Doanh nghiệp châu Âu lo đóng cửa hàng loạt vì Trung Quốc siết chặt kiểm soát đất hiếm
Các công ty châu Âu được dự báo sẽ phải đối mặt với nhiều nguy cơ đóng cửa nhà máy và thiệt hại lớn khi Bắc Kinh tiếp tục siết chặt kiểm soát xuất khẩu đất hiếm, bất chấp thỏa thuận đạt được hồi tháng 7 nhằm đẩy nhanh các chuyến hàng sang EU.
Đất hiếm chuẩn bị được bốc xếp tại Liên Vân Cảng, tỉnh Giang Tô, Trung Quốc. Ảnh: AFP/TTXVN
“Bất chấp các thỏa thuận và cam kết tại hội nghị thượng đỉnh EU - Trung Quốc ngày 24/7, chúng tôi vẫn chứng kiến nhiều trở ngại đáng kể đối với các thành viên của mình”, ông Jens Eskelund, Chủ tịch Phòng Thương mại Liên minh châu Âu tại Trung Quốc, phát biểu với báo chí ngày 16/9.
Trong thời gian qua, các nhà sản xuất ô tô tại châu Âu và nhiều khu vực khác đã liên tục gặp khó khăn do tình trạng sản xuất đình trệ, một phần vì Bắc Kinh áp dụng biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với một số loại đất hiếm và nam châm quan trọng, sau khi Mỹ áp thuế cao với hàng hóa Trung Quốc. Các nhà sản xuất chip cũng đã gửi kiến nghị tới chính quyền Trung Quốc để xin hỗ trợ.
Tháng 8 vừa qua, Trung Quốc - quốc gia cung cấp đất hiếm lớn nhất thế giới - đã ban hành quy định mới nhằm quản lý chặt chẽ hoạt động khai thác, luyện kim và phân tách các khoáng sản quan trọng trong quá trình chuyển đổi năng lượng. Bắc Kinh khẳng định biện pháp này là “không phân biệt đối xử” và không nhắm vào bất kỳ quốc gia cụ thể nào.
Đất hiếm là nhóm 17 nguyên tố quan trọng, được ứng dụng trong sản xuất laser, thiết bị quân sự, nam châm cho xe điện, tuabin gió và nhiều thiết bị điện tử tiêu dùng. Trong tháng 4, Trung Quốc đã bổ sung một số mặt hàng đất hiếm và nam châm vào danh sách hạn chế xuất khẩu nhằm đáp trả việc Mỹ tăng thuế quan.
Tại hội nghị thượng đỉnh tháng 7, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đạt được thỏa thuận cho phép cấp phép nhanh đối với một số nguyên liệu thô thiết yếu cho doanh nghiệp châu Âu. Tuy nhiên, điều này chưa đáp ứng mong muốn của EU là kéo dài thời hạn hoặc hủy bỏ hoàn toàn giấy phép xuất khẩu.
Chỉ hai tháng sau hội nghị, tiến độ phê duyệt giấy phép đã chậm lại. Phòng Thương mại EU cho biết họ nhận được ngày càng nhiều khiếu nại và yêu cầu hỗ trợ từ các doanh nghiệp thành viên.
“Có thể nói rằng chúng tôi chưa thấy bất kỳ thay đổi đáng kể nào kể từ hội nghị thượng đỉnh", ông Eskelund nhấn mạnh, đồng thời cảnh báo sẽ có thêm nhiều công ty phải ngừng hoạt động vì những trở ngại này.
Dữ liệu hải quan Trung Quốc cho thấy xuất khẩu nam châm đất hiếm, trong đó có sang châu Âu, đã tăng vọt từ tháng 6 sau các thỏa thuận với Mỹ và EU. Tuy nhiên, theo ông Eskelund, đến nay chưa tới 1/4 trong số khoảng 140 đơn xin cấp phép xuất khẩu mà Phòng Thương mại đang theo dõi được chính quyền Trung Quốc chấp thuận. Một số doanh nghiệp đã phải nộp hồ sơ xin cấp phép từ sớm để đề phòng sự chậm trễ, song điều này vẫn có thể gây thiệt hại nghiêm trọng cho hoạt động sản xuất.
