hành giá

Song song với việc chỉ đạo điều hành, pháp luật cũng quy định rõ các chế tài xử phạt nhằm răn đe, phòng ngừa vi phạm:

Trong lĩnh vực xăng dầu: Theo Nghị định 99/2020/NĐ-CP, hành vi găm hàng, bán sai giá niêm yết, hoặc gây đứt gãy nguồn cung có thể bị phạt từ 40 đến 100 triệu đồng, đồng thời tước giấy phép kinh doanh từ 1 đến 6 tháng.

Trong lĩnh vực điện lực: Theo Nghị định 134/2013/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung), các vi phạm về điều chỉnh giá bán điện không đúng quy định, không công khai chi phí hoặc lợi dụng để tăng giá bất hợp lý có thể bị phạt tới 200 triệu đồng; ngoài ra, đơn vị vi phạm còn buộc phải hoàn trả khoản thu lợi bất chính cho khách hàng.

Đối với các mặt hàng thiết yếu khác: Các hành vi đầu cơ, tăng giá trái pháp luật, gây bất ổn thị trường sẽ bị xử lý theo Luật Giá 2023 với mức phạt tối đa 300 triệu đồng và có thể bị đình chỉ hoạt động.

8. Kết luận

Thông báo 459/TB-VPCP khẳng định mục tiêu kép: kiểm soát lạm phát nhưng vẫn hỗ trợ tăng trưởng kinh tế bền vững. Các giải pháp điều hành giá, đặc biệt với xăng dầu và điện, vừa nhằm ổn định thị trường, vừa gắn với chế tài xử phạt nghiêm minh để đảm bảo kỷ luật và minh bạch trong quản lý.

HÙNG NGUYỄN