Doanh nghiệp hàng tiêu dùng Việt Nam: Hãy tận dụng lợi thế tại thị trường Nga

Tham tán Dương Hoàng Minh (thứ 3 từ phải sang) và Chủ tịch VACOD-HBA, TS Nguyễn Hồng Sơn (thứ 2 từ phải sang) thăm các gian hàng bán nông sản và sản phẩm nhập khẩu từ Việt Nam sang Moscow

Theo chia sẻ của Tham tán thương mại Việt Nam tại Liên bang Nga Dương Hoàng Minh, với kim ngạch thương mại song phương đạt hơn 4,59 tỷ USD trong năm 2024, các nhóm hàng xuất khẩu chủ lực như thủy sản, dệt may, và cà phê của Việt Nam tiếp tục chiếm ưu thế tại thị trường Nga. Thành công này phần lớn nhờ vào nỗ lực tháo gỡ các rào cản vận tải, thúc đẩy thanh toán bằng đồng tiền quốc gia, và triển khai mạnh mẽ các hoạt động xúc tiến thương mại.

“Để khai thác, mở rộng thị phần và đa dạng hóa sản phẩm tại thị trường Nga, doanh nghiệp Việt Nam cần tận dụng các ưu đãi của Hiệp định thương mại tự do với Liên minh Kinh tế Á - Âu, cũng như các ưu đãi đầu tư của Liên bang Nga để đầu tư sản xuất tại thị trường tiềm năng này”, ông Dương Hoàng Minh nhấn mạnh.

Thống kê của Tổng cục Hải quan cho thấy, kim ngạch thương mại giữa hai nước năm 2024 đạt 4,59 tỷ USD, tăng 26,4% so với năm 2023. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa từ Việt Nam sang Nga đạt 2,34 tỷ USD, tăng 34,5%; kim ngạch nhập khẩu hàng hóa của nước ta từ Nga đạt 2,25 tỷ USD, tăng 19%.

Những nhóm hàng xuất khẩu nào của Việt Nam hiện đang chiếm ưu thế tại thị trường Nga, và đâu là các yếu tố chính giúp các mặt hàng này đạt được thành công đó - thưa ông?

Tham tán Dương Hoàng Minh

Trước đây, kim ngạch các mặt hàng do khối FDI sản xuất như điện thoại di động, máy tính, hàng điện tử… chiếm tỷ trọng lớn (khoảng 70%) trong kim ngạch xuất khẩu của nước ta sang Liên bang Nga. Ngược lại, năm nay đóng góp chủ yếu đến từ các mặt hàng may mặc, nông sản, thủy sản… Trong đó, dệt may là nhóm hàng có kim ngạch lớn nhất trong xuất khẩu sang Nga, tiếp theo là các mặt hàng cà phê, thủy sản,… Kết quả này hết sức đáng mừng vì đây chính là những sản phẩm thế mạnh của các doanh nghiệp trong nước.

Theo chúng tôi, có được kết quả này là do một số nguyên nhân chủ yếu sau: Thứ nhất, trở ngại về vận tải đã từng bước được tháo gỡ. Hiện nay hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam sang Nga có thể sử dụng tuyến vận tải biển trực tiếp Vladivostok - Hải Phòng, thành phố Hồ Chí Minh với thời gian vận chuyển khoảng 8-11 ngày; hoặc tuyến đường sắt liên vận quốc tế từ Việt Nam qua Trung Quốc, Kazakhstan rồi tới Matxcơva (LB Nga) với thời gian khoảng 35-40 ngày.

Thứ hai, các doanh nghiệp hai nước có thể sử dụng đồng tiền quốc gia (rúp và tiền đồng) để thanh toán trong thương mại song phương khá thuận lợi.

Thứ ba, sau một số năm bị gián đoạn do đại dịch Covid-19 và xung đột Nga - Ukraine, từ năm 2023 Việt Nam đã tổ chức nhiều hoạt động xúc tiến thương mại lớn tại Nga. Trong đó, đáng chú ý là Triển lãm hàng Việt Nam chất lượng cao được Bộ Công Thương phối hợp với Đại sứ quán Việt Nam tại Liên bang Nga tổ chức tại Trung tâm thương mại Hà Nội - Matxcơva trong khuôn khổ Chương trình ngày Việt Nam tại Nga vào tháng 10 năm 2023. Triển lãm có hơn 50 doanh nghiệp tham gia, diễn đàn và giao thương doanh nghiệp Việt - Nga với trên 200 đại biểu dự, đã tạo cú hích cho các hoạt động quảng bá hàng Việt Nam tại thị trường Nga. Trong năm 2024, Bộ Công Thương và các Hiệp hội Dệt May, Hiệp hội Phát triển hàng tiêu dùng, Hiệp hội Doanh nghiệp Hà Nội... tiếp tục đẩy mạnh triển khai nhiều hoạt động xúc tiến tại thị trường Nga, kết hợp tham dự các sự kiện lớn như Diễn đàn Kinh tế Saint-Petersburg, Triển lãm World Food Moscow, Diễn đàn Kinh tế đô thị BRICS... Nhiều doanh nghiệp cũng chủ động liên hệ trao đổi với Thương vụ để tìm hiểu thị trường, tìm kiếm khách hàng.

