Doanh nghiệp châu Âu lạc quan với môi trường đầu tư tại Việt Nam

Nỗ lực tạo thuận lợi thương mại củng cố niềm tin

Theo báo cáo Chỉ số Niềm tin Kinh doanh (BCI) quý II/2025 vừa được Hiệp hội doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) công bố, BCI quý II ghi nhận mức 61,1 – giảm nhẹ so với quý trước trong bối cảnh bất ổn toàn cầu gia tăng. Tuy nhiên, xu hướng chung vẫn là sự lạc quan có kiểm soát.

“Các doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam vẫn giữ vững niềm tin vào môi trường đầu tư nơi đây. Gần 3/4 lãnh đạo doanh nghiệp (72%) cho biết họ sẵn sàng giới thiệu Việt Nam là điểm đến đầu tư – một xu hướng nhất quán qua những kỳ BCI gần đây. Xu hướng này chứng tỏ một niềm tin sâu sắc đặt vào tiềm năng dài hạn của nền kinh tế Việt Nam”, Chủ tịch EuroCham, ông Bruno Jaspaert chia sẻ.

Một trong những yếu tố then chốt ảnh hưởng đến tâm lý thị trường hiện nay là sự bất định xoay quanh các biện pháp thuế đối ứng từ phía Mỹ. Sau vòng đàm phán thương mại thứ ba giữa Việt Nam và Mỹ trong tháng 6 vừa qua nhưng chưa đạt được kết quả cụ thể, lo ngại về những điều chỉnh thuế quan khó lường tiếp tục tạo áp lực lên các kế hoạch trung và dài hạn – đặc biệt đối với những doanh nghiệp có chuỗi cung ứng xuyên biên giới.

Các doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam vẫn giữ vững niềm tin vào môi trường đầu tư.

Các phản hồi từ khảo sát BCI quý này ghi nhận mối quan tâm sâu sắc của doanh nghiệp đối với những diễn biến liên quan đến chính sách thuế quan. Nhiều doanh nghiệp nhấn mạnh, trong bối cảnh hiện nay, đây là yếu tố cần được theo dõi sát sao và phân tích kỹ lưỡng nhằm ứng phó kịp thời với các thay đổi chính sách quốc tế.

Dù các lãnh đạo doanh nghiệp ngày càng thận trọng trước làn sóng bất ổn thương mại toàn cầu, phần lớn vẫn chưa ghi nhận những ảnh hưởng tài chính đáng kể trong thực tế. Bối cảnh chính trị - địa chính trị tiếp tục biến động, song cho đến nay, tác động trực tiếp đến hoạt động của các doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam vẫn tương đối hạn chế.

Mặc dù các lo ngại về chiến lược tìm nguồn cung ứng và khả năng ứng phó của chuỗi cung ứng đang gia tăng, chỉ 15% số doanh nghiệp được khảo sát cho biết họ đã phải chịu ảnh hưởng tài chính tiêu cực, bao gồm các khoản phạt do vi phạm hợp đồng, đơn hàng bị chậm hoặc hủy, hay phải tái đàm phán giá cả.

Đáng chú ý, 70% không ghi nhận tác động tài chính cụ thể nào, trong khi 5% thậm chí báo cáo mức lợi nhuận ròng tích cực tính đến thời điểm khảo sát.

Theo EuroCham, những nỗ lực tạo thuận lợi thương mại đang từng bước củng cố nền tảng niềm tin cho nhà đầu tư. Rõ ràng, niềm tin dài hạn đang được nâng cao. 78% số doanh nghiệp tham gia khảo sát kỳ vọng điều kiện kinh doanh sẽ cải thiện trong vòng năm năm tới – tăng 7 điểm phần trăm so với quý I. Mức tăng này cho thấy sự tin tưởng bền bỉ vào triển vọng tăng trưởng có cấu trúc của Việt Nam, ngay cả khi bối cảnh ngắn hạn vẫn còn nhiều bất định.

Khi các cải cách tiếp tục được triển khai, các doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam duy trì sự kỳ vọng tích cực – nhưng với một cái nhìn thực tế.

Thách thức tồn đọng

Dù Việt Nam đã đạt được những tiến bộ đáng ghi nhận trong cải cách kinh tế vĩ mô, thực tế vận hành hàng ngày của nhiều doanh nghiệp vẫn đang chịu ảnh hưởng đáng kể từ các thủ tục hành chính rườm rà.

Qua nhiều kỳ khảo sát BCI, hiệu quả hành chính thấp luôn nổi lên như một lực cản chính trong môi trường kinh doanh. Bên cạnh đó, việc thực thi pháp luật thiếu nhất quán (44%), quy trình hải quan còn phức tạp (34%) và sự không chắc chắn trong khuôn khổ pháp lý tiếp tục cản trở doanh nghiệp trong việc xây dựng chiến lược dài hạn tại Việt Nam.

Trong số các rào cản hành chính hiện hữu, thủ tục xin giấy phép lao động cho lao động nước ngoài tiếp tục là vấn đề nổi cộm, được 33% doanh nghiệp tham gia khảo sát nêu rõ. Bên cạnh đó, các quy định về phòng cháy chữa cháy (28%), đăng ký đầu tư và doanh nghiệp (28%), hoạt động xuất nhập khẩu (28%), thuế (26%), quy định thị thực (21%) và quyền sở hữu đất đai (16%) cũng là những thủ tục hành chính đang gây khó khăn trong thực tiễn triển khai.

Những vướng mắc chồng chéo này không chỉ kéo dài thời gian xử lý, làm gián đoạn hoạt động kinh doanh, mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình ra quyết định đầu tư và hoạch định chiến lược dài hạn của doanh nghiệp.

“Các rào cản này làm suy giảm khả năng cạnh tranh của Việt Nam trong bối cảnh khu vực đang chạy đua để thu hút dòng vốn FDI chất lượng cao. Tháo gỡ những điểm nghẽn này không chỉ dừng lại ở cải cách hành chính, mà cần hướng tới việc xây dựng một khuôn khổ pháp lý minh bạch, một định hướng chính sách nhất quán và có thể dự đoán, cùng với sự phân công rõ ràng và trách nhiệm giải trình đầy đủ từ các cơ quan chức năng", Chủ tịch EuroCham nhận định.

Minh Thu