Định giá tài sản trí tuệ, nâng cao giá trị doanh nghiệp

Người dân ở Làng nho Thái An (Ninh Thuận) chăm sóc vườn nho Ngón tay đen không hạt. Ảnh: Nguyễn Thành/TTXVN

Trong bối cảnh Việt Nam hội nhập, cùng với áp lực đổi mới khoa học công nghệ, nhiều doanh nghiệp chưa nhận thức rõ về tài sản trí tuệ của doanh nghiệp, chưa quan tâm và có giải pháp bảo hộ, phát triển tài sản trí tuệ tại doanh nghiệp mình nên chưa nâng cao được giá trị doanh nghiệp.

Định giá tài sản trí tuệ để đưa vào hợp đồng

Ông Trần Lê Hồng, Phó Cục trưởng, Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cho biết, hiện nay, Luật Sở hữu trí tuệ cho phép các tổ chức nghiên cứu thực hiện các nhiệm vụ khoa học công nghệ bằng nguồn kinh phí từ nhà nước được phép đi đăng ký quyền sở hữu các kết quả nghiên cứu sau khi nhiệm vụ được nghiệm thu xong. Điều này đã mở ra việc Nhà nước khuyến khích các nhà kinh tế, các tổ chức khoa học công nghệ, viện nghiên cứu... mang các kết quả nghiên cứu ứng dụng, chuyển giao vào thực tiễn. Chủ sở hữu tài sản trí tuệ được xác lập bởi các cơ quan nhà nước có 3 quyền gồm: chiếm hữu, định đoạt, sử dụng.

Bên cạnh đó, Nhà nước tạo điều kiện cho doanh nghiệp được tham gia các chương trình hỗ trợ phát triển tài sản trí tuệ để hỗ trợ việc đăng ký bảo hộ trong và cả nước ngoài; các cơ quan chức năng xử lý thật nghiêm vi phạm về quyền sở hữu trí tuệ của tổ chức, cá nhân trên thị trường thông qua các cơ quan: Thanh tra, Quản lý thị trường, Công an, Tòa án.

Doanh nghiệp là chủ sở hữu, sử dụng các tài sản trí tuệ đã được đăng ký đưa vào quá trình sản xuất, kinh doanh trong doanh nghiệp mình thì doanh nghiệp được công nhận là loại hình doanh nghiệp khoa học công nghệ, doanh nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp công nghệ thông tin theo tài sản sở hữu trí tuệ đã đăng ký quyền sở hữu. Đồng thời, được hưởng ưu đãi đối với loại hình doanh nghiệp như: miễn 4 năm, giảm 50% trong 9 năm tiếp theo đối với thuế thu nhập phải nộp kể từ năm đầu tiên có doanh thu chịu thuế; ưu đãi cho nhân viên làm việc tại các loại hình doanh nghiệp được miễn thuế thu nhập cá nhân từ các thu nhập do khoa học và công nghệ đem lại…

Tài sản trí tuệ là tài sản có giá trị của doanh nghiệp, doanh nghiệp hoàn toàn có thể định giá và đưa vào các hợp đồng kinh doanh với đối tác. Trường hợp chủ sở hữu tài sản sở hữu trí tuệ không muốn trực tiếp đưa vào sản xuất có thể chuyển nhượng cho các tổ chức, cá nhân sử dụng và khai thác hoặc có thể chuyển quyền sử dụng tài sản trí tuệ đó bằng hoạt động chuyển giao quyền sử dụng các đối tượng là tài sản sở hữu trí tuệ cho doanh nghiệp.

Trong doanh nghiệp hiện nay, ngoài nhãn hiệu hàng hóa có rất nhiều tài sản trí tuệ có giá trị có thể định giá để đưa vào các hợp đồng kinh doanh, nâng cao giá trị cho doanh nghiệp: Sáng chế, giải pháp hữu ích, kiểu dáng công nghiệp, bảo hộ giống cây trồng, giống vật nuôi, gen... hay quy trình mới, bí quyết mới của doanh nghiệp trong sản xuất dịch vụ... cũng được coi tài sản vô hình, tài sản trí tuệ của doanh nghiệp. Tuy nhiên, rất nhiều doanh nghiệp Việt Nam chưa biết, chưa hiểu giá trị tài sản trí tuệ nên chưa quan tâm và chưa có giải pháp bảo hộ, phát triển tài sản trí tuệ tại doanh nghiệp của mình.

