Doanh nghiệp tìm đường tái cấu trúc nợ trái phiếu

Đô thị Aqua City quy mô 1.000 ha do Novaland đầu tư và phát triển.

Chuyển đổi trái chủ thành cổ đông

Giữa năm 2025, Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai (HAGL) đã công bố kế hoạch tái cơ cấu khoản nợ trái phiếu khổng lồ của doanh nghiệp bằng cách chuyển đổi thành cổ phiếu.

Sau khi điều chỉnh phương án, HAGL thống nhất phát hành 210 triệu cổ phiếu để hoán đổi nợ phải trả trị giá 2.520 tỷ đồng. Giá phát hành là 12.000 đồng/cổ phiếu. Cổ phiếu phát hành mới để hoán đổi nợ sẽ bị hạn chế chuyển nhượng 1 năm. Về giá trị nợ hoán đổi hay số cổ phiếu phát hành đều không thay đổi so với phương án trước đó.

Điểm thay đổi là bên nhận cổ phiếu. Thay vì phát hành cổ phiếu hoán đổi cho người sở hữu trái phiếu để thực hiện một phần nghĩa vụ nợ trái phiếu thì sau điều chỉnh, các chủ nợ tham gia đợt phát hành bao gồm 1 tổ chức và 5 cá nhân. Ông Đoàn Nguyên Đức (bầu Đức) - Chủ tịch Hội đồng quản trị HAGL đã nhiều lần bày tỏ sự trăn trở đối với khoản nợ của doanh nghiệp. Tại Đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ) thường niên 2025, bầu Đức từng tuyên bố, nếu hoán đổi nợ, HAGL sẽ giảm được hàng nghìn tỷ đồng nợ vay và khoản nợ lãi giảm sẽ được hạch toán vào lợi nhuận do trước đó đã được trích lập đầy đủ.

Đối với nợ trái phiếu, doanh nghiệp có thể áp dụng các phương án khả thi để tái cơ cấu nợ, trong đó có phương án “hàng đổi hàng” - chuyển đổi nợ trái phiếu thành tài sản hoặc cổ phiếu. Với các phương án này, các thành viên thị trường tự thỏa thuận và giải quyết với nhau về tiến trình xử lý nợ, thay vì phải sử dụng đến các thủ tục tòa án hoặc sự can thiệp từ cơ quan quản lý.

Thực trạng cho thấy, sau việc giãn nợ trái phiếu, hiện ngày càng có nhiều doanh nghiệp lựa chọn cách hoán đổi nợ trái phiếu thành cổ phiếu để tái cấu trúc nợ.

Mới đây, ĐHĐCĐ bất thường năm 2025 của Công ty cổ phần (CTCP) Tập đoàn Đầu tư Địa ốc No Va (Novaland) diễn ra đầu tháng 8/2025 cũng đã thông qua phương án tái cơ cấu nợ và củng cố tình hình tài chính.

Novaland dự kiến sẽ phát hành gần 320 triệu cổ phiếu (chiếm khoảng 16,4% tổng lượng cổ phiếu đang lưu hành) để hoán đổi cho tổng giá trị nợ hơn 8.719 tỷ đồng. Trong đó, 168 triệu cổ phiếu phát hành riêng lẻ với giá 15.746 đồng/cổ phiếu để hoán đổi khoản nợ 2.645 tỷ đồng từ 3 chủ nợ là NovaGroup, Diamond Properties và bà Hoàng Thu Châu. Còn 151,85 triệu cổ phiếu khác sẽ dùng để hoán đổi khoản nợ hơn 6.000 tỷ đồng từ 13 mã trái phiếu phát hành trong giai đoạn 2021 - 2022.

Trước đó, 4 trái chủ của CTCP Vận tải và Xếp dỡ Hải An (HAH) cũng đã đồng ý chuyển đổi trái phiếu thành cổ phiếu. Hải An đã phát hành 8,55 triệu cổ phiếu với giá chuyển đổi 23.739 đồng/cổ phiếu để chuyển đổi 203 trái phiếu mã HAHH2328001. Đây là lô trái phiếu công ty phát hành tháng 2/2024 để lấy tiền đóng tàu mới, dù có kỳ hạn 5 năm nhưng chỉ sau 1 năm, hơn 40% lượng trái phiếu đã được chuyển đổi thành cổ phiếu.

