Định hướng nghề cho học sinh cuối cấp để tiệm cận yêu cầu thị trường lao động

Ông đánh giá như thế nào về lựa chọn nghề của các bạn học sinh cuối cấp hiện nay, thưa ông?

Hiện nay, việc lựa chọn nghề của học sinh cuối cấp vẫn còn nhiều bất cập. Các bạn trẻ dường như tập trung quá nhiều vào các kiến thức hàn lâm, thay vì chú trọng đến những kỹ năng thực tiễn cần thiết để đáp ứng yêu cầu công việc. Điều này dẫn đến tình trạng nhiều sinh viên tốt nghiệp đại học, nhưng lại thất nghiệp, do kiến thức học được không theo kịp thực tiễn của thị trường lao động.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Thành Nam, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục (Đại học Quốc gia Hà Nội).

Trong khi đó, thị trường lao động hiện nay đòi hỏi ngày càng cao về năng lực tư duy bậc cao và kỹ năng mềm thuộc về con người. Những công việc mang tính lặp lại đã và đang bị thay thế bởi máy móc và công nghệ. Đáng tiếc là nhiều học sinh vẫn không coi việc chọn nghề từ sớm như học nghề hay trung cấp chuyên nghiệp là một hướng đi khả thi, mà tiếp tục chạy theo con đường đại học một cách mù quáng.

Điều này đặt ra bài toán lớn cho giáo dục, đặc biệt là vai trò của tư vấn hướng nghiệp trong việc giúp học sinh nhận thức rõ hơn về giá trị của các lựa chọn nghề nghiệp thực tế, phù hợp với năng lực bản thân và nhu cầu của thị trường lao động.

Các bạn trẻ cần cải thiện những kỹ năng gì để đáp ứng yêu cầu công việc sau khi ra trường, thưa ông?

Quá trình hướng nghiệp không chỉ dừng lại khi học sinh chọn trường, chọn ngành, mà thực chất bắt đầu từ khi các bạn bước chân vào đại học. Đây là khoảng thời gian để sinh viên định hình chân dung nghề nghiệp của mình, đồng thời trang bị những kỹ năng cần thiết cho tương lai.

Một trong những kỹ năng quan trọng mà sinh viên cần cải thiện là khả năng nắm bắt và ứng dụng công nghệ vào công việc. Điều này không chỉ giúp tăng hiệu suất lao động mà còn tạo lợi thế cạnh tranh trong bối cảnh thị trường lao động ngày càng thay đổi nhanh chóng. Bên cạnh đó, việc xây dựng kế hoạch nghề nghiệp rõ ràng, cụ thể là rất cần thiết. Tuy nhiên, nhiều sinh viên lại thiếu sự chuẩn bị này, dẫn đến việc học hành lan man, thiếu mục tiêu rõ ràng.

Ngoài ra, sinh viên cần tập trung phát triển các kỹ năng mềm như giao tiếp, làm việc nhóm, giải quyết vấn đề và tư duy phản biện. Đây là những yếu tố không thể thiếu để tạo nên một công dân thành công trong thế kỷ 21. Đồng thời, khả năng làm việc đa nhiệm, tích hợp kiến thức từ nhiều ngành nghề khác nhau cũng sẽ giúp các bạn thích nghi tốt hơn với yêu cầu của thị trường lao động.

Những phiên giao dịch việc làm và tư vấn hướng nghiệp mang lại lợi ích gì cho học sinh cuối cấp, thưa ông?

Các phiên giao dịch việc làm và tư vấn hướng nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc giúp học sinh, sinh viên tiếp cận với thế giới nghề nghiệp thực tế. Đây là cơ hội để các bạn trẻ tìm hiểu về nhu cầu tuyển dụng, các ngành nghề tiềm năng cũng như xu hướng phát triển của thị trường lao động.

Những buổi nói chuyện về tư vấn nghề nghiệp hay giáo dục nghề nghiệp được tổ chức trong các ngày hội việc làm giúp học sinh, sinh viên có cái nhìn tổng quan hơn về định hướng nghề nghiệp. Thông qua các gian hàng trưng bày, các bạn có thể trải nghiệm thực tế nghề nghiệp, gặp gỡ nhà tuyển dụng và nhận được lời khuyên từ các chuyên gia về con đường sự nghiệp phù hợp với năng lực và sở thích của mình.

Đặc biệt, các chuyên gia tư vấn cũng cung cấp thông tin về xu hướng nghề nghiệp trong tương lai, những kỹ năng cần thiết để đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động trong kỷ nguyên số. Các bạn trẻ cần hiểu rằng, học một ngành nhưng có khả năng làm được nhiều công việc khác nhau mới là chìa khóa để có sự nghiệp bền vững. Điều này giúp tránh nguy cơ thất nghiệp ở độ tuổi 35-40 đang diễn ra với nhiều người lao động hiện nay.

Việc định hướng nghề nghiệp cho học sinh không chỉ là trách nhiệm của nhà trường, mà còn đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, xã hội và các cơ quan chuyên môn. Thông qua việc nâng cao nhận thức về giá trị của nghề nghiệp thực tiễn, trang bị kỹ năng cần thiết và tạo cơ hội tiếp cận với thị trường lao động, có thể giúp thế hệ trẻ phát triển sự nghiệp bền vững, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thời đại.

Xin trân trọng cám ơn ông!

Bài, ảnh, clip: XM/Báo Tin tức