Bảo hộ và phát triển tài sản trí tuệ doanh nghiệp

Ông Trần Văn Tùng, Chủ tịch Hội Thông tin Khoa học và Công nghệ Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ cho rằng: Để nâng tầm giá trị của doanh nghiệp, khẳng định thương hiệu, doanh nghiệp cần chủ động đăng ký bảo hộ tài sản trí tuệ. Theo đó, các đối tượng sáng chế, giải pháp hữu ích, kiểu dáng công nghiệp, chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu hàng hóa... đăng ký tại Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ). Các đối tượng giống cây trồng, vật nuôi, gen... đăng ký tại Bộ Nông nghiệp và Môi trường; Các đối tượng liên quan lĩnh vực nghệ thuật, phần mềm máy tính, thiết kế bố trí mạch tích hợp... đăng ký bản quyền tại Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Sau khi doanh nghiệp đăng ký bảo hộ tài sản trí tuệ thì doanh nghiệp cần nâng cao nhận thức về sở hữu trí tuệ, tài sản trí tuệ, xây dựng chiến lược để phát triển tài sản trí tuệ. Đối với sáng chế, giải pháp hữu ích, kiểu dáng công nghiệp gắn liền với sản phẩm cụ thể doanh nghiệp cần có bộ phận nghiên cứu, xây dựng, bảo hộ, phát triển tài sản trí tuệ, tạo ra sản phẩm mới có chất lượng tốt hơn, năng suất cao hơn, giá thành thấp, tạo điều kiện đưa ra sản phẩm có khả năng cạnh tranh cao trên thị trường trong và ngoài nước. Đối với nhãn hiệu hàng hóa doanh nghiệp phải có chiến lược xây dựng thương hiệu, hình ảnh, uy tín để thuận lợi cho việc bán hàng gắn với nhãn hiệu có uy tín đã xây dựng. Đặc biệt, với chỉ dẫn địa lý gắn với địa phương thường chỉ một số sản phẩm truyền thống được khai thác từ các câu chuyện, sự tích, truyền thuyết gắn với tên địa phương, đây cũng là một thuận lợi để đưa sản phẩm ra thị trường.

Ông Trần Lê Hồng, Phó Cục trưởng, Cục Sở hữu trí tuệ nhấn mạnh: Sở hữu trí tuệ có vai trò rất lớn đối với sự phát triển của doanh nghiệp, sở hữu trí tuệ là tài sản kinh doanh cốt lõi trong nền kinh tế tri thức, giúp doanh nghiệp mở rộng sản xuất kinh doanh, thị trường, hỗ trợ giải quyết tranh chấp thương mại… Thực hiện việc xác lập quyền hoặc bảo hộ tài sản trí tuệ sẽ thúc đẩy chuyển giao công nghệ các đối tượng đã được bảo hộ, đồng thời giúp doanh nghiệp kiểm soát, nắm giữ các tài sản quan trọng, bảo vệ doanh nghiệp trước các đối thủ cạnh tranh. Doanh nghiệp cần quản trị tài sản trí tuệ từ khi mới được hình thành và quá trình thương mại hóa.

Tại buổi làm việc với Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng từng nhấn mạnh về vai trò của việc định giá tài sản sở hữu trí tuệ. Để thúc đẩy cũng như tạo hành lang pháp lý trong việc định giá, Bộ Khoa học và Công nghệ đang phối hợp với Bộ Tài chính xây dựng thông tư về phương pháp định giá tài sản sở hữu trí tuệ, công nhận tổ chức định giá tài sản sở hữu trí tuệ, chuẩn hóa hợp đồng khai thác tài sản sở hữu trí tuệ. Đặc biệt, sẽ thí điểm định giá 100 tài sản sở hữu trí tuệ tại các viện, trường, startup, kết nối với ngân hàng, quỹ đầu tư để thử nghiệm cấp vốn.

Bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ và khai thác tài sản trí tuệ để tài sản trí tuệ trở thành công cụ thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm, dịch vụ, mang lại giá trị kinh tế cho doanh nghiệp. Kinh nghiệm của các doanh nghiệp thành công khẳng định nếu doanh nghiệp biết phát triển tài sản trí tuệ thì doanh nghiệp sẽ phát triển bền vững và sản phẩm dễ dàng cạnh tranh trên thị trường trong và ngoài nước.

HL (TTXVN)