Phát hành thêm lấy tiền trả nợ

Bên cạnh việc phát hành cổ phiếu để hoán đổi nợ trái phiếu, một số doanh nghiệp chọn phát hành mới lấy tiền trả nợ cũ. Như CTCP Đầu tư Hạ tầng Kỹ thuật TP.HCM (mã CII) vừa chọn phát hành trái phiếu mới để trả nợ cũ.

Mới nhất, ngày 18/8/2025, CII đã phát hành 20 trái phiếu chuyển đổi, qua đó thu về 2.000 tỷ đồng với mục đích thanh toán trước hạn cho các lô trái phiếu CII012029_G, CIIB2426001, CIIH2427002 và thanh toán một phần gốc vay ngân hàng. Sau đó, doanh nghiệp này có thay đổi phương án và sẽ dùng hơn 1.035 tỷ đồng thanh toán trước hạn toàn bộ trái phiếu CII012029_G, còn lại sẽ dùng để góp vốn đầu tư.

Ở phía Tập đoàn I.P.A (mã IPA), doanh nghiệp này từng liên tục phát hành trái phiếu đảo nợ trong năm 2024 để thanh toán những lô trái phiếu gần đến hạn. Tuy nhiên mới đây, IPA đã thông qua việc chào bán riêng lẻ 50 triệu cổ phiếu ở mức giá tối thiểu 20.000 đồng/cổ phiếu để giải quyết gánh nặng nợ nần.

Với 1.000 tỷ đồng huy động được, IPA dự kiến sẽ sử dụng để thanh toán gốc và lãi cho các mã trái phiếu công ty đã phát hành trong năm 2024. Hiện chi phí lãi vay đang là gánh nặng lớn đáng kể bào mòn lợi nhuận của doanh nghiệp.

Tuy được nhiều doanh nghiệp lựa chọn để giảm bớt áp lực nợ, chiến lược này không phải lúc nào cũng nhận được sự ủng hộ từ cổ đông.

Đối với nhà đầu tư, khi doanh nghiệp phát hành thêm cổ phiếu, việc pha loãng diễn ra, ảnh hưởng đến giá cổ phiếu và lợi ích của cổ đông hiện hữu. Trong khi đó, về phía trái chủ, từ một khoản đầu tư có lợi suất ổn định hơn là trái phiếu, khi chuyển đổi thành cổ đông, nhóm nhà đầu tư này lại phải đối diện với rủi ro biến động giá cổ phiếu.

Còn ở góc độ của các tổ chức phát hành, áp lực đáo hạn trái phiếu vẫn đang còn rất lớn trong giai đoạn tới.

Theo số liệu của FiinGroup, dòng tiền dự kiến phải thanh toán từ trái phiếu (bao gồm cả gốc và lãi) ước khoảng 26.900 tỷ đồng trong tháng 9 và 155.900 tỷ đồng trong 5 tháng còn lại năm 2025.

Áp lực đáo hạn trái phiếu doanh nghiệp trong năm 2026-2027 là tới 370.000 tỷ đồng, trong đó nhóm bất động sản chiếm từ khoảng 60-70%. Dự kiến trong nửa đầu năm 2026, nhóm Phi ngân hàng sẽ có khoảng 81.500 tỷ đồng trái phiếu đến hạn, với Bất động sản tiếp tục chiếm tỷ trọng lớn (70,8%).

Trước áp lực này, dự kiến nhiều doanh nghiệp sẽ tiếp tục chọn lựa cách thức để giảm bớt gánh nặng nợ ngắn hạn, dù có thể ảnh hưởng phần nào đến lợi ích cổ đông song đây cũng là những phương án tạm thời để có thể xoay xở dòng tiền thuận lợi hơn.

Nguyên Minh