Doanh nhân và cuốn sách đầu tay: Không đơn độc trên con đường tri thức

Ông Nguyễn Trần Quang - Chủ tịch và CEO Công ty FutureOne, tác giả cuốn sách “Storytelling - Lay động lòng người bằng chuyện kể” chia sẻ về nhiều thử thách ấy tại hội thảo “Cuốn sách đầu tay - Hành trình ai cũng có thể bắt đầu” do Saigon Books tổ chức hồi cuối tuần qua.

Với vai trò là người “làm nghề trước, viết sách sau”, ông Quang kể: “Không riêng tôi mà nhiều bạn bè cũng vậy, những cuốn sách đầu tiên rất thiếu tự tin, từ bản thảo một đến bản thảo hai… sửa tới sửa lui, làm việc từ đội biên tập này đến đội biên tập nọ”. Chính những rào cản tâm lý như vậy khiến không ít doanh nhân chùn bước ngay từ khi ý tưởng mới chớm nở. Tại chương trình, nhiều câu chuyện thật và cả những góc khuất trong quá trình ra sách nói riêng và sáng tạo nội dung nói chung được chia sẻ thẳng thắn và truyền cảm hứng. Từ đó, một vấn đề nổi bật được đặt ra: liệu doanh nhân có thể viết sách và họ có đơn độc trên hành trình ấy?

Trả lời phỏng vấn với Tạp chí Doanh Nhân Sài Gòn, ông Quang chia sẻ thêm: “Tất cả đều bắt đầu từ khát vọng. Từ việc muốn chia sẻ cuộc đời, kinh nghiệm hay kiến thức mà mình đã tích lũy. Nhưng mong muốn là một chuyện, làm được lại là chuyện khác. Doanh nhân thường không được đào tạo bài bản để biết cách sắp xếp, hệ thống hóa tri thức thành một cuốn sách logic, hấp dẫn. Vì vậy, sự hỗ trợ từ những người chấp bút, đội ngũ chuyên môn là rất quan trọng, nhất là với cuốn sách đầu tay”.

Ông cũng nhấn mạnh rằng, để hành trình viết sách thành công, đội ngũ đồng hành cần phù hợp với phong cách làm việc, văn hóa cá nhân của doanh nhân. "Tôi từng thử vài ekip, và chỉ khi tìm đến đúng ekip hiểu mình thì mới có thể tạo nên một tác phẩm ưng ý", ông Quang cho biết.

Đừng viết một mình, hãy viết cùng một hệ sinh thái

Ra sách không nhất thiết phải là một con đường đơn độc. Theo chia sẻ của diễn giả Quách Tuấn Khanh, Chủ tịch E-Power Up, cũng là người tư vấn cho nhiều chuyên gia ra sách, không phải ai ra sách cũng cần trực tiếp cầm bút. "Tác giả không nhất thiết là người viết", ông nhấn mạnh. Thay vào đó, doanh nhân có thể nhờ đến sự đồng hành của “book consultant” - người tư vấn toàn bộ hành trình từ thiết kế ý tưởng, đề cương, chọn phong cách viết, đến nghĩ về đối tượng độc giả và thiết kế sản phẩm để phù hợp với thị trường.

Theo ông Khanh, việc xuất bản một cuốn sách giống như triển khai một dự án khởi nghiệp: cần có nghiên cứu thị trường, xác định mục tiêu rõ ràng và có đội ngũ thực thi phù hợp. Với tư duy thiết kế “design thinking”, doanh nhân có thể tiếp cận hành trình viết sách một cách hệ thống: từ việc xác định mục tiêu truyền thông (chia sẻ, khẳng định chuyên môn, xây dựng thương hiệu cá nhân...), phân loại đối tượng độc giả tiềm năng, đến việc tối ưu thông điệp và trải nghiệm đọc.

Một điểm quan trọng khác được ông Khanh nhấn mạnh là việc xác định đúng mục đích viết sách. "Viết để chia sẻ khác hoàn toàn viết để bán chạy hay để xây dựng hình ảnh cá nhân. Mỗi mục đích sẽ dẫn đến cách viết khác nhau. Và khi xác định rõ điều này, tác giả sẽ không còn hoang mang giữa quá trình sáng tạo", theo ông Khanh.

“Ghost writer” - người đồng hành tinh thần

Bà Nguyễn Thế Mai Chi - người sở hữu 20 năm kinh nghiệm viết lách, đồng hành cùng nhiều tác giả sách với vai trò chấp bút (ghost writer) và coaching tác giả (author coac) làm rõ hơn vai trò của người chấp bút: "Chấp bút là biến ‘phần hồn’ của tác giả trở thành ngôn từ".

Đó là sự thổ lộ để từ những trải nghiệm, tâm sự, triết lý sống của doanh nhân, gắn kết thành những dòng chảy rõ ràng và gần gũi với độc giả. Người coach không chỉ giúp tác giả viết mà còn giữ vững trạng thái tinh thần, duy trì “ngọn lửa viết” trong những lúc họ mất động lực hay lạc lỗi giữa dòng chảy sáng tạo.

Bà Mai Chi nhớ lại: “Rất nhiều tác giả bị mắc kẹt không phải vì thiếu nội dung mà vì thiếu niềm tin bản thân, không biết bắt đầu từ đâu. Lúc đó, một người bạn đồng hành - có thể là người chấp bút, người biên tập, hoặc đơn giản là một người tin tưởng và hiểu mình sẽ giúp tác giả đi qua những đêm tối của bản thảo.”

Từ cảm hứng cá nhân đến giá trị lan tỏa

Tham gia chương trình ở hàng ghế khán giả, doanh nhân Nhan Húc Quân - Tổng giám đốc Công ty TNHH Bao bì giấy nhôm New Toyo Việt Nam, tác giả hai cuốn sách “Phép màu để trở thành chính mình” và “Phép màu để vượt lên chính mình” cũng chia sẻ về hành trình ra sách của mình.

Không có ý định viết sách từ đầu, nhưng sau hơn 20 năm lãnh đạo doanh nghiệp trong ngành bao bì, bà tích lũy được những câu chuyện, bài học sâu sắc về con người, cách quản trị và cả triết lý sống. Bà Quân không ngại kể về những bản thảo đầu tiên bị góp ý thẳng thừng, và nhấn mạnh các tác giả sách tương lai nên chuẩn bị sẵn tinh thần để… bị “chê”.

Cuối cùng, chính tinh thần chia sẻ và mong muốn đóng góp cho cộng đồng, đặc biệt là các bạn trẻ và người đi làm đã giúp bà đi hết hành trình. Các cuốn sách của bà giờ đây không chỉ được bạn đọc đón nhận mà còn trở thành công cụ gây quỹ cho các hoạt động xã hội.

B.T