Ông nhận định thế nào về cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam trong việc đưa thêm các sản phẩm mới vào thị trường Nga?

Với gần 150 triệu dân, là nền kinh tế có sức mua đứng thứ tư thế giới theo đánh giá của World Bank và GDP tăng trưởng ổn định, để đáp ứng nhu cầu trong nước, hàng năm Liên bang Nga nhập khẩu nhiều sản phẩm như hàng điện tử, thiết bị máy móc, nông, thủy sản nhiệt đới, thực phẩm, hàng dệt may, giày da, đồ thủ công...

Việt Nam và Liên bang Nga là hai quốc gia có quan hệ hữu nghị truyền thống từ lâu đời, là đối tác chiến lược toàn diện từ năm 2012. Năm 2015 Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á - Âu (EAEU) đã ký Hiệp định Thương mại tự do tạo khung khổ pháp lý thuận lợi cho doanh nghiệp Việt Nam và các quốc gia thuộc Liên minh (trong đó có Liên bang Nga) tăng cường hợp tác kinh tế - thương mại. Đến nay, sau hơn 8 năm thực hiện, khoảng gần 90% các sản phẩm xuất khẩu từ Việt Nam sang Nga có thuế nhập khẩu bằng 0% hoặc ở mức rất thấp, tạo lợi thế cho các doanh nghiệp Việt Nam.

Trong các năm gần đây, ẩm thực Việt Nam với các món ăn hấp dẫn, giá cả cạnh tranh, ngày càng trở nên phổ biến tại Nga, được người tiêu dùng sở tại yêu thích; tạo thuận lợi cho các sản phẩm thực phẩm chế biến, đồ uống... của Việt Nam tiến vào thị trường, nhất là các sản phẩm như nông sản, thực phẩm, hàng tiêu dùng... sang Nga của các doanh nghiệp Việt Nam là rất lớn.

Vậy các doanh nghiệp Việt Nam cần làm gì để tận dụng những thuận lợi nói trên nhằm thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa sang Liên bang Nga, thưa ông?

Có thể khẳng định rằng, các hoạt động xúc tiến thương mại trong những năm gần đây của Việt Nam đã đạt được kết quả hết sức tích cực tại thị trường Nga. Ngày càng nhiều mặt hàng, sản phẩm Việt Nam trong lĩnh vực thực phẩm, hàng may mặc “made in Vietnam” xuất hiện trên kệ của các chuỗi siêu thị, trung tâm thương mại, cửa hàng tạp hóa tại nhiều địa phương của Liên bang Nga.

Tuy nhiên, với một thị trường lớn, đa dạng và nhiều cạnh tranh như Nga, để nhắm tới mục tiêu chiếm lĩnh thị phần tương đối, doanh nghiệp cần phải thiết lập chiến lược định vị thương hiệu một cách bài bản và có kế hoạch triển khai cụ thể.

Để làm được việc đó, bên cạnh việc thường xuyên tham gia các đoàn xúc tiến thương mại, dự hội chợ, triển lãm, doanh nghiệp cần mạnh dạn mở văn phòng đại diện hoặc thành lập công ty con, cử cán bộ sang làm việc tại Nga để thường xuyên cập nhật tình hình, xu hướng thị trường cũng như thói quen mua sắm, tiêu dùng của người dân, qua đó đạt được sự hiểu biết sâu về thị trường để phục vụ cho việc xây dựng và triển khai chiến lược kinh doanh.

Để có thể xuất khẩu hàng hóa sang thị trường Nga một cách ổn định, tránh xảy ra tranh chấp liên quan tới chất lượng, các doanh nghiệp Việt Nam cần nghiên cứu kỹ quy định của nước sở tại về chất lượng, bao bì, nhãn mác... đối với các sản phẩm của mình. Cần đăng ký bảo hộ thương hiệu, nhãn hiệu tại Nga để bảo vệ thương hiệu tránh vướng phải các rủi ro pháp lý trong quá trình kinh doanh tại thị trường.

Đối với các doanh nghiệp lớn, có kinh nghiệm hợp tác với thị trường Nga, có các sản phẩm mang thương hiệu lớn có sức cạnh tranh như cà phê, trái cây sấy… nên xem xét tận dụng các ưu đãi của Hiệp định thương mại tự do với Liên minh Kinh tế Á - Âu, cũng như các ưu đãi đầu tư của Liên bang Nga để đầu tư sản xuất tại thị trường đầy tiềm năng này.

Thương vụ Việt Nam tại LB Nga luôn sẵn sàng phối hợp, tư vấn, hỗ trợ, kết nối hợp tác kinh doanh, đầu tư cho doanh nghiệp Việt Nam có mong muốn phát triển xuất khẩu sang thị trường Nga.

Xin cám ơn Tham tán!

Diệu Hằng